Quốc đảo vật lộn với khủng hoảng ma túy tồi tệ nhất thế giới

Nhà tù Montagne Posée nằm nép mình trên đỉnh một ngọn đồi, bao quanh bởi vẻ đẹp của Ấn Độ Dương, nhưng thật khó dung hòa khung cảnh bên ngoài với những gì đang diễn ra bên trong.

Montagne Posée là cơ sở cải huấn chính của Seychelles - quốc đảo đang vật lộn với sự hoành hành của ma túy. Nhóm phóng viên BBC đã đến nhà tù này để tìm hiểu cách ma túy hủy hoại nhiều cuộc đời ở Seychelles.

Tham nhũng và ma túy

Trước khi đến gặp tù nhân Jude Jean, nhóm phóng viên BBC được đưa đến một căn phòng dành cho những người đến thăm. Mọi thứ sạch sẽ nhưng chật chội.

Căn phòng có 4 chiếc giường tầng, phía trong cùng là một nhà vệ sinh và vòi hoa sen. Rõ ràng nơi đây không có chỗ cho sự riêng tư. Gần đó là căn bếp bẩn thỉu và dột nát. Ruột cá thối làm tắc cống, mùi hôi nồng nặc bốc lên.

Tiếp đến là gian phòng chính. Chỉ mới đầu giờ chiều, căn phòng đã chìm trong bóng tối, những chiếc bóng đèn nhỏ ngoài hành lang tỏa ra ánh sáng yếu ớt. Các tù nhân sử dụng hộp các tông để tạo sự riêng tư sau song sắt, một số nhỏ đến mức trông như những chiếc lồng.

Ẩn nấp trong bóng tối là dòng bạch phiến hạng A "chảy" qua từng phòng giam. Montagne Posée không thể bảo vệ tù nhân khỏi những gì đang diễn ra bên ngoài, khi nạn ma túy đã trở thành một dịch bệnh ở Seychelles.

Theo ước tính năm 2019, Seychelles có tỷ lệ sử dụng ma túy tệ nhất thế giới. Khoảng 10% dân số trong độ tuổi lao động nghiện ma túy. Con số tiếp tục gia tăng trong đại dịch Covid-19, đến mức quốc đảo này phải đưa lao động nước ngoài vào làm việc vì những người nghiện ma túy không thể đáp ứng.

Điều kiện tồi tàn bên trong nhà tù Montagne Posée. Ảnh: BBC.

Trong nhà tù, lính canh người Tanzania được luân chuyển thường xuyên nhằm ngăn chặn nạn tham nhũng và dòng bạch phiến giữa các phòng giam, nhưng không hiệu quả.

Ngay cả Tổng thống Wavel Ramkalawan cũng thừa nhận nhà tù này không thể thực hiện sứ mệnh vốn có của nó.

"Trong một mớ hỗn độn, đây là nơi sản sinh ra nạn tham nhũng từ phía quan chức. Và một khi có tham nhũng, ma túy sẽ tiếp tục được chuyển vào tù", ông nói với BBC từ thủ đô Victoria, đồng thời cho biết thêm chính phủ Seychelles đang có kế hoạch xây dựng một nhà tù mới.

Ông Ramkalawan thừa nhận "tình hình ma túy rất tồi tệ". "Tại thời điểm này, xét về mức tiêu thụ ma túy tính theo đầu người, Seychelles là số một thế giới. Và đây không phải một con số khiến cá nhân tôi hài lòng", ông nói.

“Mạnh mẽ lên mẹ”

Nhóm phóng viên BBC đến Montagne Posée vào ngày các tù nhân được thăm gia đình, trong đó có Jude Jean - người bị tạm giam vì tội trộm cắp đang đợi mẹ của mình.

Jean dễ mến, ấm áp và thân thiện, tự tin nhưng cũng khiêm tốn.

"Thật xấu hổ khi nói điều này, nhưng bạn biết đấy tôi là một người nghiện. Và điều đó không dễ dàng", anh nói với các phóng viên.

Khi ngồi xuống ghế, mí mắt Jean như sụp xuống. Dù đang ở trong tù, buổi sáng hôm đó anh vẫn có thể xoay xở mua một vài viên ma tuý. Jean đã ra vào tù trong hơn một thập kỷ, chủ yếu là vì tội trộm cắp.

