Giải mã kẻ đáng sợ nhất 'Avatar'

Trước thềm phần thứ ba của thương hiệu phim khoa học viễn tưởng nổi tiếng nhất nhì lịch sử Avatar - mang tên Fire and Ash - ra mắt, người hâm mộ toàn cầu đang sôi sục bàn tán về những giả thuyết xoay quanh nội dung phim. Ở phần này, James Cameron gây bất ngờ khi mang đến một phản diện hoàn toàn mới - Varang, thủ lĩnh tộc Người Tro trên hành tinh Pandora kỳ diệu.

Dựa trên những thông tin đã hé lộ, dường như tộc Người Tro (Ash) cũng từng là một bộ lạc thờ thần Eywa, tương tự Omatikaya. Thế nhưng, vùng đất tổ tiên của họ sau một thảm họa thiên tai đã bị thiêu rụi. Hậu quả, tộc Người Tro chịu mất mát nặng nề, chìm trong đói khát và đau thương. Họ không thể quay về đời sống như trước, mà buộc phải thích nghi với đời sống khắc nghiệt gắn liền với tro bụi và magma, xây dựng lại nền văn minh từ đống tro tàn.

Miles Quaritch vẫn là trung tâm?

Cảm thấy như đã bị thần Eywa phản bội, bỏ rơi, họ cũng từ bỏ tín ngưỡng truyền thống. Ash hình thành nên một văn hoá hoàn toàn khác: đầy thù hận và giận dữ, đề cao sinh tồn. Trong hành trình đó, Varang - thủ lĩnh của Ash - trở thành một phản diện đáng sợ khi phản bội đồng loại để về phe Miles Quaritch.

Thực tế, Miles Quaritch vẫn được xác định là tuyến phản diện trung tâm của cả thương hiệu, và Fire and Ash có vẻ như không phải ngoại lệ. Ra mắt ngay từ phần đầu tiên với vai trò chỉ huy lực lượng tấn công Pandora của Tập đoàn Khai thác Tài nguyên RDA, Quaritch đã trải qua một hành trình rất dài, thậm chí phải chết trước khi được The Way of Water hồi sinh trong cơ thể một người Na'vi.

Trong vũ trụ Avatar, Miles Quaritch là nhân vật mang tính đối trọng rõ nhất với thế giới thuần khiết, nhiệm màu của hành tinh này. Không phải vị tướng điên cuồng thiếu tỉnh táo, cũng không phải dạng ác nhân có tham vọng siêu nhiên, Quaritch là hiện thân của một kiểu phản diện thực tế, lý trí hơn: Một người lính được “hệ thống” tạo ra, trung thành tuyệt đối với nhiệm vụ bảo vệ lợi ích của tập đoàn RDA.

Sự nguy hiểm của nhân vật không nằm ở sức mạnh đơn thuần, mà ở hệ lý tưởng được rèn giũa qua nhiều thập kỷ, khiến gã tin rằng mọi hành động tàn bạo đều hợp lý nếu phục vụ mục tiêu được giao.

Miles Quaritch vẫn là mối đe dọa hàng đầu với gia đình Jake Sully.

Trong phần phim đầu tiên, Miles Quaritch giữ chức Đại tá, chỉ huy lực lượng an ninh của RDA. Nhân vật là gương mặt đại diện của chủ nghĩa thực dân, khi coi Pandora như một mỏ tài nguyên vô tận cần được khai phá và những người dân bản địa chỉ là vật cản. Cách Quaritch đối xử với Na'vi vô cùng rẻ rúm: Họ là mục tiêu, là đối tượng cần bị khuất phục, chứ không phải một nền văn hóa có những quy tắc và giá trị riêng.

Việc Quaritch sẵn sàng ra lệnh phá hủy Hometree và chấp nhận thương vong dân sự là minh chứng rõ ràng cho nguyên tắc tàn độc đó, cho thấy bộ óc của kẻ phản diện này hoàn toàn không có sự do dự và lòng trắc ẩn.

Khi Jake chuyển phe, phản bội RDA để gia nhập đội quân Na'vi, Quaritch coi đó là sự phản bội không thể dung thứ. Đây là mắt xích quan trọng trong loạt phim, khi mâu thuẫn giữa hai người không chỉ gói gọn ở phạm vi chiến tuyến, mà còn là sự đối đầu trực diện giữa hai hệ tư tưởng. Một bên tin vào bản sắc, niềm tin và sự hòa hợp với tự nhiên; bên còn lại tin vào quyền lực tuyệt đối, sự thống trị, kiểm soát và sức mạnh con người.

