 |
Cái tên của Pep Guardiola, một trong những huấn luyện viên bóng đá được ca ngợi nhất trên thế giới, xuất hiện trên văn bản của Aleman, Cordero, Galindo & Lee, một trong 14 công ty offshore (hay còn gọi là công ty ngoại biên - loại công ty đăng ký, hoạt động tại nước ngoài) bị rò rỉ tài liệu trong Hồ sơ Pandora.
Sau khi phân tích tài liệu của Hồ sơ Pandora, báo El Pais và đài La Sexta của Tây Ban Nha cáo buộc Pep Guardiola trong nhiều năm đã không tiết lộ với cơ quan thuế nước này về số tiền mình gửi trong tài khoản ngân hàng ở nước ngoài.
Cũng theo Hồ sơ Pandora, chỉ với số tiền từ vài trăm USD, Pep Guardiola và những người nổi tiếng khác đã thành lập công ty offshore ở những thiên đường thuế như quần đảo Virgin thuộc Anh, Panama, Bahamas...
Đây là những nơi có ưu đãi lớn về thuế và các quy định bảo mật danh tính chủ sở hữu công ty.
Trong một số trường hợp, những người nổi tiếng trên đã tránh được hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu USD tiền thuế, theo tài liệu bị rò rỉ. Nhưng đi kèm những khoản tiết kiệm ấy là những chi phí khác do công chúng gánh chịu.
Hiệp hội Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ), tổ chức mở cuộc điều tra Hồ sơ Pandora, dẫn lời chuyên gia kinh tế cho biết hình thức nắm giữ tài sản bằng công ty offshore khiến chính quyền các nước thất thoát hàng trăm tỷ USD tiền thuế mỗi năm.
 |
| Pep Guardiola được cho là không khai báo khoản tiền ở nước ngoài với cơ quan thuế Tây Ban Nha trong nhiều năm. Ảnh: Reuters. |
Tận dụng lệnh "ân xá" thuế
El Pais cáo buộc Pep Guardiola thông qua công ty vỏ bọc để lập tài khoản ngân hàng ở Andorra - quốc gia có mức thuế ưu đãi nằm giữa Pháp và Tây Ban Nha. Tài khoản này được dùng để nhận lương khi anh chơi bóng tại Qatar trong năm 2003-2005.
Guardiola được liệt kê là đại diện pháp lý của công ty Repox Investments có trụ sở tại Panama, theo El Pais.
Repox Investments được thành lập vào tháng 2/2007, sau khi Guardiola giã từ sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp và bốn tháng trước khi ông được chọn làm huấn luyện viên cho đội hình dự bị của Barcelona.
Lluis Orobitg, cố vấn về thuế của Guardiola, giải thích rằng công ty Repox không hoạt động và có vai trò là công ty vỏ bọc để ẩn danh tính chủ sở hữu thực sự của tài khoản ở Andorra.
Theo ông Orobitg, việc Rebox được lập ra là sáng kiến của ngân hàng tại Andorra nhằm giữ bí mật danh tính của Guardiola. Việc tạo thêm lớp bảo mật bằng công ty vỏ bọc là cách làm phổ biến vào thời điểm ấy ở Andorra, El Pais dẫn nguồn tin từ cơ quan thuế Tây Ban Nha cho biết.
Tuy nhiên, trong 5 năm sau khi trở về Barcelona, Guardiola vẫn không thông báo với nhà chức trách Tây Ban Nha về tài khoản ở Andorra cùng mức lãi suất đi kèm, dù ông đang sống tại Tây Ban Nha, theo El Pais.
 |
| Bên cạnh Pep Guardiola, nhiều minh tinh khác cũng có tên trong Hồ sơ Pandora. Ảnh: Al Mayadeen. |
Phải đến năm 2012, khi chính phủ Tây Ban Nha tuyên bố “ân xá” thuế để huy động tiền sau khủng hoảng tài chính, Guardiola mới báo cáo và hợp thức hóa gần 500.000 euro.
