Vàng và cổ phiếu Mỹ bước vào lằn ranh 'bong bóng'

Trong báo cáo quý mới công bố, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), tổ chức được mệnh danh là “ngân hàng của các ngân hàng trung ương”, cho biết giá vàng và thị trường chứng khoán Mỹ đang hội tụ nhiều yếu tố bất thường, thể hiện các dấu hiệu kinh điển của bong bóng tài sản. Đây là lần đầu tiên trong 50 năm, vàng và cổ phiếu Mỹ đồng thời bước vào vùng định giá quá cao, theo đánh giá của BIS.

Sự bùng nổ thị giá diễn ra trong bối cảnh dòng vốn cá nhân gia tăng mạnh mẽ. Thay vì đóng vai trò lực đỡ chính cho thị trường, các tổ chức tài chính lớn lại giảm hoặc giữ nguyên mức tiếp xúc với vàng và cổ phiếu Mỹ. Điều này khiến động lực tăng giá phụ thuộc nhiều hơn vào những dòng tiền mang tính cảm xúc, dễ bị kích hoạt bởi truyền thông và biến động ngắn hạn.

BIS nhấn mạnh trong báo cáo rằng nhóm nhà đầu tư cá nhân đang “đóng vai trò ngày càng chi phối” trong biến động thị trường vàng và chứng khoán Mỹ.

“Sự phụ thuộc vào dòng vốn mang tính đầu cơ có thể là mối đe dọa đối với ổn định thị trường khi xảy ra các đợt bán tháo hàng loạt”, báo cáo của BIS cảnh báo.

Làn sóng đầu cơ

BIS cho biết vàng đã tăng 60% từ đầu năm, ghi nhận mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1979. Cùng lúc, chỉ số S&P 500 tăng 17% và Nasdaq leo 22%, chủ yếu nhờ đà tăng của các mã thuộc nhóm ngành công nghệ trong bối cảnh kỳ vọng về trí tuệ nhân tạo (AI) tăng mạnh.

BIS nhận định thời gian vừa qua là “giai đoạn bùng nổ” đặc trưng của bong bóng tài sản và “thường kết thúc bằng một đợt điều chỉnh mạnh và nhanh”.

Thị trường đầu tư Mỹ có dấu hiệu xuất hiện của hai "bong bóng" cùng lúc. Ảnh: Reuters.

Kể từ tháng 9, nhà đầu tư cá nhân chiếm phần lớn dòng vốn chảy vào các quỹ vàng và cổ phiếu Mỹ, trái ngược hoàn toàn với chiến lược rút vốn hoặc đứng ngoài của các định chế tài chính. BIS cảnh báo rằng nhóm đầu tư cá nhân có xu hướng hành xử theo “tâm lý đám đông”, dễ dẫn đến khuếch đại biến động giá nếu thị trường đảo chiều.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các quỹ ETF (quỹ hoán đổi danh mục) vàng đang trên đà ghi nhận một năm hút vốn kỷ lục, bất chấp việc giá vàng đã giảm nhẹ từ mức đỉnh 4.381 USD/ounce xuống khoảng 4.200 USD. Nhu cầu mua vàng từ các ngân hàng trung ương nhằm đa dạng hóa dự trữ khỏi USD, cùng lo ngại về lạm phát và nợ công, tiếp tục hỗ trợ giá kim loại quý này.

BIS lưu ý rằng các yếu tố nói trên khiến vàng trở thành tài sản trú ẩn được săn đón song đà tăng quá nhanh và phụ thuộc nhiều vào dòng vốn cá nhân có thể khiến thị trường rơi vào chu kỳ “bùng nổ - sụp đổ” như từng xảy ra năm 1980 và giai đoạn 2008-2011.

Giá vàng trải qua các đợt trồi sụt mạnh kể từ đầu năm 2025. Ảnh: Reuters.

Kịch bản "bong bóng dot-com" tái diễn?

Đối với cổ phiếu Mỹ, BIS đặc biệt cảnh báo rủi ro từ nhóm Big Tech (các mã thuộc ngành công nghệ). Những doanh nghiệp này đã trở thành động lực lớn nhất của thị trường nhờ cơn sốt AI, khiến định giá bị kéo căng hơn bao giờ hết.

“Các mức định giá hiện nay làm dấy lên lo ngại về rủi ro điều chỉnh và tác động lan tỏa tới thị trường rộng hơn”, báo cáo nêu.

Cảnh báo của BIS được đưa ra sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Anh cũng cho rằng cổ phiếu liên quan đến AI đang có nguy cơ hình thành bong bóng mới.

Dù chưa khẳng định đây là bong bóng công nghệ, BIS cho rằng những điểm tương đồng với đầu thập niên 2000 đang ngày càng rõ rệt: định giá cao vượt nền tảng cơ bản, sự phân kỳ giữa hành vi đầu tư của cá nhân và tổ chức, và mức độ tập trung tăng trưởng vào một nhóm nhỏ các doanh nghiệp lớn.

BIS cảnh báo rằng nếu xảy ra điều chỉnh mạnh, hệ quả không chỉ bó hẹp trong ngành công nghệ: “Một đợt sụt giảm của nhóm Big Tech có thể kéo theo suy yếu của toàn bộ chỉ số, ảnh hưởng đến niềm tin tiêu dùng, dòng vốn đầu tư và sức khỏe của nền kinh tế Mỹ”.

"Cơn sốt" AI góp phần khiến thị trường chứng khoán Mỹ sôi động. Ảnh: Reuters.

Mặc dù một số nhà phân tích kỳ vọng dòng vốn cá nhân có thể tiếp tục duy trì đà tăng, BIS nhấn mạnh rủi ro khi thị trường “không còn được nâng đỡ bởi dòng tiền tổ chức”, vốn thường có khả năng chống chịu tốt hơn trong giai đoạn biến động mạnh.

Báo cáo của BIS cho thấy một bức tranh cảnh báo rõ ràng: sự bùng nổ giá vàng và cổ phiếu Mỹ trong năm 2025 không chỉ phản ánh kỳ vọng kinh tế, mà còn là kết quả của làn sóng đầu tư mang tính cảm xúc của nhà đầu tư cá nhân. Khi thị trường được dẫn dắt bởi tâm lý hơn là nền tảng kinh tế, nguy cơ điều chỉnh mạnh trở nên lớn hơn bao giờ hết.