Nhà đầu tư cá nhân có thể bị loại khỏi thị trường trái phiếu riêng lẻ

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Quochoi.

Ngày 10/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp để cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật bao gồm Chứng khoán, Kế toán, Kiểm toán độc lập, Ngân sách Nhà nước, Quản lý - Sử dụng tài sản công, Quản lý thuế và Dự trữ quốc gia.

Một trong những thay đổi đáng chú ý lần này khi sửa Luật Chứng khoán, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi là quy định về phát hành, chào bán chứng khoán ra công chúng và riêng lẻ.

Cụ thể, Chính phủ đề xuất chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ, tức nhà đầu tư cá nhân (kể cả chuyên nghiệp) không được tham gia thị trường này.

Tại tờ trình đầy đủ, Chính phủ cho biết để thực hiện mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu riêng lẻ theo hướng chuyên nghiệp, bền vững và phù hợp với thông lệ quốc tế, hạn chế các vi phạm đã xảy ra trong thời gian vừa qua, đề xuất bổ sung khoản 1a vào sau khoản 1 Điều 11 Luật Chứng khoán, quy định “Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là tổ chức theo quy định tại khoản 1 Điều này”.

Lý do được cơ quan soạn thảo đưa ra là trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt loại do doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành, là sản phẩm có tính rủi ro cao.

Nhiều nước hiện không cấm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia thị trường này, song thực tế giao dịch mua bán, đầu tư được thực hiện giữa các tổ chức chuyên nghiệp. Số này gồm công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và ngân hàng.

Các nhà đầu tư cá nhân thường không tham gia trực tiếp vào thị trường này do hạn chế về khả năng quản trị rủi ro và nguồn lực, tính hiệu quả khi thực hiện các hoạt động phòng ngừa rủi ro.

Trong khi đó, nhà đầu tư là tổ chức có đủ nguồn lực, nhân lực và khả năng phân tích tình hình tổ chức, hoạt động của tổ chức phát hành cũng như có các giải pháp về quản lý rủi ro, bảo đảm an toàn, phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư trái phiếu riêng lẻ.

Việc quy định chỉ có nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ là cần thiết, theo tờ trình của Chính phủ.

Tuy vậy, cơ quan soạn thảo lưu ý, việc bổ sung quy định này không có nghĩa là hạn chế sự tham gia của cá nhân vào thị trường trái phiếu riêng lẻ. Nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia thị trường thông qua các quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ. Đây là các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, được cấp phép, giám sát bởi các cơ quan quản lý Nhà nước.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế cho rằng quy định trên có thể giảm thiểu được rủi ro của thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đồng thời có thể điều chỉnh cả trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của công ty đại chúng/công ty không phải là công ty đại chúng trong bối cảnh khả năng quản trị rủi ro của nhiều nhà đầu tư cá nhân trong nước còn hạn chế.

Quy định mới tại Dự thảo Luật sẽ hướng nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường thông qua các quỹ đầu tư trái phiếu, được quản lý bởi công ty quản lý quỹ và trái phiếu của tổ chức tín dụng phát hành. Đây đều là nhóm tổ chức được quản lý, giám sát an toàn về tài chính theo các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và Ngân hàng Nhà nước.

Tuy nhiên, để có căn cứ đánh giá một cách toàn diện, Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung các số liệu như cơ cấu nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đánh giá tác động kỹ lưỡng việc giới hạn nhà đầu tư chỉ là tổ chức trong dài hạn.

Có ý kiến cho rằng nhà đầu tư cá nhân là nhóm nhà đầu tư lớn tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vì thế nên giao Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện xác định nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, bảo đảm cá nhân chuyên nghiệp đánh giá được mức độ rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khi tham gia đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Lê Quang Mạnh cũng cho rằng việc loại bỏ nhà đầu tư cá nhân có thể dẫn đến việc thu hẹp thị trường này và ảnh hưởng lớn đến thanh khoản, huy động vốn của doanh nghiệp.