Bà Ravina, mẹ của Jean, cũng phải đương đầu với sai lầm của con trai. Bà vốn là một phụ nữ sôi nổi, nụ cười của bà như thắp sáng cả căn phòng. Suốt nhiều năm, bà phải làm việc chăm chỉ để chu cấp và giúp 4 đứa con có một cuộc sống tốt đẹp.

Tuy nhiên, ma túy đã lấy đi tất cả.

Năm 2011, con trai cả của bà Ravinia - Tony - bị phát hiện treo cổ tự sát. Cái chết của anh vẫn còn là một bí ẩn, nhưng Tony dính líu rất nhiều đến ma túy. Khi nhớ lại ký ức đau buồn về con trai, bà Ravinia nhìn xa xăm, nỗi đau và sự bối rối hiện rõ trên khuôn mặt.

Cho đến nay, bà vẫn không hiểu vì sao không chỉ một mà cả hai người con trai của mình lại đi theo con đường này.

Bà Ravinia đến thăm con trai Jude Jean trong tù. Ảnh: BBC.

"Ngay cả khi mọi người bảo tôi đừng tự trách mình, tôi vẫn phải tự trách", bà nghẹn ngào. Rất nhiều người mẹ trên khắp Seychellois cũng có cảm giác tương tự.

Khi được gặp con trai, tâm trạng và nụ cười của bà trở nên tươi sáng hơn. Họ trò chuyện với nhau như những người bạn, nhưng niềm vui cũng nhanh chóng hóa thành nước mắt.

Jean nói với mẹ: "Mẹ hãy mạnh mẽ lên, mạnh mẽ lên".

Có thể thấy mẹ có ý nghĩa rất lớn đối với Jean, nhưng suốt nhiều năm, anh đã nhiều lần khiến bà thất vọng.

"Giờ chúng tôi không còn bất cứ thứ gì vì tất cả đã biến mất. Thằng bé thậm chí còn lấy cả quyển séc của tôi", bà giải thích. “Nó lấy mọi thứ... Tôi nhớ có lần chúng tôi không có cả ga trải giường. Chỉ cần nhìn thấy thứ gì, (Jean) sẽ bán lấy tiền mua ma túy".

Khi Jean vào tù lần đầu, bà Ravinia cảm thấy nhẹ nhõm, nhưng điều đó không kéo dài. Bà nói rằng cứ như thể bản thân đã đưa con trai đến "trường học dành cho tội phạm". Sau đó, bà buộc phải chu cấp cho thói quen sử dụng ma túy của con mình.

"Họ đe dọa sẽ giết con tôi", bà nói, nhắc đến những người bán ma túy trong tù.

Jean nhiều lần hứa bản thân sẽ thay đổi. Dù không còn có thể tin tưởng, bà Ravinia chưa bao giờ từ bỏ con mình.

Bên ngoài nhà tù, tình hình cũng không mấy khả quan hơn. Mỗi buổi sáng, một chiếc xe tải màu trắng sẽ dừng lại quanh thành phố và phân phát miễn phí thuốc methadone - điều trị tình trạng nghiện ma túy - cho hàng dài người chờ đợi.

Theo AFP, đó là cảnh tượng mà ít du khách sẽ liên tưởng khi nhắc đến Seychellois - quốc đảo "thiên đường" nổi tiếng với những khách sạn 5 sao sang trọng.

Song với nhiều người dân địa phương, methadone là cách duy nhất giúp họ thoát khỏi ma túy. Tuy nhiên, phương pháp này cũng rất nguy hiểm. Sử dụng methadone và heroin cùng lúc có thể dẫn đến quá liều gây tử vong.

Trong khi đó, tại nhà tù, Jean đã đăng ký tham gia chương trình cai nghiện với methadone vài ngày sau chuyến thăm của mẹ. Anh hy vọng biện pháp này sẽ giúp anh thực hiện lời hứa với mẹ. Dù từng thất vọng nhiều lần trước đây, bà Ravinia cũng không ngừng cầu nguyện rằng lần này mọi thứ sẽ ổn.