Tổng thống Donald Trump từng nói việc rà soát lại cuộc điều tra Nga của FBI sẽ hé lộ các thế lực ngầm đang chống lại ông. Cuộc điều tra nhằm tìm hiểu các mối liên hệ giữa chiến dịch của Tổng thống Trump và Nga, và xem hai bên có cấu kết để Moscow giúp ông Trump đắc cử năm 2016 hay không.
Bộ trưởng Tư pháp William Barr cũng từng lên án cuộc điều tra Nga. Cả ông Barr và ông Durham đều phản bác lại cuộc thanh tra độc lập từng rà soát cuộc điều tra Nga, đồng thời tự mình đi tới các nơi để tìm bằng chứng cho các thuyết âm mưu.
Theo New York Times, cuộc rà soát của ông Durham rộng hơn so với người ta tưởng, không chỉ xoay quanh cuộc điều tra Nga, mà còn nhắm đến cả gia đình Clinton, đối thủ của ông Trump.
 |
| Bà Hillary Clinton tại một sự kiện hồi tháng 2. Ảnh: New York Times. |
Lo ngại có động cơ chính trị
Ông Durham vốn là công tố viên liên bang ở bang Connecticut, và được ông Barr giao nhiệm vụ rà soát lại cuộc điều tra Nga. Nhưng ngoài nhiệm vụ này, ông còn yêu cầu tài liệu và thẩm vấn các điều tra viên của một cuộc điều tra khác - về cáo buộc tham nhũng của Quỹ Clinton.
Việc ông Durham yêu cầu thông tin như vậy là khác thường, một số người biết chuyện nói với báo New York Times. Nhiều người phía đảng Dân chủ đang lo ngại việc ông Durham tìm hiểu về cuộc điều tra Quỹ Clinton sắp được tận dụng làm vũ khí chính trị để giúp Tổng thống Trump tái đắc cử.
Các nghị sĩ Dân chủ lo ngại ông Durham sẽ đưa ra những kết luận vội vàng, để kịp trước kỳ bầu cử ngày 3/11. Họ kêu gọi tổng thanh tra của Bộ Tư pháp điều tra xem cuộc rà soát của ông Durham có độc lập và không bị ảnh hưởng chính trị hay không.
Cuộc điều tra Quỹ Clinton nói trên bắt đầu hơn 5 năm trước, dưới thời Tổng thống Barack Obama, và kéo dài vì các điều tra viên cảm thấy các cáo buộc quá kém thuyết phục để đưa ra các trát yêu cầu tài liệu. Cuối cùng, công tố viên ở Arkansas cũng ra được trát yêu cầu tài liệu vào đầu năm 2018, nhưng đến nay chưa có ai bị buộc tội.
Một số điều tra viên từ chối trả lời ông Durham về cuộc điều tra Quỹ Clinton, vì cho rằng bản chất đợt rà soát của ông là tương đối khác thường.
Ông Durham từ chối trả lời còn Quỹ Clinton phủ nhận và cho rằng các cáo buộc “có động cơ chính trị”.
 |
| Bộ trưởng Tư pháp Williams Barr giao cho ông Durham nhiệm vụ rà soát lại cuộc điều tra Nga. Ảnh: AP. |
Vũ khí truyền thông cánh hữu
Truyền thông cánh hữu từ lâu truyền bá các cáo buộc tham nhũng nhắm vào Quỹ Clinton, và cho rằng giới điều tra không công bằng khi mạnh tay điều tra ông Trump và các cố vấn, trong khi bỏ qua cáo buộc với nhà Clinton.
Một số người phe cánh hữu hy vọng cuộc rà soát của ông Durham tìm ra bằng chứng về thế lực chống đối Tổng thống Trump.
Cho đến nay, chỉ một người bị buộc tội. Kevin Clinesmith, cựu luật sư Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), đã nhận tội sửa đổi một email mà điều tra viên từng dùng để xin phép nghe lén Carter Page, một cố vấn chiến dịch Trump.
Tổng thống Trump và các đồng minh đảng Cộng hòa đả kích Quỹ Clinton là tham nhũng trong vụ bán công ty khai mỏ Uranium One. Họ cáo buộc bà Clinton đã nhận tiền quyên góp để ủng hộ việc bán công ty cho một cơ quan hạt nhân ở Nga.
Thương vụ đó phải được Ủy ban Đầu tư Nước ngoài ở Mỹ chấp thuận, và bà Clinton ngồi trong ủy ban đó khi còn là ngoại trưởng Mỹ.
Các cáo buộc về bà Clinton càng được đẩy mạnh trong cuốn sách Clinton Cash (Tạm dịch: Tiền Clinton), của tác giả Peter Schweizer, biên tập viên của Breitbart News, tờ báo cánh hữu từng do cố vấn Stephen Bannon của ông Trump làm chủ.
Nhưng theo New York Times, cuốn sách trên có nhiều lỗi sai. Một số quan chức FBI ở Washington từng xin phép điều tra thêm, nhưng Bộ Tư pháp Mỹ xác định rằng cuốn sách chưa đủ cơ sở và có động cơ chính trị. Nhiều công tố viên vào thời điểm đó tin rằng cuốn sách đã hoàn toàn bị phản bác.
Cuộc điều tra Quỹ Clinton không tiến triển nhiều cho tới khi ông Trump lên nắm quyền năm 2016.
Ông Jeff Sessions, Bộ trưởng Tư pháp năm 2017, yêu cầu John Huber, công tố viên liên bang ở bang Utah, rà soát lại xem cuộc điều tra này đã được tiến hành đầy đủ chưa.
Tháng 5/2019, Bộ trưởng Tư pháp Williams Barr trả lời phỏng vấn cho biết ông Huber đang hoàn tất việc rà soát vụ Quỹ Clinton.
Vào tháng 1, Washington Post đưa tin cuộc rà soát của ông Huber đã hoàn tất, nhưng các kết luận chưa được công bố. Tổng thống Trump sau đó lại phê phán ông Huber, nói ông “chẳng làm việc tí nào”.
