Nữ ca sĩ đổi một chữ trong quốc ca Canada

Ca sĩ Jully Black hát quốc ca Canada tại sân bóng rổ của thành phố Salt Lake hôm 19/2. Ảnh: Toronto Star.

Trong màn trình diễn trực tiếp tại sân bóng rổ chật cứng người của thành phố Salt Lake, Jully Black muốn thay đổi lời bài hát quốc ca Canada, từ “our home and native land” (tạm dịch: ngôi nhà và mảnh đất quê hương của chúng ta) thành to “our home on native land” (tạm dịch: ngôi nhà của chúng ta trên mảnh đất quê hương của người bản địa), theo BBC.

Sự thay đổi này như là một lời nhắc nhở về những mất mát và quyền lợi của người dân bản địa, thu hút nhiều sự chú ý từ công chúng. Trong đó, một số người nói rằng từ đây, bài quốc ca hàng trăm năm tuổi sẽ thay đổi mãi mãi.

Quá khứ mất mát

Jully Black sinh ra và lớn lên ở Toronto. Nữ ca sĩ cho biết cô đã ngừng hát quốc ca Canada từ vài năm trước sau khi một số cộng đồng bản địa tìm thấy bằng chứng về những ngôi mộ vô danh trong khuôn viên của các trường nội trú cũ do chính phủ tài trợ.

Trong thế kỷ XIX và XX, khoảng 150.000 trẻ em bản địa đã bị tách khỏi gia đình và đưa vào các trường nội trú này. Ít nhất 3.200 học sinh được cho là đã chết tại đây.

"Điều đó thực sự thức tỉnh mọi thứ", Black nói với BBC.

Canada có lịch sử thống trị và đồng hóa người bản địa trong nước. Ảnh: Mark Blinch/Canadian Press.

Khi được yêu cầu hát bài quốc ca trong trận bóng rổ hôm 19/2, Black nghĩ rằng đã đến lúc cô cần xem xét kỹ hơn những ca từ mà cô đã thuộc lòng từ khi còn nhỏ. Và rõ ràng bài quốc ca cần có sự thay đổi.

“Lời hát ‘ngôi nhà và mảnh đất quê hương của chúng ta’ là một sự dối trá”, Black chia sẻ. "Sự thật phải là ‘ngôi nhà của chúng tôi trên mảnh đất quê hương của người bản địa".

Đó cũng là cảm nhận của bà Cynthia Wesley-Esquimaux, người đứng đầu chương trình Sự thật và Hòa giải tại Đại học Lakehead. “‘Ngôi nhà và mảnh đất của chúng ta’? Không, đó là mảnh đất của tổ tiên tôi”, bà viết trên CBC.

“Từ ‘và’ ấy như cố thể hiện rằng chúng ta gắn kết với nhau, nhưng tôi vẫn cảm thấy sự chia rẽ. Nhiều người đang sống ở đây, xây dựng ngôi nhà của họ trên vùng đất của người bản địa. Nhưng nơi này vẫn không phải là của họ”, bà chia sẻ.

Canada có lịch sử thống trị và đồng hóa người bản địa trong nước. Gần đây nhất, cộng đồng bản địa đã phát hiện ra 751 ngôi mộ vô danh - hầu hết là của trẻ em - ở Saskatchewan, theo TRTWorld.

Khi ngày càng nhiều ngôi mộ và khu chôn cất vô danh tại các trường nội trú cũ bị phát hiện, những lời kêu gọi hòa giải mối quan hệ giữa dân bản địa, người không phải dân bản địa và chính phủ càng gia tăng.

Sự thay đổi ca từ trong bài quốc ca đã thu hút nhiều lời khen ngợi, bao gồm cả những người bản địa muốn thể hiện tình đoàn kết trong cộng đồng.

“Điều mà Jully Black đã làm là dùng sức ảnh hưởng và cơ hội của mình thu hút sự chú ý cho (cộng đồng bản địa)", ông Niigaan Sinclair, giáo sư tại Đại học Manitoba, Anishinaabe, cho biết.

"Về cơ bản, quốc ca - cũng như quốc kỳ, luật pháp và chính sách - được sử dụng để áp đặt những người bản địa. Chúng ta càng thách thức điều đó thì càng tốt", ông nói thêm.

Mục đích cuối cùng

Tuy nhiên, sự thay đổi trong lời bài hát không phải mục đích cuối cùng. Giáo sư Sinclair nhấn mạnh điều quan trọng hơn cả là việc cải thiện chất lượng cuộc sống của người bản địa ở Canada.

Người Canada biểu tình ở Toronto, Ontario, hôm 1/7/2021 sau khi phát hiện hàng trăm hài cốt trẻ em tại các trường nội trú cũ. Ảnh: Reuters/Carlos Osorio.

“Người dân Canada nên quan tâm nhiều hơn đến sự áp bức và bạo lực mà người bản địa phải trải qua hàng ngày, hơn là thay đổi một từ trong một bài hát”, ông nói.

Tuy nhiên, sau trận đấu hôm 19/2, một số người đã phán đối hành động của Jully Black.

“Canada là ‘quê hương’ đối với bất kỳ ai sinh ra tại đây, bất kể vào thời điểm nào”, Lorrie Goldstein, một nhà báo của tờ Toronto Sun, viết trên Twitter. "Với quan điểm (Jully) muốn đưa ra, dùng cụm từ 'nhà của chúng tôi trên vùng đất của người bản địa' sẽ chính xác hơn, nhưng nó không phù hợp với nhịp điệu".

Về phần mình, Black cho biết cô hoan nghênh phản hồi này. “Ngay cả những lời lẽ tiêu cực cũng cho thấy cuộc tranh luận đang diễn ra. Dù thế nào, đó cũng là một chiến thắng”, cô nói.

Bài quốc ca có tuổi đời hàng thế kỷ của Canada từng được thay đổi một lần vào năm 2018 liên quan đến vấn đề phân biệt giới tính. Trong đó, lời hát "tất cả mệnh lệnh của con trai" được đổi thành “tất cả mệnh lệnh của chúng ta".

Giờ đây, một số người đang hy vọng sự thay đổi không chính thức của Jully Black sẽ trở thành vĩnh viễn.

“Tôi không thể hát quốc ca theo cách khác được nữa”, Black nói.