Đoạn kết của HLV Park Hang-seo tại ĐT Việt Nam sau cùng đã không đẹp như phần lớn ký ức về chiến lược gia này. Tuyển Việt Nam đã thua, thậm chí thua toàn diện trước Thái Lan mạnh hơn ở chung kết khu vực.
Thất bại trước Thái Lan dĩ nhiên không đủ để che mờ vinh quang của thầy Park trong 5 năm qua. Nhưng đây là một chỉ báo tốt để người hâm mộ chuẩn bị trước thái độ và tâm lý thời hậu Park Hang-seo.
Đây tuyệt đối không phải quãng thời gian dễ dàng và có thể chứng kiến những bước chuyển mình khủng khiếp của bóng đá Việt Nam như 5 năm đã qua.
 |
| HLV Park Hang-seo đã dừng lại. Ảnh: Y Kiện. |
Công lao của HLV Park?
Trước khi HLV Park tới, bóng đá Việt Nam đi qua một quãng thời gian dài đáng quên. Không chỉ bởi việc nghèo nàn các danh hiệu và thường xuyên bị loại ở những giải đấu lớn. Mà còn bởi chúng ta lẽ ra phải có một vị thế tốt hơn ở khu vực, nhưng những sai lầm trong cách điều hành, quản trị, và bản chất các cầu thủ, khiến những viễn cảnh tươi sáng trở nên u tối.
Bóng đá Việt Nam có tiềm lực không? Câu trả lời là có. 9 năm sau khi hội nhập trở lại với khu vực, đội U16 Việt Nam đã đánh bại cả Trung Quốc tại VCK U16 châu Á.
Trước đó một năm, Trần Công Minh lọt vào đội hình tiêu biểu của châu Á. Chúng ta từng đánh bại cả đệ tứ anh hào Hàn Quốc tại Vòng loại World Cup. Không nền bóng đá yếu ớt nào có thể tạo ra những khoảnh khắc kiểu này.
Nhưng suốt hơn một thập kỷ sau những giấc mơ ấy, chúng ta chỉ đúng một lần vô địch khu vực. Chiến thắng trước người Thái lại Rajamangala năm 2008 tưởng đã mở ra thời kỳ bóng đá Việt Nam phát triển vũ bão, nhưng sau cùng các vấn đề trầm kha từ nội tại nền bóng đá trực tiếp vùi lấp những giấc mơ lẽ ra nên trở thành sự thật.
 |
| Kỷ nguyên Park Hang-seo ghi nhận thành công lớn nhất của bóng đá Việt Nam. Ảnh: Y Kiện. |
Các thất bại tại Sea Games 25, 26, 27 và AFF Cup 2012, 2014, 2016 nhuốm màu hoài nghi về những vấn đề ngoài bóng đá. Những ông thầy ngoại, nội ngã ngựa liên tiếp, khiến bóng đá Việt Nam chững hẳn lại.
Việc ông Park xuất hiện và đưa bóng đá Việt Nam tới với những hứng khởi chưa từng có suốt 5 năm với nhiều người là điều kỳ diệu. Nhưng ở một chừng mực nào đó, phần nào những vinh quang ấy là điều bóng đá Việt Nam lẽ ra đã phải có nếu nhìn vào tiềm lực của thế hệ xưa.
Nếu không có bóng ma Bacolod, thế hệ của Văn Quyến, Quốc Vượng, Văn Trương, Bật Hiếu… hợp với Công Vinh, Tài Em, Minh Phương, Việt Thắng, Vũ Phong sẽ đưa bóng đá Việt Nam đi đến đâu? Tứ kết Asian Cup 2007 liệu có phải là điểm dừng chân của thế hệ này và chúng ta liệu có bị loại sớm ở sân chơi Vòng loại World Cup?
Và với niềm hứng khởi từ viễn cảnh ấy, thế hệ sau đó có đột ngột đi vào đêm đen như giai đoạn 2012-2014?
Thứ tạo ra khác biệt của thế hệ cầu thủ thành công nhất lịch sử bóng đá Việt Nam suốt 5 năm qua so với thế hệ quá khứ không phải tài năng. Đó còn là giáo dục cùng sự thay đổi lớn của thời đại.
Những cầu thủ được giáo dục tốt và không còn phải nhìn vào những cám dỗ ngoài sân cỏ để mưu sinh. Các CLB cũng chuyên nghiệp hơn, đủ để hướng các cầu thủ chỉ tập trung vào trái bóng. Người hâm mộ cũng giàu hơn, để không chỉ ủng hộ mà còn góp phần “nuôi” nền bóng đá qua nhiều nền tảng.
Ông Park đã xuất hiện đúng thời điểm, để lĩnh xướng đội quân này và có thành công. Phong cách quản trị cầu thủ trong nóng ngoài lạnh của ông Park gần như hoàn hảo với lứa cầu thủ trước đó không thiếu gì, chỉ thiếu thầy giỏi.
Sự hung hăng của ông trên ghế huấn luyện giúp tuyển Việt Nam gần như áp đảo toàn diện các đối thủ trong khu vực: các ĐT Việt Nam chỉ thua vỏn vẹn 2 trận trước các đối thủ cùng khu vực trong suốt hơn 5 năm. Guus Hiddink, Bert van Marwijk, Sven Goran Eriksson… đều từng là bại tướng dưới tay HLV Park.
