Với chiến thắng ở Florida, Tổng thống Trump và các cố vấn của ông nghĩ rằng họ đang chứng kiến lịch sử năm 2016 lặp lại.
Trong phòng phía Đông của Nhà Trắng, không khí lạc quan tràn ngập khi hàng trăm người, bao gồm các thư ký nội các, đại sứ và cựu quan chức trung thành với ông Trump, vui vẻ ăn uống, chúc tụng nhau và bắt đầu hình dung ra viễn cảnh thêm 4 năm cầm quyền nữa.
 |
| Ông Trump chuẩn bị phát biểu vào sáng sớm ngày 4/11 từ Nhà Trắng. Ảnh: The New York Times. |
"Bốc hỏa"
Ảo ảnh chiến thắng đó đã tan vỡ khi Fox News “trao” Arizona cho cựu Phó tổng thống Biden lúc 23h20 ngày 3/11, với chỉ 73% số phiếu của bang được kiểm.
Ông Trump và các cố vấn đã “bốc hỏa” khi biết tin. Bất kỳ tuyên bố chiến thắng nào tổng thống có thể đưa ra giờ đây bỗng nhiên trở nên “hoang đường” hơn bao giờ hết.
Những gì xảy ra sau đó với ông Trump là một đêm đầy giận dữ với các cuộc gọi tới lui với các thống đốc của đảng Cộng hòa và cả “núi” lời khuyên từ các trợ lý chiến dịch mà ông đã phớt lờ. Một cuộc họp được tổ chức ngay lúc nửa đêm, trong đó ông đưa ra một loạt bình luận liều lĩnh và vô căn cứ về dân chủ, tuyên bố cuộc bầu cử có "gian lận" và đề nghị dừng kiểm phiếu, giao kết quả cho Tòa án Tối cao phán xét.
Chiến dịch của ông Trump biết vẫn còn cơ hội giành lại Arizona, nhưng việc Fox News tuyên bố chiến thắng của ông Biden ở đây, dù chỉ mang tính biểu tượng, khiến nó trở thành tiểu bang đầu tiên “đổi màu” so với chiến thắng năm 2016 của tổng thống. Thống đốc Doug Ducey, đảng viên Cộng hòa Arizona, đã trao đổi qua điện thoại suốt đêm với các quan chức trong chính quyền và trợ lý chiến dịch, cương quyết rằng vẫn còn một số phiếu của đảng Cộng hòa sẽ được kiểm ở bang này.
Jason Miller, cố vấn chính trị của ông Trump, phản đối tính chính xác của kết quả trên Twitter và điên cuồng gọi cho Fox News, yêu cầu rút lại thông báo nhưng không thành công. Thay vào đó, Fox News lại nhấn mạnh thêm điều này bằng việc đưa Arnon Mishkin, người đứng đầu ban quyết định của đài, lên sóng để bảo vệ tuyên bố kết quả. Vài giờ sau, AP cũng tuyên bố Arizona đã thuộc về Biden. Các hãng tin khác, bao gồm The New York Times và CNN, đã không tuyên bố người chiến thắng vào chiều 4/11 vì còn phiếu chưa được kiểm.
Jared Kushner, con rể và cố vấn cấp cao của tổng thống, cũng đã liên lạc với Rupert Murdoch, chủ sở hữu của Fox News, ngay trong đêm. Và vào sáng 4/11, quản lý chiến dịch của ông Trump, Bill Stepien, khẳng định tổng thống sẽ thắng Arizona với khoảng cách 30.000 phiếu bầu.
Giữ được Arizona là việc rất quan trọng trên con đường đến chiến thắng ngày càng hẹp lại của chiến dịch, cùng với Georgia và Pennsylvania.
 |
| Người Mỹ xếp hàng đi bầu cử ở Guadalupe, Arizona ngày 3/11. Ảnh: The New York Times. |
Tổng thống và các phụ tá của ông đã rất tức giận khi theo dõi bài phát biểu ngắn gọn của ông Biden ở Wilmington, Delaware dự đoán chiến thắng của mình.
Tổng thống đã tuyên bố một cách vô căn cứ trên Twitter rằng đảng Dân chủ đang "đánh cắp" cuộc bầu cử và bản thân cũng sẽ có bài phát biểu.
Các cố vấn của ông Trump đã cố gắng thuyết phục ông có bài phát biểu tới công chúng từ Phòng phía Đông trước ông Biden nhưng không thành công. Thay vào đó, họ chỉ biết ngồi nhìn ông Biden trở thành tâm điểm.
Vì vậy, ông Trump đã mất nhiều thời gian thảo luận với các phụ tá về việc lên án tính minh bạch của cuộc bầu cử, và liệu ông nên tuyên bố chiến thắng hay “hạ giọng” một cách tinh tế hơn.