Quaritch theo đó mà trở thành một mối hiểm họa cực kỳ đáng sợ với nam chính Jake Sully. Điều khiến nhân vật trở thành một phản diện đầy sức nặng ở chỗ Quaritch luôn tự tin rằng mình đang làm đúng, và sự nhẫn tâm là phương tiện cần thiết để đạt được sức mạnh, quyền lực. Chính sự đối nghịch này khiến Quaritch mang đến áp lực nặng nề cho nhân vật chính.

Khi 'già gân' gặp khó

Sang The Way of Water, việc Quaritch trở lại dưới dạng một cơ thể Na'vi tái tổ hợp (recombinant) mở rộng đất diễn cho nhân vật. Trước đó, bộ óc nham hiểm, tàn độc và sức mạnh thể chất của gã Đại tá chỉ huy đội quân RDA đã được chứng minh. Nhưng nay, mối đe dọa khủng khiếp này đã được nhân lên nhiều lần.

Sở hữu ký ức được sao lưu trước khi chết trong phần phim đầu tiên, Miles Quaritch vẫn giữ nguyên tính cách và lý tưởng cũ trong một thân xác mới.

Tạo hình của Varang, phản diện mới sẽ bắt tay Quaritch.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của cậu bé Spider - con ruột Miles Quaritch - đã khiến chuyện phim có những xáo trộn không nhỏ. Thật khó tin, sự lạnh lùng và vô tâm của Quaritch cũng có lúc bị lung lay. Dù bản chất không thay đổi, gã chỉ huy độc tài vẫn không che giấu được vết nứt cảm xúc, dù chỉ là hiếm hoi, khi từ chối giết Spider. Chi tiết này không làm nhân vật trở nên bớt đáng sợ, nhưng chắc chắn đã tạo thêm nhiều lớp lang tâm lý cho kẻ phản diện đáng ghét nhất loạt phim.

Ở Fire and Ash, những âm mưu tàn độc của Miles Quaritch hẳn vẫn chưa dừng lại. Nhưng rất có thể, điểm yếu tâm lý của gã sẽ được chuyện phim khai thác kỹ càng hơn. James Cameron đã nhiều lần xác nhận rằng nhân vật này không bị giới hạn ở motif phản diện lặp lại, mà sẽ tiếp tục phát triển theo hướng phức tạp, khó đoán.

Trong phần phim thứ ba, Quaritch được đặt vào bối cảnh Pandora rộng lớn hơn, với sự xuất hiện của tộc người Na’vi mới, với những phong tục, hệ giá trị sống khác biệt. Điều này hứa hẹn làm thay đổi mối quan hệ giữa gã đại tá và thế giới bản địa.

Sự hiện diện của Spider tiếp tục là nút thắt quan trọng trong hành trình giải mã Miles Quartich. Việc bị con trai từ chối, rồi lại được chính nó cứu sống, rất có thể sẽ đặt nhân vật phản diện vào một thế tiến thoái lưỡng nan. Lần đầu tiên, Quaritch phải đối mặt với một thứ không thể giải quyết bằng sức mạnh hay mệnh lệnh tuyệt đối: Cảm xúc cá nhân. Hay chính xác hơn là tình phụ tử, thứ tưởng như xa vời với một kẻ máu lạnh, tàn nhẫn.

Quaritch sẽ phải xử lý rất nhiều mâu thuẫn trong phần phim mới.

Một khía cạnh khác đặc biệt về nhân vật mà khán giả có thể sẽ được thấy là việc “hội nhập” với Pandora. Trong cả hai phần phim đầu tiên, sự khinh miệt của Quaritch với văn hóa bản địa là điều hiển hiện. Gã chưa từng gọi những người Na'vi bằng tên thật của họ. Đơn cử, Quaritch gọi Neytiri là “bà Sully” hoặc “con đàn bà của Jake”, hay nhiều cách gọi miệt thị khác.

Điều này không xuất phát từ sự thiếu hiểu biết, bởi RDA đã nghiên cứu người Na'vi rất kỹ. Trong The Way of Water, Quaritch thậm chí còn nói được tiếng Na'vi. Điều cho thấy việc không dùng tên riêng là một lựa chọn đầy chủ ý.

Một mặt, nó làm giảm tính hiện diện của người Na'vi trong mắt tên Đại tá tàn độc. Quaritch không xem họ là con người đúng nghĩa, nên chẳng bận tâm họ tự gọi mình là gì. Mặt khác, nó nhấn mạnh nỗi ám ảnh của gã với Jake Sully. Jake từng phản bội RDA, và điều đó khiến Quaritch căm phẫn hơn bất cứ điều gì mà người Na'vi gây ra. Gã nhìn toàn bộ người Na'vi qua lăng kính thù hận dành cho Jake, và các thành viên khác trong gia đình Sully chỉ là quân bài để mặc cả, không có giá trị cá nhân với kẻ phản diện này.