Điều khiến bóng đá Việt Nam chịu ơn ông Park, không đơn thuần là 5 năm đáng nhớ đã qua, mà còn bởi ông đã đưa nền bóng đá trở lại với vị thế lẽ ra chúng ta nên có được từ lâu.
Vùng nước lợ
Thầy Park đã chọn cách dừng lại sau 5 năm. Công bằng thì đây là thời điểm hợp lý. Trong thời gian cuối cùng, nhiều hạn chế của HLV người Hàn Quốc đã xuất hiện. Không ít các ngôi sao tuyển Việt Nam bắt đầu thể hiện độ ì, một kiểu biểu hiện rất rõ của triều đại đã tồn tại quá lâu và cần sự thay đổi.
Tuy nhiên, thay đổi thế nào sau khi ông Park ra đi không phải câu chuyện đơn giản. Nếu coi sự phát triển của bóng đá Việt Nam là một biểu đồ, thì suốt 5 năm qua, những mũi tên đã liên tục đi lên. Không dễ nếu không muốn nói là cực khó để người kế nhiệm lặp lại được sự thăng tiến kiểu này.
 |
| Thái Lan và Việt Nam đều đang chưa thể tiến ra châu Á. Ảnh: Y Kiện. |
Nhìn lại vào thực tế, bóng đá Việt Nam còn có thể đi xa đến đâu? Chúng ta đã bước vào Vòng loại World Cup thứ ba khu vực châu Á, lọt vào tứ kết Asian Cup, giành HCV SEA Games, Á quân VCK U23 châu Á với thầy Park.
Kỳ vọng bóng đá Việt Nam vượt qua được thành tích có được cùng ông Park liệu có phải điều viển vông? Câu trả lời là có. Chúng ta đã tìm lại vị thế lẽ ra phải có, nhưng lọt vào Top 4 Asian Cup, vô địch châu Á và tìm vé tới World Cup 2026 là mục tiêu không tưởng. Không nên lấy các mục tiêu kiểu này và kỳ vọng người kế nhiệm ông Park cùng thế hệ cầu thủ hiện tại sẽ chạm lấy chúng trong thời gian tới.
Bóng đá Việt Nam đã tìm lại chính mình thời Park, nhưng chưa là gì so với châu lục. Quãng thời gian chững lại quá lâu khiến chúng ta vẫn đang chật vật ở những bước cơ bản nhất.
Thái Lan với Kiatisuk trên ghế HLV đã lọt vào Vòng loại thứ ba của World Cup từ năm 2015. Nhưng giờ “Voi chiến” ở đâu trên bản đồ bóng đá châu Á? Họ vẫn chưa tới được World Cup, thậm chí tiến sâu tại Asian Cup.
Thế hệ xuất sắc của bóng đá Thái Lan với Theerathon, Chanathip, Teerasil Dangda… đều đã xuất ngoại, thậm chí khẳng định đẳng cấp ở J.League, nhưng không đủ để làm nền chuyện ở cấp độ ĐTQG, và thay đổi bộ nhận diện vùng trũng.
Bóng đá Việt Nam không cần nhìn đâu xa. Chúng ta chỉ cần nhìn vào Thái Lan để thấy việc đặt mục tiêu và chinh phục không phải câu chuyện trên bàn giấy. Quang Hải, Văn Hậu, Công Phượng, Xuân Trường… đều đã thất bại nặng nề trong hành trình xuất ngoại.
Nhiều CLB tại V.League vẫn đang loay hoay trong bài toán đầu tư, thậm chí sinh tồn khi giải đấu còn chưa bắt đầu. Thái Lan đều làm tốt hơn hẳn Việt Nam ở hai khâu này, nhưng vẫn chẳng là gì ở cấp độ châu Á.
Sau quãng thời gian thăng tiến vượt bậc cùng thầy Park, bóng đá Việt Nam có thể đã vượt qua ao làng Đông Nam Á, nhưng vẫn còn chặng đường dài để tiến ra biển lớn châu lục. Chúng ta và Thái Lan đều đang ở vùng nước lợ, nơi tiến lên sẽ chỉ nhìn thấy lưng những con cá lớn (Nhật Bản, Hàn Quốc, Saudi Arabia), mà lùi thì lại nhận sự dè bỉu từ ao làng (Indonesia, Malaysia).
Thời kỳ hậu Park Hang-seo của bóng đá Việt Nam vì vậy sẽ tuyệt đối không đơn giản. Thậm chí, có thể buồn với những CĐV đã quá quen với chiến thắng và những giây phút tung hô.
Nhìn nhận thời thế và lựa chọn thái độ phù hợp sẽ giúp quãng thời gian này bớt khắc nghiệt. Những vinh quang tột cùng với HLV Park giờ đã là chuyện của ngày hôm qua.
NXB Công Thương giới thiệu cuốn "Triết lý lãnh đạo Park Hang-seo", nghiên cứu những kỹ năng quản trị và phong cách lãnh đạo của ông Park, thứ đã góp phần tạo nên thành công của ông ở tuyển Việt Nam ngày nay.
