Từ ngôi sao nhạc rap trở thành thị trưởng thủ đô Nepal

Hồi tháng 5/2022, Balendra Shah (còn được gọi là Balen) thắng cử chức thị trưởng Kathmandu, Nepal. Chiến thắng của ứng viên 33 tuổi phần nào đến từ việc ông nhận sự chú ý từ những cử tri trẻ, thông qua những bài rap mà ông chỉ trích những vấn đề của Nepal.

Thường xuất hiện trong các buổi vận động với bộ đồ đen và chiếc kính râm, ông Balen tranh cử với tư cách ứng viên độc lập, từ chối liên minh với các đảng phái chính trị. Kết quả, ông giành chiến thắng vang dội, đánh bại ứng viên từ hai đảng lớn của Nepal. Ông bước vào cuộc tranh đua và coi mình là người có chuyên môn, với kinh nghiệm là kỹ sư kết cấu, hơn là chính trị gia chuyên nghiệp, theo New York Times.

Giới quan sát cho rằng chiến thắng của ông Balen tạo nguồn cảm hứng cho những ứng viên trẻ. Họ bao gồm những người có công việc chuyên môn nhưng không có nền tảng chính trị, tham gia vào chính trường đất nước, mang đến làn gió mới cạnh tranh với những chính trị gia lão làng.

Hàng trăm ứng viên trẻ tranh cử ghế quốc hội Nepal hồi tháng 11/2022. Những người trẻ này nhanh chóng lập ra đảng chính trị mới trước bầu cử, và trở thành đảng lớn thứ 4 tại quốc hội. Các nhà phân tích gọi đây là "hiệu ứng Balen". Toshima Karki - bác sĩ 33 tuổi, vừa giành được ghế tại quốc hội - nói rằng việc ông Balen thắng cử có ảnh hưởng rất lớn đến những người trẻ.

Bắt đầu sự nghiệp với nghệ thuật, bao gồm viết thơ và rap, song ông Balen không coi làm nhạc là công việc toàn thời gian. Trong thời gian làm nghệ sĩ, ông hoàn thành bằng cử nhân kỹ thuật dân dụng ở Kathmandu, sau đó là bằng thạc sĩ kỹ thuật kết cấu ở Ấn Độ. Ông Balen nói tham gia chính trị luôn nằm trong kế hoạch của mình.

Vào thời điểm ông làm kỹ sư xây dựng năm 2015, Kathmandu đã hứng chịu trận động đất lớn, khiến hơn 8.700 người thiệt mạng, thiệt hại khoảng 3,8 tỷ USD. Ông và các đồng nghiệp đã xây dựng lại 2.500 ngôi nhà. Balendra Shah nói rằng trải nghiệm đó làm ông càng quyết tâm tranh cử thị trưởng thủ đô. Những cam kết của ông gói gọn trong những từ đơn giản, nhưng đầy thách thức: Nước sạch, đường sá khang trang, đảm bảo điện và hệ thống quản lý nước thải tốt hơn.

Tuy nhiên, nhiều kế hoạch vẫn chưa được thực hiện. Hệ thống nước sạch ở Kathmandu khan hiếm, dù đây là một trong những thủ đô mưa nhiều nhất thế giới. Bhoop Dev Shah, thư ký thị trưởng Kathmandu, thừa nhận sau gần một năm, việc khôi phục hệ thống nước sạch chưa có kết quả cụ thể.

Điều ông Balen đã hoàn thành là phá bỏ những ngôi nhà xây trái phép, các khu dân cư và trung tâm thương mại không được cấp phép. "Không có quy hoạch phù hợp ở Kathmandu. Một thành phố phát triển là khi nó có công viên. Giờ đây, Kathmandu là một khu rừng bê tông", ông nói, khẳng định rằng mình có thể giải quyết vấn đề này, với kinh nghiệm kỹ sư kết cấu.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hài lòng với cách tiếp cận của thị trưởng Kathmandu, khi dù giảm được tình trạng giao thông hỗn loạn, những dự án của ông gây tổn hại đến người nghèo, như ra quân dọn dẹp những khu nhà tạm hay các xe bán hàng rong. "Dùng cảnh sát và đuổi người khác đi mà không có phương án thay thế không phải cách làm hiệu quả", ông Upadhyaya, cựu cố vấn của ông Balen, nói. "Đó là vô nhân đạo".