Trong cuộc phỏng vấn với Politico, Tổng thống Mỹ Donald Trump châu Âu “yếu đuối” và các quốc gia tại đây đang “suy tàn”. Chỉ trích này diễn ra vài ngày sau khi chính quyền ông đưa ra một tài liệu chiến lược cho rằng Mỹ không đưa ra bất kỳ bảo đảm nào dành cho các đồng minh châu Âu về Nga, đồng thời tuyên bố sẽ tái định hình chính trường châu Âu theo đường lối của ông.
Cuộc phỏng vấn diễn ra tại Nhà Trắng hôm 8/12 (giờ địa phương), ngay trước khi tờ báo này vinh danh ông là nhân vật có ảnh hưởng nhất đối với chính trị châu Âu trong năm tới - danh hiệu từng dành cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hay Thủ tướng Giorgia Meloni (Italy) và Viktor Orbán (Hungary).
 |
| Ông Trump trong cuộc phỏng vấn đặc biệt của Politico tại Nhà Trắng ngày 8/12. Ảnh: Politico. |
"Lãnh đạo châu Âu yếu kém"
Ông Trump mô tả châu Âu là “một tập hợp đang mục ruỗng”, được dẫn dắt bởi những lãnh đạo “yếu đuối”, chỉ trích các đồng minh truyền thống của Mỹ vì không kiểm soát nổi dòng người di cư và không thể chấm dứt chiến sự Nga - Ukraine. Ông cũng phát tín hiệu sẵn sàng hậu thuẫn các ứng viên chính trị châu Âu theo quan điểm của mình.
Đòn công kích trực diện này được xem là tuyên bố gay gắt nhất của ông Trump nhắm vào các nền dân chủ phương Tây tính đến nay, đe dọa làm rạn nứt quan hệ với các nước như Pháp và Đức - những quốc gia vốn đã có quan hệ căng thẳng với chính quyền Trump.
“Lãnh đạo châu Âu yếu kém”, ông Trump nói. “Họ còn quá câu nệ tính đúng đắn chính trị. Họ không biết phải làm gì. Châu Âu không biết phải làm gì”.
Những phát biểu của Trump được đưa ra đúng lúc châu Âu lo ngại cuộc xung đột tại Ukraine kéo dài và khả năng ông Trump sẽ bỏ rơi Kyiv trước sức ép từ Moscow. Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump không trấn an các đồng minh, thậm chí tuyên bố Nga đang ở thế “rõ ràng mạnh hơn” Ukraine.
Dù vậy, ảnh hưởng của ông Trump trên trường quốc tế vẫn rất lớn. Nhiều thủ đô châu Âu đã phản ứng gay gắt sau khi Nhà Trắng công bố Chiến lược An ninh Quốc gia mới - văn bản thể hiện rõ lập trường đối nghịch của chính quyền Trump đối với giới tinh hoa chính trị châu Âu và cam kết “nuôi dưỡng lực lượng phản kháng” trước hiện trạng tại châu lục.
Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump tiếp tục chỉ trích những thành phố như London hay Paris “xuống cấp” vì dòng người di cư từ Trung Đông và châu Phi. Ông cho rằng nếu không thay đổi chính sách biên giới, “một số quốc gia châu Âu sẽ không còn khả năng tồn tại”.
Ông Trump cũng công kích Thị trưởng London Sadiq Khan - con trai người nhập cư Pakistan và là thị trưởng Hồi giáo đầu tiên của thành phố, gọi ông Khan là “thảm họa” và cho rằng việc ông đắc cử là “hệ quả của nhập cư”.
Trước những phát ngôn mới nhất từ ông Trump, Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa ngay lập tức đáp trả, kêu gọi Nhà Trắng tôn trọng chủ quyền châu Âu: “Đồng minh không đe dọa can thiệp vào đời sống chính trị nội bộ của đồng minh”.
 |
| Trong cuộc phỏng vấn dài, ông Trump chỉ trích châu Âu “mục ruỗng” và các lãnh đạo "yếu kém". Ảnh: Politico. |
Dẫu vậy, ông Trump lại tuyên bố sẵn sàng công khai ủng hộ các ứng viên trong bầu cử châu Âu, bất chấp rủi ro gây căng thẳng.
“Tôi sẽ ủng hộ”, ông nói, nhắc lại việc từng hậu thuẫn Thủ tướng Hungary Viktor Orbán - người mà ông ca ngợi vì chính sách kiểm soát biên giới.
