|
|
Nhân dân tệ đang dần chiếm chỗ của đồng USD nhờ lãi suất thấp, ổn định tỷ giá và động lực địa chính trị - thương mại mới. Ảnh: Reuters. |
Làn sóng nhà đầu tư đổ xô mua các khoản tín dụng bằng nhân dân tệ (NDT) đang gia tăng mạnh, trong bối cảnh cho vay NDT tại các ngân hàng Trung Quốc được dự báo sẽ sớm vượt các khoản vay USD ở nước ngoài.
Theo các chuyên gia, chính mức giá hấp dẫn đang tiếp sức cho nỗ lực lâu dài của Bắc Kinh nhằm đưa đồng NDT lên vị thế ngày càng rõ nét trên "sân khấu" tài chính toàn cầu, Reuters cho biết.
Tăng trưởng bứt tốc
Trong 4 năm qua, hoạt động cho vay ở nước ngoài của các ngân hàng Trung Quốc đã tăng gấp 3 lần, lên 2.520 tỷ NDT. Cùng lúc, lượng phát hành nợ bằng NDT - cả trong nước lẫn quốc tế - đã chạm hoặc tiệm cận mức kỷ lục năm thứ hai liên tiếp.
Theo giới ngân hàng, động lực ban đầu của làn sóng này đến từ chi phí vốn thấp, khi lãi suất NDT duy trì ở mức hấp dẫn. Tuy nhiên, thị trường đang dần hình thành quán tính riêng, với nhu cầu ngày càng lớn đối với việc nắm giữ và sử dụng NDT - dấu hiệu cho thấy chiến lược quốc tế hóa đồng tiền của Trung Quốc đang tiến triển, ngay cả khi nước này chưa mở cửa hoàn toàn tài khoản vốn.
"Tôi cho rằng giai đoạn hiện nay thực sự được dẫn dắt bởi nhu cầu nền tảng đối với nguồn vốn bằng nhân dân tệ", ông Samuel Fischer, Giám đốc thị trường vốn nợ trong nước Trung Quốc của Deutsche Bank, nhận định.
"Ngày càng nhiều nhà đầu tư quốc tế không còn coi đây đơn thuần là cơ hội chênh lệch giá, mà thực sự phân bổ danh mục bằng NDT, với những lệnh mua 'neo' rất lớn từ bên ngoài Trung Quốc. Đồng USD đang ở thời điểm then chốt và xu hướng đa dạng hóa thực sự đang diễn ra", ông cho biết thêm.
Trong nhiều năm, Trung Quốc đã nỗ lực thúc đẩy NDT trở thành đồng tiền cho thương mại và tài trợ quốc tế. Tỷ trọng của NDT trong giao dịch ngoại hối toàn cầu đã tăng đều từ mức rất thấp, lên khoảng 8,5% vào tháng 4, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS). Trong khi đó, USD vẫn chiếm tới 89% tổng doanh số giao dịch.
 |
| Tỷ trọng của đồng NDT trong tổng kim ngạch ngoại hối toàn cầu đã đạt hơn 8% trong năm 2025. Biểu đồ: Bloomberg. |
Tính đến hết tháng 11 năm nay, các tổ chức phát hành không phải Trung Quốc đã huy động 169,7 tỷ NDT (24,1 tỷ USD) trên thị trường trong nước, còn thị trường quốc tế ghi nhận kỷ lục 801,9 tỷ NDT được phát hành nhờ nhu cầu mạnh mẽ.
Dù vậy, con số này vẫn rất nhỏ bé so với tổng lượng phát hành nợ toàn cầu kỷ lục 9.570 tỷ USD trong năm nay, trong đó khoảng 4.500 tỷ USD là nợ bằng USD và 2.200 tỷ USD bằng euro, theo Dealogic.
Tuy nhiên, dữ liệu của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho thấy trong 3 năm qua, giá trị phát hành nợ NDT của nhà đầu tư nước ngoài - cả trong nước lẫn quốc tế - đã tăng hơn gấp đôi.
Ở thị trường tín dụng, cho vay bằng ngoại tệ, chủ yếu là USD, đã giảm xuống còn 375 tỷ USD vào cuối tháng 11, từ đỉnh 587 tỷ USD năm 2022, trong khi cho vay bằng NDT đã tăng lên 357 tỷ USD.
Giá vốn là động lực then chốt
Đối với các tổ chức phát hành, yếu tố quyết định lớn nhất vẫn là chi phí. Kể từ năm 2022, chi phí huy động vốn bằng NDT liên tục thấp hơn USD, khi Mỹ tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, còn Trung Quốc hạ lãi suất nhằm tránh nguy cơ giảm phát.
Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu chính phủ Trung Quốc kỳ hạn 10 năm và trái phiếu kho bạc Mỹ từng lên gần 315 điểm cơ bản hồi đầu năm. Thậm chí, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm hiện cũng cao hơn Trung Quốc khoảng 20 điểm cơ bản.
Theo S&P Global, trong năm nay, trái phiếu "gấu trúc" kỳ hạn 3 năm được phát hành với lợi suất chỉ 1,7-2,7%, thấp hơn nhiều so với mức 3,5% của trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn.
