"Tôi là đại cử tri ở New York", bà Hillary Clinton, cựu ngoại trưởng Mỹ, nói trong chương trình Signal Boost của SiriusXM. "Tôi chắc chắn sẽ bầu cho Joe (Biden) và (Thượng nghị sĩ Kamala Harris) ở New York. Rất hồi hộp".
Bà Clinton từng kêu gọi xóa bỏ chế độ cử tri đoàn trong bầu cử Mỹ, hệ thống bao gồm các đại cử tri sẽ trực tiếp bầu ra tổng thống và phó tổng thống. Bà nói tổng thống nên được bầu chọn trực tiếp dựa trên số phiếu phổ thông.
 |
| Bà Hillary Clinton là đại cử tri bang New York. Ảnh: AFP/Getty. |
Hệ thống bầu cử tổng thống Mỹ là hệ thống gián tiếp, trong đó số phiếu đại cử tri sẽ quyết định kết quả cuộc đua. Toàn quốc có tổng cộng 538 đại cử tri, tương ứng với 435 hạ nghị sĩ (phân bổ theo dân số từng bang) và 100 thượng nghị sĩ (mỗi bang 2 người), cộng với 3 người ở thủ đô Washington DC. Ứng viên giành được 270 phiếu đại cử tri sẽ trở thành tổng thống.
Trong ngày tổng tuyển cử (thứ ba đầu tiên của tháng 11), dù người dân bỏ phiếu thể hiện tiếng nói của mình, họ không phải đang trực tiếp bầu ra chủ nhân Nhà Trắng.
Tại 48 bang và thủ đô Washington, ứng viên chiến thắng phiếu phổ thông sẽ giành được toàn bộ phiếu đại cử tri của bang đó, theo nguyên tắc "thắng ăn cả, ngã về không". Riêng tại hai bang Maine và Nebraska, phiếu đại cử tri được phân bổ cho các ứng viên theo tỷ lệ.
Cử tri đoàn sau đó sẽ tập trung tại từng bang để bỏ phiếu bầu ra tổng thống và phó tổng thống.
Thông thường, ứng viên giành thắng lợi chung cuộc cũng là người thắng phiếu phổ thông. Tuy nhiên, nhiều kỳ bầu cử đã chứng kiến tình huống người thắng phiếu phổ thông lại thua về phiếu đại cử tri, như bà Clinton trong cuộc đua năm 2016.
Năm đó, cựu ngoại trưởng Mỹ hơn ông Donald Trump 2,8 triệu phiếu phổ thông trên toàn quốc, nhưng chỉ giành được 227 phiếu đại cử tri, so với 304 phiếu của ông Trump.
Trong cuộc phỏng vấn hôm 28/10, bà Clinton cũng nói bà lo lắng về việc có thể kết quả ngày tổng tuyển cử năm nay (3/11) sẽ không rõ ràng.
"Tôi lo chúng ta sẽ không có kết quả cuối cùng trong một vài ngày, nếu không nói là lâu hơn", bà nói.
Cựu đệ nhất phu nhân Mỹ cũng cho biết bà không thể tưởng tượng việc ông Trump tái đắc cử.
"Tôi không thể tưởng tượng nổi việc ông ấy sẽ tái đắc cử sau những thiệt hại mà ông ấy đã gây ra, và tôi không thể tưởng tượng thêm bốn năm nữa với sự bạo hành và phá hoại này", bà nói.