Lệnh ân xá thuế năm 2012 của Tây Ban Nha cho phép các công ty và công dân kê khai những khoản thu nhập trong vòng 5 năm trở lại mà họ chưa khai báo với nhà nước. Những khoản thu nhập ấy sẽ được coi là hợp pháp và chỉ bị tính thuế ở mức thấp là 10%.
Hiện Guardiola không bị cáo buộc về bất kỳ hành vi vi phạm pháp luật nào.
Theo tài liệu trong tay El Pais, con số gần 500.000 euro nói trên tương ứng với số tiền tích lũy trong tài khoản ở Andorra trong năm 2007-2010. Guardiola không phải nộp thêm khoản nào đối với thù lao hai năm chơi bóng ở Qatar vì đã hết thời hiệu theo luật định.
Tờ El Pais chưa thể xác định được toàn bộ số tiền trong tài khoản ở Andorra, cũng như thời điểm thành lập chính xác của tài khoản này.
Ông Orobitg nói tài khoản ở Andorra được lập ra là vì Guardiola “không thể lấy được giấy chứng nhận cư trú ở Qatar, nơi anh không phải nộp thuế”.
Theo vị này, Guardiola không gửi số tiền trên tại Tây Ban Nha vì lo ngại rằng nếu không có chứng nhận cư trú ở Qatar, cơ quan thuế Tây Ban Nha “có thể phản đối việc anh ấy nộp báo cáo thuế với tư cách là công dân định cư ở nước ngoài, trong khi trên thực tế, khi đó anh ấy chơi bóng và sống ở Qatar”.
Dùng công ty offshore để bảo đảm riêng tư
Tài liệu trong Hồ sơ Pandora cho thấy người nổi tiếng thường dùng công ty offshore để ẩn danh tính khi mua bất động sản. Sự bí mật này ngăn người hâm mộ biết được khối tài sản của những ngôi sao.
Chẳng hạn, Elton John, biểu tượng nhạc pop người Anh, cũng sử dụng công ty offshore. Sở hữu khối tài sản hơn 530 triệu USD, Elton John nắm giữ hơn một chục công ty được đăng ký tại quần đảo Virgin để nhận thu nhập từ nhiều nguồn.
 |
| Elton John (trái) và chồng David Furnish. Ảnh: AP. |
Trong nhiều trường hợp, Elton John lập công ty theo cặp. Một công ty chuyên nhận thu nhập trong nước, công ty còn lại nhận thù lao bên ngoài Anh. David Furnish, chồng của ông John, là giám đốc duy nhất của mọi công ty nhận thu nhập tại Anh.
Trong thư gửi cho ICIJ, đại diện của Elton John cho biết những công ty offshore trên đã trả thuế doanh nghiệp ở Anh, đồng thời ông John không dùng cơ chế này để tránh hoặc giảm thuế.
James Henry, nhà kinh tế học, luật sư và nhà báo điều tra nghiên cứu về thiên đường thuế, nhận định rằng sự bảo mật của các công ty offshore thường là một ưu tiên đối với những người là tâm điểm của sự chú ý.
“Trong nhiều trường hợp, người nổi tiếng rất kín tiếng về đời tư, và ở chừng mực nào đó thì điều đó khá chính đáng”, ông Henry nói.
Nhưng sự riêng tư “chỉ là một phần của câu chuyện”, ông Henry nhận định. Trong một số trường hợp, yếu tố này vẫn chỉ là vỏ bọc để tránh thuế. Hành vi tránh thuế chỉ có thể bị phát hiện nếu xem xét từng báo cáo thuế.
Lập công ty offshore để nhận tiền từ quyền sử dụng hình ảnh
Angel Di Maria, cầu thủ bóng đá người Argentina, được cho là nhận 14,5 triệu USD mỗi năm khi ra sân cho đội bóng Paris Saint-Germain. Nhưng Di Maria cũng có thu nhập bên ngoài sân cỏ. Dòng thu nhập này được anh chuyển qua Sunpex Corp Inc., một công ty offshore tại Panama.