"Sự ổn định tương đối của NDT so với đồng USD và euro biến động mạnh càng làm tăng sức hấp dẫn, giúp các nhà phát hành nước ngoài giảm rủi ro tỷ giá và hạn chế nhu cầu phòng hộ tốn kém", hãng xếp hạng tín nhiệm này nhận định.
 |
| Trái phiếu "gấu trúc" kỳ hạn 3 năm được phát hành với lợi suất chỉ 1,7-2,7%, thấp hơn nhiều so với mức 3,5% của trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn. Ảnh: Express Tribune. |
Không chỉ điều kiện tài chính thuận lợi, các yếu tố "địa chính trị - thương mại và thuế quan" cũng đang thúc đẩy xu hướng khu vực hóa thương mại, qua đó làm gia tăng nhu cầu đối với các khoản nợ bằng NDT, theo ông Terence Lau, Đối tác thị trường vốn tại Linklaters.
"Một trong những bên hưởng lợi sẽ là Trung Quốc và các chương trình như 'Vành đai và Con đường'", ông nói, nhấn mạnh việc dòng tiền thường quay trở lại các doanh nghiệp xây dựng Trung Quốc và được thanh toán bằng NDT.
Năm nay, Indonesia và Ngân hàng Phát triển Kazakhstan đã phát hành trái phiếu "dim sum" bằng NDT trên thị trường nước ngoài, với quy mô lần lượt 6 tỷ NDT vào tháng 10 và 2 tỷ NDT vào tháng 9.
Kenya cũng đã chuyển đổi các khoản vay xây dựng đường sắt từ USD sang NDT, trong khi Ethiopia đang đàm phán thực hiện bước đi tương tự. Trung Quốc cũng lần đầu ký thỏa thuận hợp tác tài trợ bằng NDT với Ngân hàng Phát triển Nam Phi.
"Kazakhstan đang làm ăn ngày càng nhiều với Trung Quốc, vì vậy nhu cầu về NDT xuất phát từ nhu cầu sử dụng thực tế, chứ không chỉ để huy động vốn tài chính", ông Lau cho biết.
Bước đi phòng thủ trước sự thống trị của USD
Với nhà đầu tư, các khoản tín dụng bằng NDT mang lại lợi suất cao hơn so với trái phiếu chính phủ, đồng thời trở thành "bến đỗ" cho nguồn vốn trong bối cảnh thị trường nợ châu Á thu hẹp sau khi lĩnh vực bất động sản Trung Quốc suy thoái.
"Sự quan tâm từ các nhà đầu tư trái phiếu toàn cầu ngoài châu Á đang tăng đều và xu hướng này sẽ còn tiếp diễn", ông Florian Neto, Giám đốc đầu tư khu vực châu Á của Amundi, cho biết.
"Các thương vụ trái phiếu CNH (trái phiếu phát hành bằng NDT tại nước ngoài) gần đây đều ghi nhận sổ lệnh mạnh, khuyến khích cả các tổ chức trong và ngoài Trung Quốc xem CNH như một kênh huy động vốn tiềm năng", ông nói.
Sự ổn định được quản lý chặt chẽ của đồng NDT cũng là một điểm cộng, với triển vọng lợi suất 4-5% không cần phòng hộ, theo ông William Xin, Quản lý danh mục trái phiếu châu Á tại M&G Investments (Singapore).
 |
| Xu hướng dịch chuyển từ vay mượn bằng USD sang NDT đang diễn ra mạnh mẽ. Ảnh: Reuters. |
Dẫu vậy, tổng giá trị nợ quốc tế bằng NDT hiện chỉ tương đương khoảng 0,2% thị trường nợ trong nước của Trung Quốc và vẫn rất nhỏ so với nợ bằng USD hay euro. Đồng NDT mạnh lên - tăng khoảng 3,6% so với USD từ đầu năm - cũng có thể gây bất lợi cho bên đi vay.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn kiên trì kiểm soát đà tăng của đồng tiền này, với việc các ngân hàng quốc doanh mua USD để ổn định tỷ giá.
"Nếu lập trường thận trọng này thay đổi, tăng trưởng cho vay ở nước ngoài có thể chậm lại hoặc dừng lại. Tuy nhiên, khả năng cao là cho vay bằng NDT ở nước ngoài sẽ tiếp tục tăng lên các mức cao mới", bà Wei He, chuyên gia kinh tế tại Gavekal Dragonomics, nhận định.
Theo các nhà phân tích, các động thái hiện nay không đồng nghĩa với việc Trung Quốc muốn lật đổ vai trò của USD, mà đang từng bước xây dựng nền tảng cho một thị trường vốn nằm ngoài hệ thống đồng tiền Mỹ.
"Trung Quốc đang thiết kế quá trình chuyển dịch hệ thống tiền tệ không bằng những tuyên bố lớn hay đối đầu trực diện với USD, mà thông qua hàng nghìn quyết định mua sắm và thanh toán", ông Chi Lo, chiến lược gia thị trường toàn cầu tại BNP Paribas Asset Management (Hong Kong), đánh giá.
"Mục tiêu của chính sách này không phải hạ bệ USD, mà nhằm bảo đảm hệ thống do USD thống trị không thể bị sử dụng để chống lại Trung Quốc - một bước đi mang tính phòng thủ", ông Lo nhận định.
Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.
Đọc sách không chỉ giúp tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.
