 |
| Các game thủ tại một quán Internet (PC bang) ở quận Guro, phía tây Seoul. Ảnh: Raphael Rashid. |
Son Si-woo vẫn nhớ như in khoảnh khắc mẹ anh tắt máy tính. Khi đó, anh đang tham gia một buổi phỏng vấn để trở thành game thủ chuyên nghiệp.
“Bà nói rằng cứ mỗi lần tôi chơi game là tính cách lại tệ đi, rằng tôi nghiện game”, chàng trai 27 tuổi kể lại.
Rồi Son giành chiến thắng tại một giải đấu nghiệp dư. Phần thưởng là 2 triệu won (khoảng 1.400 USD). Anh đưa toàn bộ số tiền đó cho bố mẹ.
“Từ lúc ấy, họ bắt đầu tin tôi”, Son nói.
Gần một thập kỷ sau, Son - với biệt danh thi đấu Lehends - đã trở thành nhà vô địch nhiều lần của tựa game chiến thuật đối kháng nổi tiếng Liên minh Huyền Thoại (League of Legends). Anh hiện khoác áo Nongshim RedForce, đội tuyển chuyên nghiệp được hậu thuẫn bởi một trong những tập đoàn thực phẩm lớn nhất Hàn Quốc.
Hành trình của Lehends phản chiếu sự đảo chiều sâu sắc trong cách xã hội Hàn Quốc nhìn nhận ngành công nghiệp game.
Từ lệnh giới nghiêm đến trụ cột văn hóa
Tháng 10 năm nay, Tổng thống Lee Jae Myung tuyên bố “game không phải là chất gây nghiện” - một bước ngoặt rõ rệt so với năm 2013, khi từng có nỗ lực lập pháp nhằm xếp game vào nhóm bốn “tệ nạn xã hội” cùng với ma túy, cờ bạc và rượu bia.
Sự thay đổi về quan điểm đi kèm với tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Giai đoạn 2019-2023, thị trường game nội địa Hàn Quốc tăng trưởng 47%, đạt giá trị 22.960 tỷ won (16 tỷ USD ). Xuất khẩu của ngành cũng tăng 41%, lên 10.960 tỷ won (7,6 tỷ USD).
Đáng chú ý, game chiếm gần 2/3 tổng kim ngạch xuất khẩu nội dung văn hóa của Hàn Quốc, vượt xa mọi lĩnh vực khác, kể cả K-pop.
 |
| Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tuyên bố hồi tháng 10 rằng trò chơi điện tử "không phải là chất gây nghiện". Ảnh: Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc. |
Một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái này là thể thao điện tử (esports) - hình thức thi đấu game có tổ chức với các giải đấu và đội tuyển chuyên nghiệp.
Năm 2023, esports đạt giá trị khoảng 257 tỷ won (180 triệu USD), chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong toàn ngành nhưng lại giữ vai trò “đầu tàu hình ảnh”, định hình cách game được quảng bá, tài trợ và tiêu thụ.
Hiện Hàn Quốc đứng thứ tư thế giới về thị phần thị trường game, sau Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản.
Với một quốc gia từng buộc thanh thiếu niên phải ngắt kết nối Internet sau nửa đêm, sự chuyển mình này là điều khó tin. Game giờ đây được công nhận là một nghề nghiệp hợp pháp và là ngành công nghiệp chiến lược.
Nguồn gốc của sự thay đổi bắt đầu từ cuối những năm 1990, khi Hàn Quốc vượt qua khủng hoảng tài chính châu Á và đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng Internet băng thông rộng. Các quán Internet, hay còn gọi PC bang, nhanh chóng lan rộng, trở thành không gian sinh hoạt cộng đồng không chính thức. Hiện nay, khoảng 7.800 PC bang đang hoạt động trên toàn quốc.
Đến cuối thập niên 2000, các trận đấu StarCraft chuyên nghiệp đã có thể lấp kín sân vận động. Những kênh truyền hình riêng cho esports ra đời, các tập đoàn lớn như Samsung, SK Telecom và KT bắt đầu tài trợ đội tuyển.
Ngày nay, hàng chục trường học và đại học tại Hàn Quốc có chương trình đào tạo chuyên về esports, cùng nhiều ngành học liên quan đến game. Vòng chung kết của các giải đấu lớn thậm chí được phát sóng trên truyền hình quốc gia, với người hâm mộ theo dõi các tuyển thủ chẳng khác gì thần tượng K-pop.
Cơ hội 1% để trở thành ngôi sao
Tại học viện Nongshim Esports ở quận Guro, phía tây Seoul, các phòng tập nhỏ gọn và toàn một màu trắng. Những thiếu niên và thanh niên trẻ cúi sát màn hình trong im lặng, khi các huấn luyện viên lặng lẽ di chuyển giữa các bàn, đưa ra chỉ dẫn ngắn gọn. Đây là nơi những giấc mơ được nuôi dưỡng, dù chỉ dành cho số rất ít.