Tuy nhiên, điều mà ông Trump quan tâm nhất dường như vẫn là cuộc xung đột Nga - Ukraine. Ông nói đã gửi một dự thảo kế hoạch hòa bình mà “một số quan chức Ukraine thích”, nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky “chưa đọc”. Ông Zelensky cùng ngày họp với lãnh đạo Pháp, Đức và Anh, tái khẳng định Ukraine không chấp nhận nhượng lãnh thổ.
Ông Trump tỏ ra xem nhẹ vai trò châu Âu trong đàm phán hòa bình: “Họ nói rất nhiều nhưng chẳng tạo ra kết quả. Xung đột vẫn cứ tiếp diễn”.
Tổng thống Mỹ cũng kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử mới, cho rằng Kyiv không nên tiếp tục lấy lý do chiến sự đang diễn ra để trì hoãn bầu cử.
Theo RT, ông Zelensky được bầu làm Tổng thống Ukraine vào năm 2019 và tuyên bố vào tháng 12/2023 rằng Ukraine sẽ không tổ chức bầu cử Tổng thống hoặc Quốc hội khi lệnh thiết quân luật còn hiệu lực.
“Họ nói về dân chủ, nhưng đến một lúc nào đó, nó không còn là dân chủ nữa”, ông Trump nói.
 |
| Ông Trump kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử - điều tạo ra thách thức mới đối với ông Volodymyr Zelensky, người có nhiệm kỳ tổng thống đã hết hạn vào tháng 5/2024. Ảnh: Reuters. |
Mỹ Latinh và các vấn đề trong nước
Song song các nhận định gay gắt về châu Âu, ông Trump còn đưa ra hàng loạt tuyên bố mạnh về chiến lược tại khu vực Mỹ Latinh và các vấn đề nội bộ Mỹ.
Trong khi tuyên bố thúc đẩy hòa bình, ông Trump cũng để ngỏ khả năng mở rộng hoạt động quân sự chống ma túy tại Mỹ Latinh. Chính quyền Trump đã triển khai lực lượng lớn tới Caribe để tấn công các đường dây buôn ma túy và gây sức ép lên chính quyền Venezuela.
Khi được hỏi liệu có xem xét đưa bộ binh Mỹ vào Venezuela hay không, ông Trump từ chối loại trừ, dù nhiều nhân vật bảo thủ cảnh báo điều này vượt “lằn ranh đỏ”.
Ông nói chỉ: “Tôi không muốn bàn về chiến lược quân sự”. Ông Trump cũng cho biết sẵn sàng dùng vũ lực ở những nước có hoạt động ma túy mạnh như Mexico hay Colombia: “Tất nhiên là có.”
Ông gần như không bảo vệ quyết định gây tranh cãi khi ân xá cựu Tổng thống Honduras Juan Orlando Hernández - người bị kết án nhiều thập niên tù vì buôn ma túy. Tổng thống Mỹ nói chỉ phóng thích vì “được người đáng tin yêu cầu”.
Về vấn đề trong nước, ông Trump nói sẽ chọn chủ tịch Fed mới dựa trên cam kết hạ lãi suất ngay lập tức; xem xét mở rộng chiến dịch quân sự chống ma túy sang Mexico và Colombia; và kêu gọi Thẩm phán Tối cao Samuel Alito và Clarence Thomas, đều đã ngoài 70, tiếp tục tại vị.
Dẫu vậy, sự tự tin khi bàn về châu Âu trái ngược hẳn với cách ông Trump đánh giá tình hình trong nước.
Trong bối cảnh giá cả leo thang khiến đảng Cộng hòa liên tục bị cử tri khiển trách, ông Trump vẫn khẳng định kinh tế Mỹ đạt “A-cộng-cộng-cộng-cộng-cộng” và cho rằng giá cả “đang giảm ở mọi mặt”, dù không đưa ra giải pháp nào cho đợt tăng phí bảo hiểm y tế sắp tới.
Lý giải vận mệnh của các nền kinh tế
Mục Thế giới giới thiệu cuốn “Quốc gia thăng trầm: Lý giải vận mệnh của các nền kinh tế” được NXB Thế giới cho ra mắt vào năm 2018. Tác phẩm làm rõ sự phát triển và đi xuống của nền kinh tế thế giới từ cuối thập niên 1990 đến đầu những năm 2000. Cuốn sách vạch ra 10 quy luật để nhận diện về chu kỳ kinh tế dẫn đến vận mệnh tăng trưởng hay suy thoái của một quốc gia.
> Độc giả có thể xem thêm tại đây.