Theo Hồ sơ Pandora, nhiều người nổi tiếng kiếm tiền từ “quyền sử dụng hình ảnh” thường chuyển hướng dòng thu nhập này cho những công ty offshore. Ví dụ, một vận động viên có thể lập công ty ở thiên đường thuế và chuyển quyền hưởng lợi từ hợp đồng quảng cáo của mình sang cho công ty ấy.
Hành động này có thể giảm được mức thuế họ phải nộp, nhưng cũng có thể bị nhà chức trách để ý, theo ICIJ.
 |
| Cầu thủ người Argentina Angel Di Maria lập công ty offshore để nhận thu nhập từ khai thác bản quyền hình ảnh. Ảnh: Reuters. |
Tháng 6/2017, Di Maria nhận tội lừa đảo thuế tại Tây Ban Nha. Nam cầu thủ phải nộp 2,2 triệu USD tiền thuế và tiền phạt vì không báo cáo thu nhập từ quyền sử dụng hình ảnh trong năm 2012-2013.
Một đại diện của Di Maria xác nhận nam cầu thủ đã tạo ra Sunpex và chuyển quyền này cho công ty vào năm 2009. Tài liệu bị rò rỉ cho thấy Sunpex tiếp tục nhận thu nhập từ hình ảnh của Di Maria kể cả sau khi anh nộp phạt.
Tháng 12/2014, Sunpex ký hợp đồng quảng cáo với một thương hiệu nước uống thể thao YOU.C1000 của Nhật Bản. Theo thỏa thuận này, Di Maria sẽ xuất hiện trong quảng cáo và đăng video lên mạng xã hội. Đổi lại, công ty quảng cáo sẽ trả Sunpex 150.000 USD.
Trả lời ICIJ, đại diện của Di Maria cho biết nam cầu thủ đã lập ra Sunpex theo khuyến nghị từ một “chuyên gia thuế”. Vị đại diện này cho biết nhiều cầu thủ nước ngoài tại Tây Ban Nha cũng được tư vấn lập công ty offshore để nhận thu nhập từ quyền khai thác hình ảnh.
Lee Soo Man và cáo buộc về 8 công ty ma
Căn cứ tài liệu từ Hồ sơ Pandora, trang Newstapa của Hàn Quốc cáo buộc Lee Soo Man - người sáng lập SM Entertainment, một trong những công ty giải trí K-pop có ảnh hưởng nhất tại Hàn Quốc - đã lập 8 công ty ma để giấu khối tài sản khổng lồ, bao gồm bất động sản ở Mỹ.
Trong tài liệu quản lý khách hàng rò rỉ từ Il Shin CPA và Il Shin Corporate Consulting - hai công ty có trụ sở Hong Kong (Trung Quốc), Lee Soo Man đứng tên là “chủ sở hữu hưởng lợi” của một số doanh nghiệp tại Hong Kong.
 |
| Lee Soo Man bị dính cáo buộc trốn thuế. Ảnh: Stringers. |
Trong số các công ty ấy, hai công ty Dream Maker Entertainment Ltd. và Culture Technology Group Asia Ltd có tư cách là chi nhánh nước ngoài của SM Entertainment và phụ trách quản lý bản quyền âm nhạc và buổi biểu diễn trên phạm vi toàn cầu của công ty này.
Tại một công ty khác có tên CT Planning Limited, Lee Soo Man là thành viên trong hội đồng quản trị.
Tên của Lee không xuất hiện trên tài liệu công khai của những công ty vỏ bọc khác, nhưng ông bị nghi mượn tên người khác để lập và điều khiển những công ty này, theo Korea Times.
Bác bỏ, SM Entertainment khẳng định những công ty ở Hong Kong mà cáo buộc nhắc đến thực tế do bố ông Lee, một di dân người Mỹ, lập ra bằng tài sản cá nhân tại Hàn Quốc, Korea Herald đưa tin.
Tài sản của bố ông Lee ở Hong Kong sau này do mẹ ông Lee thừa kế. Theo di chúc, số tài sản này cuối cùng được tặng cho một quỹ từ thiện có tên JG Christian, trên danh nghĩa mẹ của ông Lee, SM Entertainment giải thích.
SM Entertainment cho biết sẽ khởi kiện Newstapa vì hành vi bôi nhọ.
