Đập thủy điện khổng lồ Grand Ethiopian Renaissance (ở Ethiopia) là tâm điểm tranh cãi lâu nay giữa ba nước Ethiopia, Ai Cập và Sudan.
Ai Cập dựa nhiều vào sông Nile nên chính quyền nước này lo sợ nguồn nước cũng như kinh tế sẽ bị ảnh hưởng khi Ethiopia (quốc gia thượng nguồn) kiểm soát dòng chảy.
Một khi hoàn thành, công trình 4 tỷ USD nằm trên sông Nile Xanh (một trong hai nhánh chảy vào dòng chính của sông Nile) ở phía tây Ethiopia sẽ là đập thủy điện lớn nhất châu Phi.
Tổng thống Trump nói Ai Cập sẽ không thể gánh chịu hậu quả của đập, và có thể “phải cho nổ” công trình này.
Ethiopia vốn coi Mỹ nghiêng về Ai Cập trong tranh chấp, theo BBC.
 |
| Đập Grand Renaissance (Đại Phục hưng) của Ethiopia trong quá trình xây dựng hồi tháng 9 năm ngoái. Ảnh: Reuters. |
Hồi tháng 9, Mỹ cắt viện trợ cho Ethiopia sau khi nước này bắt đầu cho nước vào hồ chứa của con đập.
Việc Ethiopia làm đầy hồ chứa nhanh hay chậm sẽ quyết định Ai Cập bị ảnh hưởng ở mức độ nào. Quá trình này dự kiến mất vài năm.
Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed không bình luận trực tiếp về phát biểu của ông Trump, nhưng sự gay gắt được thể hiện rõ trong lời nói của ông.
“Ethiopia sẽ không cúi đầu trước bất cứ sự gây hấn nào”, ông nói. “Người Ethiopia chưa bao giờ quỳ gối trước kẻ địch, mà chỉ biết trọng tình nghĩa. Chúng tôi sẽ không làm vậy, bây giờ hay tương lai”.
Ông tuyên bố người Ethiopia sẽ xây đập cho tới khi hoàn thành.
Ông nói mọi sự đe dọa về vấn đề này là “sai lầm, không hiệu quả và vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế”.
 |
| Sông Nile đoạn chảy qua thủ đô Cairo, Ai Cập. Dòng phù sa của sông đã giúp hình thành nên một trong những nền văn minh rực rỡ nhất thời kỳ cổ đại. Ảnh: Reuters. |
Hôm 23/10, trước mặt các phóng viên ở Nhà Trắng, Tổng thống Trump có cuộc điện đàm với các lãnh đạo Sudan và Israel - hai nước vừa đồng ý thiết lập quan hệ ngoại giao sau các dàn xếp của Mỹ.
Chủ đề đập thủy điện được nhắc đến, và ông Trump cùng Thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok đều bày tỏ hy vọng tranh chấp có thể giải quyết bằng biện pháp hòa bình.
Sudan, quốc gia nằm gần thượng nguồn hơn so với Ai Cập, cũng quan ngại về thiếu hụt nước.
Ông Trump nói thêm rằng “đây là tình thế rất nguy hiểm vì Ai Cập sẽ không thể chịu hậu quả như vậy”.
“Tôi đã nói rồi, và giờ tôi lại nói rõ ràng - họ có thể phải cho nổ con đập đó. Họ phải làm gì đó”.
Các cuộc đàm phán giữa ba nước từng do Mỹ chủ trì, nhưng giờ đây do Liên đoàn châu Phi làm trung gian.
Thủ tướng Ethiopia Abiy khẳng định việc đàm phán đã tiến triển nhiều hơn kể từ khi Liên đoàn châu Phi làm trung gian.