Dọc hành lang là những tủ trưng bày đầy cúp và giải thưởng. Học viện còn có ký túc xá dành cho tuyển thủ chuyên nghiệp và căng tin do chuyên gia dinh dưỡng phụ trách.
Roh Hyun-jun, 22 tuổi, hiện tạm nghỉ học ngành kỹ thuật cơ khí. Theo anh, đại học chỉ là phương án dự phòng, trước mắt, Roh dồn toàn bộ thời gian luyện tập với hy vọng trở thành tuyển thủ Liên minh Huyền thoại chuyên nghiệp.
“Khi chơi game đồng đội năm người, bạn thực sự cảm nhận được tinh thần gắn kết. Không phải chỉ mình tôi chiến thắng, mà cả đội cùng tiến về một mục tiêu”, Roh chia sẻ.
Học viện, do cùng tập đoàn tài trợ đội của Lehends vận hành, thu học phí khoảng 500.000 won cho 20 giờ huấn luyện mỗi tháng.
 |
| Lehends (bên trái) và Kingen (bên phải) là những cầu thủ chuyên nghiệp của câu lạc bộ Nongshim RedForce. Ảnh: Raphael Rashid. |
Ông Evans Oh, CEO Nongshim Esports, cho biết chỉ khoảng 1-2% học viên có thể trở thành tuyển thủ chuyên nghiệp hoặc tìm được việc làm trong lĩnh vực esports - một tỷ lệ mà ông mô tả là “không quá thấp, nhưng cũng chẳng hề cao”. Kể từ khi thành lập năm 2018, học viện đã đào tạo được 42 tuyển thủ chuyên nghiệp.
Việc huấn luyện tại các học viện này không khác gì thể thao đỉnh cao: những ngày dài dành cho thi đấu, phân tích video, chiến thuật đội nhóm, song song với huấn luyện tâm lý.
Những tuyển thủ hàng đầu có thể kiếm thu nhập sáu con số (USD) từ lương, tiền thưởng và hợp đồng tài trợ.
Trong một khảo sát gần đây của Bộ Giáo dục Hàn Quốc, nghề game thủ chuyên nghiệp đứng thứ năm trong danh sách nghề nghiệp mơ ước của học sinh tiểu học nam. Tuy nhiên, sự nghiệp này ngắn ngủi khi thường kết thúc trước tuổi 30, và với nam giới Hàn Quốc, nghĩa vụ quân sự càng rút ngắn thêm quãng thời gian thi đấu.
Đồng đội của Lehends, Hwang Sung-hoon (biệt danh Kingen, 25 tuổi), mô tả đây là một thị trường khắc nghiệt: “Nếu bạn không đủ giỏi, bạn phải bỏ cuộc rất nhanh”.
Ông Aiden Lee, Tổng thư ký giải League of Legends Champions Korea (LCK), giải đấu esports hàng đầu quốc gia, cho rằng sự thống trị của Hàn Quốc, với 10 trong số 15 chức vô địch thế giới thuộc về các đội LCK, phản ánh môi trường cạnh tranh khốc liệt mà người Hàn lớn lên cùng.
“Điểm khác biệt nằm ở cạnh tranh và sự tập trung”, ông nói.
“Các tuyển thủ Hàn Quốc có thể luyện tập hơn 16 tiếng mỗi ngày. Mức độ tập trung và khối lượng tập luyện hoàn toàn khác biệt”, ông cho biết thêm.
Chính phủ Hàn Quốc hiện xác định vai trò của mình là cân bằng giữa phát triển và bảo vệ. Bảy “trung tâm phục hồi” do nhà nước hỗ trợ đang hoạt động trên toàn quốc, cung cấp tư vấn cho thanh thiếu niên bị cho là quá sa đà vào game, phối hợp cùng các bệnh viện.
Các hợp đồng tiêu chuẩn cho tuyển thủ trẻ cũng giới hạn giờ tập chính thức, nhằm đảm bảo cạnh tranh lành mạnh.
Trở lại học viện, Roh vẫn giữ ánh mắt kiên định.
“Tôi muốn để lại tên mình như một game thủ chuyên nghiệp nổi tiếng nhất. Một khi đã chọn con đường này, tôi sẽ làm hết sức mình”, anh nói.
Những cuốn sách để hiểu về Hàn Quốc
Mục Thế giới giới thiệu tới độc giả các cuốn sách nên đọc để hiểu thêm về Hàn Quốc - một trong những đối tác hàng đầu của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
