Dự án nghìn tỷ thi công kiểu 'rùa bò' ở Cần Thơ

Sau gần 8 năm khởi công, Dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ - công trình y tế trọng điểm của cả vùng, với vốn đầu tư hơn 1.700 tỷ đồng vẫn ngổn ngang. Công trình mới xong phần thô rồi dừng thi công từ năm 2022 tới nay. Kết luận mới đây của Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm, kiến nghị kiểm điểm lãnh đạo thành phố cùng các nhân, đơn vị liên quan. Trong khi người dân vẫn mòn mỏi chờ một bệnh viện chuyên khoa ung bướu đúng nghĩa được đưa vào sử dụng.

Dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ được phê duyệt từ năm 2017, quy mô 500 giường bệnh, vốn đầu tư hơn 1.700 tỷ đồng, gồm vốn vay ODA từ Chính phủ Hungary và vốn đối ứng ngân sách địa phương. Tuy nhiên, đến tháng 7/2022, dự án buộc phải dừng thi công khi mới hoàn thành 80% phần thô, vì hiệp định vay vốn hết hiệu lực.

Thanh tra Chính phủ xác định trong quá trình triển khai, liên danh nhà thầu không đảm bảo tỷ lệ hàng hóa Hungary (phải trên 50%). Khi dự án dừng thi công, chỉ có 1/123 thiết bị đạt xuất xứ Hungary (0,78%). Trách nhiệm việc này được xác định thuộc Liên danh nhà thầu (cung cấp thông tin sai lệch) và Sở Y tế Cần Thơ (chủ đầu tư), khi đã báo cáo sai tỷ lệ 50,07% hàng hóa Hungary. Ảnh: Nhiều hạng mục bệnh viện mới hoàn thành phần móng và khung bê tông, nay cỏ mọc um tùm.

Thanh tra cũng chỉ rõ: UBND TP. Cần Thơ phê duyệt dự án khi chưa có ý kiến thống nhất của Bộ Y tế; Dự án nhóm A nhưng chỉ thiết kế 2 bước thay vì 3 bước theo quy định; phê duyệt trước khi có đánh giá tác động môi trường; chậm phê duyệt điều chỉnh thiết kế gần 2 năm, phát sinh hơn 11 tỷ đồng chi phí lưu kho hàng hóa. Ảnh: Những khối bê tông phủ bụi, rong rêu, sắt thép hoen gỉ sau nhiều năm phơi mưa nắng.

Thanh tra Chính phủ kết luận trong quá trình triển khai dự án, UBND TP. Cần Thơ, Sở Y tế Cần Thơ, liên danh nhà thầu và các đơn vị tư vấn đã có những khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến dự án chậm tiến độ, và tiềm ẩn nguy cơ lãng phí khoảng 300 tỷ đồng vốn vay và ngân sách địa phương.

Đáng chú ý, gói thầu EPC được chỉ định thầu nhưng không tuân thủ Luật Đấu thầu; hồ sơ kỹ thuật thiếu chính xác; hợp đồng ký kết không rõ ràng về xuất xứ thiết bị, mã hiệu, hãng sản xuất; nhà thầu nhiều lần thay đổi thiết bị mà không bị xử lý chế tài. Đến thời điểm vốn vay hết hiệu lực (tháng 7/2022), khối lượng thực hiện mới đạt 21,3% giá trị hợp đồng.

Hồi tháng 10, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trực tiếp kiểm tra Bệnh viện Ung bướu hiện hữu và dự án đang dở dang. Tại buổi kiểm tra, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ ngành và TP Cần Thơ sớm chuyển dự án sang dùng vốn trong nước để thi công lại, hoàn thành năm 2026. Thanh tra Chính phủ kiến nghị thu hồi hơn 3,8 triệu EUR tạm ứng cho Liên danh nhà thầu; kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với lãnh đạo UBND TP Cần Thơ liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm được chỉ ra; Chủ tịch UBND TP Cần Thơ tổ chức kiểm điểm, xác định rõ tính chất, mức độ và hậu quả để xử lý theo pháp luật đối với lãnh đạo Sở Y tế Cần Thơ và các đơn vị liên quan.

Thanh tra Chính phủ cũng vừa công bố kết luận thanh tra tại Dự án thành phần 2 (đoạn qua TP Cần Thơ cũ) và Dự án thành phần 4 (đoạn qua Sóc Trăng cũ) của tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1. Dự án thành phần 2 và 4 có tổng mức đầu tư lần lượt 9.725 tỷ đồng và 12.000 tỷ đồng, từ ngân sách nhà nước. Khi chưa hợp nhất tỉnh thành, Dự án thành phần 2 do Cần Thơ làm chủ đầu tư, Dự án thành phần 4 do tỉnh Sóc Trăng làm chủ đầu tư.

Tại dự án cao tốc, Thanh tra Chính phủ phát hiện hồ sơ mời thầu thiếu quy định về hành vi bị cấm, tiêu chí kỹ thuật và bảo đảm cạnh tranh. Hợp đồng với nhà thầu còn sử dụng nhà thầu phụ trái quy định. Chủ đầu tư chưa phê duyệt tiến độ chi tiết theo giai đoạn, không xử lý nhà thầu chậm tiến độ; tư vấn giám sát thiếu báo cáo định kỳ, không kiểm tra thường xuyên. Năng lực Ban quản lý dự án chưa đảm bảo khi nhiều cán bộ chưa có hoặc đã hết hạn chứng chỉ hành nghề; nhà thầu tư vấn giám sát và thi công đều huy động nhân sự, thiết bị không đúng hợp đồng.

Tại Dự án thành phần 4, tiến độ các gói thầu rất chậm, đặc biệt ở hạng mục đắp nền đường, có nguy cơ không hoàn thành đúng hạn vào tháng 7/2026. Đến tháng 7/2025, tỷ lệ giải ngân mới đạt 24,9% kế hoạch năm, buộc Ban quản lý dự án phải đề nghị giảm 1.500 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương. Theo Thanh tra Chính phủ, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng chậm trễ, sai phạm tại các dự án là do thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, năng lực tổ chức yếu, và vi phạm trong đấu thầu, giám sát hợp đồng.

Từ các sai phạm được chỉ ra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo UBND TP Cần Thơ (trước đây) và lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng (cũ) liên quan các hạn chế tại dự án thành phần 2 và 4 cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng. Cần Thơ được yêu cầu rà soát lại toàn bộ dự án, quá trình đó nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm phải chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra xử lý. Ảnh: N.H.