Trường hợp Michelin là một ví dụ nổi tiếng, bởi thoạt nhìn có vẻ trái khoáy nhưng thực chất lại rất nhất quán.
Khởi đầu là một doanh nghiệp sản xuất lốp xe hơi và trồng rừng cây cao su. Từ nguyên lý đi càng nhiều càng cần phải thay lốp xe mới, doanh nghiêp phát triển thêm loạt cẩm nang hướng dẫn sự lịch lãm trong việc đi đây đi đó để thưởng ngoạn món ngon vật lạ, thắng cảnh danh lam, với nhiều địa hình, cung đường khác nhau, nhằm cuối cùng khuyến khích việc mua lốp xe phù hợp.
 |
| Ảnh minh hoạ. Nguồn: TimeOut. |
Cẩm nang Đỏ (Guide Rouge, ra đời vào 1900) chuyên về đánh giá các nhà hàng và khách sạn (khởi đầu với các nơi chốn lâu đời ở châu Âu). Sau đấy là Cẩm nang Lục (Guide Vert, từ 1926) ghi điểm cho những di sản văn hóa ở các thành phố, khu vực và quốc gia... Nếu không gọi đấy là tiến trình phát triển năng lực lõi hết sức chuyên nghiệp, từ đầu vào tới đầu ra, từ nguyên liệu sản xuất đến môi trường sử dụng, thì gọi là gì?
Ngoài năng lực lõi và tay nghề chuyên môn thì chuyên nghiệp còn được phân giải là sự cộng thông kỹ năng cứng và kỹ năng mềm.
Kỹ năng cứng (hard skill) tập hợp những kiến thức chuyên môn, trình độ công nghệ kỹ thuật cần có để tiến hành các công việc đặc thù, tiến hành những tác vụ nghề nghiệp có tính chuyên ngành. Thường được đào tạo chính quy, có hệ thống, bài bản, từ thấp đến cao, bởi trường lớp hay/và ngay tại tổ chức doanh nghiệp, có bằng cấp hay chứng chỉ chuyên ngành/nghề xác nhận.
Kỹ năng mềm (soft skills) là nghệ thuật phối kết, tương tác phù hợp và ứng xử thích nghi để hoàn thành vai trò mà bản thân đảm trách trong tổ chức, cộng đồng, tập thể. Thiên về việc vận dụng vốn sống, phát huy sự từng trải, dày dặn của kinh nghiệm nghề nghiệp.
Ở thời đại của phát triển kinh tế mạng và cộng đồng kết nối, kỹ năng mềm, với tên gọi khác là kỹ năng thực hành xã hội, ngày càng khẳng định tầm quan trọng trong mức độ thành bại của sự nghiệp bản thân.
Cứ thử so sánh hai người có cùng trình độ kỹ năng cứng nhưng một người giỏi hơn về kỹ năng mềm - giao tiếp đâu ra đấy, tổ chức làm việc nhóm hiệu quả, truyền đạt rõ ràng mạch lạc, sắp xếp gọn gàng thời khóa biểu phân công, quản lý thời gian phân bổ lực lượng đúng người đúng việc... - thì người nào sẽ được trọng dụng và tin tưởng hơn?
Có thể nói thêm rằng kỹ năng cứng chú trọng đến việc phân giải và tích hợp (analyze, synthesis). Kỹ năng mềm lại quan tâm đến kết nối, tổng hòa và tập trung (connect, concentrate, focus).
Tương tự lối so sánh cho rằng khoa học cứng thì chuyên về toán lý hóa sinh..., trong khi khoa học mềm thiên về các ngành xã hội, tâm lý, nhân văn... Tuy nhiên, xin cảnh báo ngay rằng cách phân biệt trên có rất nhiều phần khiên cưỡng, chẳng hạn kinh tế học và chính trị học luôn cả luật học là cứng hay mềm?!
Từ đó, thường có ngộ nhận về tính chất của ngôn ngữ nói chung và sinh ngữ nói riêng: nắm vững việc vận dụng ngôn ngữ-sinh ngữ chính xác là thuộc kỹ năng cứng hay mềm (ngoại trừ trong các lĩnh vực nghề nghiệp như xướng ngôn, bình luận, biên tập, dịch thuật)? Cứ thử nghĩ nếu loài người chẳng biết nói cũng không biết viết, thì liệu có được văn hóa lẫn văn minh hình thành nhân loại ngày hôm nay?
Nhân chủng học đã xác minh văn hóa khởi sinh từ ngôn ngữ nói và văn minh được định hình với chữ viết. Ấy vậy mà kỹ năng thuyết trình, giảng giải rõ ràng, và văn hóa đọc để mở rộng tri kiến và nhân tâm vẫn “mắc bệnh còi xương” đối với không ít người gọi là nổi tiếng nói chung và trong giới doanh nhân nói riêng, hình như không chỉ duy nhất ở xứ ta.
Bình luận