Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Lợi, hại của cà phê

Bên cạnh tác dụng không mấy tích cực từ việc tiêu thụ quá nhiều, uống cà phê ở mức vừa phải lại có nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Trong khi caffeinism từ lâu đã được nhìn nhận là căn bệnh thực sự của những người tiêu thụ lượng caffeine quá mức, các triệu chứng của ngộ độc caffeine khá giống với triệu chứng của một cơn hoảng loạn. Khác biệt duy nhất mà người ta dựa vào để đưa ra chẩn đoán logic là trước đó ít lâu người đó có uống cà phê, trà, hoặc nước giải khát.

Tại các thời điểm khác nhau khi viết cuốn sách này, tôi đã có 5 trong số các triệu chứng, bao gồm bồn chồn, mất ngủ, kích động, làm việc không biết mệt và đặc biệt, suy nghĩ lan man. Tôi chỉ uống 1-2 cốc cà phê mỗi ngày vào buổi sáng.

Lượng caffeine vừa phải thì có ích, mặc dù hầu hết bác sĩ khuyến nghị các loại thuốc thay thế. Như Harry Hollingworth tìm thấy trong nghiên cứu của mình vào năm 1911, caffeine có thể cải thiện kỹ năng vận động và thời gian phản ứng một cách tối thiểu trong khi mô hình giấc ngủ tương đối không bị ảnh hưởng.

Cà phê nâng cao phong độ trong thi đấu thể thao (có thể thông qua kích thích não tiết ra nhiều adrenaline hơn) dẫn tới việc Ủy ban Olympic Quốc tế từng gọi caffeine là chất kích thích - quá nhiều caffeine trong máu đồng nghĩa với việc vận động viên bị loại ra khỏi cuộc chơi.

Caffeine có thể có tác dụng tốt cho những người bị hen suyễn và được dùng cho trẻ sơ sinh mắc chứng ngưng thở (không tự thở được). Một số người lớn bị dị ứng thấy rằng caffeine có thể làm giảm bớt các triệu chứng. Nó có thể giảm nhẹ cơn đau của chứng đau nửa đầu (mặc dù việc ngưng caffeine sẽ gây ra dạng đau đầu khác).

Đối với những người cần thuốc lợi tiểu hoặc nhuận tràng, cà phê có thể hỗ trợ. Một số nghiên cứu thậm chí còn khuyến khích sử dụng thức uống này như thuốc chống trầm cảm ngăn ngừa tự tử.

Không như những gì phụ nữ Anh từng phàn nàn vào năm 1674, caffeine đã được cho thấy là tăng khả năng vận động của tinh trùng, vì vậy có thể hữu ích trong các chương trình thụ tinh nhân tạo (mặc dù có một số quan ngại cho rằng nó có thể gây hại cho tinh trùng trong quá trình tăng tốc).

hanh trinh ca phe anh 1

Lượng caffeine vừa phải thì có ích. Ảnh: Healthline.

Kết hợp với các thuốc giảm đau như aspirin, caffeine có vẻ giúp làm giảm cơn đau. Mặc dù cà phê thường bị cáo buộc là không cung cấp chất dinh dưỡng, nó cung cấp các khoáng chất như kali, magiê và mangan.

Bởi làm tăng tốc độ trao đổi chất, caffeine có thể hữu ích trong chế độ ăn kiêng nhưng hiệu quả tương đối ít. Giống như ritalin, caffeine có tác dụng ngược lên trẻ em rối loạn tăng động giảm chú ý: cho đứa trẻ đó uống cà phê dường như giúp chúng trấn tĩnh.

Rất đáng ngạc nhiên là có rất ít bằng chứng cho thấy caffeine gây hại lên trẻ em mặc dù vẫn rất phổ biến niềm tin cho rằng caffeine là nguyên nhân gây còi cọc, giảm sức khỏe... Nhiều bác sĩ đã bày tỏ lo ngại về phụ nữ mang thai và cho con bú uống cà phê. Caffeine dễ dàng đi qua hàng rào nhau thai vào thai nhi và biến sữa mẹ thành một loại latte được pha tự nhiên. Bởi trẻ sinh non thiếu các enzym ở gan để phá vỡ caffeine, do đó, caffeine sẽ nằm trong hệ thống của trẻ lâu hơn. Lúc 6 tháng tuổi, hầu hết trẻ em loại bỏ caffeine ở mức độ tương tự như ở người lớn, với một nửa vòng tuần hoàn tương đương khoảng 5 tiếng đồng hồ.

Các nghiên cứu đã không chứng minh caffeine gây hại cho thai nhi hoặc trẻ sơ sinh bú sữa mẹ, nhưng một số nghiên cứu gần đây có vẻ ám chỉ rằng caffeine làm trẻ mới sinh nhẹ ký. Jack James đã kêu gọi phụ nữ mang thai tránh đồ uống có caffeine. Trong cuốn Protecting Your Baby-to-Be (tạm dịch: Bảo vệ đứa con tương lai của bạn, 1995), Margie Profet cũng đồng ý: “Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu nên thận trọng kiêng khem hoặc ít nhất là hạn chế nghiêm ngặt việc uống cà phê... nếu ốm nghén không ngăn cản họ làm điều đó”.

Mặt khác, Hiệp hội Cà phê Quốc gia (NCA) (chắc chắn có quyền lợi trong vấn đề này) đã khẳng định: “Hầu hết bác sĩ và nhà nghiên cứu ngày nay đồng ý rằng việc tiêu thụ caffeine hoàn toàn an toàn cho phụ nữ mang thai”. Đối với những người cẩn trọng, NCA khuyến cáo 1-2 cốc mỗi ngày.

Các chuyên gia trong thực tế không đồng thuận nhiều về các kết luận khi dùng cà phê và caffeine, một phần vì các cá nhân có các phản ứng khác nhau đáng kể. Một số người thấy bồn chồn hàng giờ chỉ với một ngụm cà phê; những người khác có thể uống espresso với lượng caffeine gấp đôi (double espresso) ngay trước khi chìm vào giấc ngủ ngon. Vì vậy, những người yêu cà phê nên tự xác định mức độ tiêu thụ phù hợp với mình, tốt nhất là không nên nhiều hơn 2-3 cốc một ngày.

Mark Pendergrast / NXB Lao Động

SÁCH HAY