Ông đã không chọn phương án sau.
“Đây là một trò gian lận đối với người Mỹ”, ông nói trước những người ủng hộ lúc 2h30 sáng 4/11. Nhận xét này ngay lập tức bị chỉ trích bởi một số đồng minh của ông, trong đó có Chris Christie, cựu Thống đốc New Jersey. “Đây là một điều đáng hổ thẹn đối với đất nước của chúng ta. Chúng tôi đã sẵn sàng để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này. Thành thật mà nói, chúng tôi đã thắng”, tổng thống tiếp tục.
Tổng thống "biến mất" cả ngày
Khi Michigan và Wisconsin gọi tên Biden vào cuối ngày 4/11, tổng thống đã “biến mất” cả ngày.
Bên ngoài Nhà Trắng, những lời đổ lỗi đã bắt đầu. Một số phụ tá cho biết ông Trump thường chống đối Ronna McDaniel, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia của đảng Cộng hòa, và Brad Parscale, cựu giám đốc chiến dịch tranh cử của ông, cũng như lời khuyên từ những người khác nên dành nhiều thời gian vận động tranh cử ở Arizona hơn. Nhưng họ nói ông đã bỏ ngoài tai một phần vì không thích đi về miền Tây và mất nhiều thời gian đi đường.
 |
| Người ủng hộ Tổng thống Trump theo dõi kết quả bầu cử ở Miami, Florida. Ảnh: The New York Times. |
Nhiều phụ tá cũng đã khuyên ông Trump ngừng chỉ trích “niềm tự hào” của Arizona, cố Thượng nghị sĩ John McCain, một đảng viên Cộng hòa mà tổng thống vẫn liên tục chỉ trích ngay cả sau khi ông qua đời hai năm trước.
Cũng có những câu hỏi đặt ra là liệu, nếu chiến dịch đã không chi tiêu quá nhiều tiền trước khi đại dịch Covid-19 bắt đầu, họ đã có thể còn đủ nguồn lực để chi tiêu ở những bang mà ông Biden đã giành chiến thắng hoặc dẫn trước sát sao như Wisconsin, Michigan và Nevada.
Nhưng nhiều người khác bảo vệ việc chi tiêu sớm của ông Parscale vì nó đã giúp tăng sự ủng hộ tổng thống của cử tri gốc Latin, bộ phận quan trọng làm nên chiến thắng của ông Trump ở Florida.
Vào ngày 4/11, các thành viên trong gia đình tổng thống cũng nỗ lực tham gia thúc đẩy sự hoài nghi về tính hợp lệ của các lá phiếu.
Jared Kushner đang ráo riết tìm kiếm một nhân vật giống như James Baker, người có thể dẫn đầu những nỗ lực pháp lý trong cuộc tranh chấp về thống kê phiếu bầu ở nhiều bang khác nhau (Baker là người đại diện cho cựu Tổng thống George W. Bush trong trường hợp kiểm phiếu lại thành công của ông vào năm 2000). Con trai cả của tổng thống, Donald Trump Jr., đang làm việc tại trụ sở chiến dịch ở Virginia. Con trai thứ Eric Trump, cùng vợ là Lara đã tham gia rất nhiều hoạt động tranh cử, đã phát biểu tại một cuộc họp báo ở Philadelphia cùng Rudolph W. Giuliani, cựu thị trưởng New York.
“Họ không sắp xếp người giám sát việc kiểm phiếu”, Eric Trump giận dữ nói, nghi ngờ về công tác kiểm phiếu vẫn đang diễn ra ở Pennsylvania. Ông Giuliani, luật sư riêng của tổng thống, cũng đưa ra nhận định vô căn cứ rằng cuộc bầu cử ở Pennsylvania đang “bị đánh cắp”. Ông cũng đưa ra ý tưởng về một "vụ kiện quốc gia" với các cáo buộc gian lận, nhưng không nói rõ điều đó có nghĩa là gì.
Tất cả những tuyên ngôn hoang đường của Tổng thống Trump và những nỗ lực “điên cuồng” của bộ sậu đã giúp ông giành chiến thắng bốn năm trước chỉ cho thấy ông đang ở thế yếu hơn vào lần bầu cử này.
Đến ngày 4/11, một số quan chức trong Nhà Trắng và các cố vấn bên ngoài cho biết họ hy vọng, nhưng không đặc biệt lạc quan, rằng những thách thức pháp lý của ông Trump ở một số bang có thể thay đổi quỹ đạo của cuộc đua. Bản thân tổng thống đã tweet “một số lượng lớn các lá phiếu bị bí mật hủy bỏ” đã khiến ông mất Michigan, nhưng thông điệp ngay lập tức bị Twitter dán nhãn gây hiểu lầm.
