Lính đặc nhiệm Mỹ đã tấn công nơi ẩn náu cuối cùng của Abu Bakr al-Baghdadi với sự giúp đỡ của một nguồn tin vô cùng có lợi thế.
Người này là thành viên của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), từng phụ trách hậu cần cho việc đi lại của trùm khủng bố ở Syria và thậm chí còn hỗ trợ giám sát việc xây dựng căn nhà để ông ta ẩn náu, theo các quan chức Mỹ và Trung Đông.
Hiểu biết rất cặn kẽ của kẻ nội gián này về nơi ở của Baghdadi, cũng như cách bố trí từng phòng, góp phần quan trọng vào thành công của chiến dịch đột kích ngày 26/10 để tiêu diệt kẻ khủng bố bị truy nã gắt gao nhất thế giới.
 |
| Thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi bị tiêu diệt hôm 26/10. Ảnh: AP. |
Nội gián bí ẩn
Người này có mặt trong cuộc tấn công vào nơi ẩn náu của Baghdadi tại tỉnh Idlib của Syria và đã được đưa đi khỏi địa phương cùng gia đình hai ngày sau đó. Anh ta, hiện chưa rõ công dân nước nào, dự kiến nhận được một phần hoặc toàn bộ 25 triệu USD tiền thưởng dành cho người cung cấp thông tin giúp tiêu diệt Baghdadi, theo các quan chức.
Một quan chức cho biết anh ta là người Arab theo đạo Hồi dòng Sunni, chống lại Nhà nước Hồi giáo vì một trong những người thân của anh đã bị IS sát hại.
Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), lực lượng dân quân chủ yếu là người Kurd đã sát cánh cùng quân đội Mỹ trong cuộc chiến chống IS ở miền Đông Syria, đã thu phục kẻ đào ngũ IS này. Sau đó, SDF giao anh ta cho lực lượng tình báo Mỹ, những người đã dành nhiều tuần để kiểm tra anh ta cho đến khi họ chắc chắn thông tin về anh ta.
Nỗ lực khai thác thông tin mang tính đột phá từ nguồn tin này bắt đầu vào mùa hè năm nay, nhưng chỉ đến tháng trước, anh ta mới tiết lộ một chuyện đưa đến cơ hội để hành động.
"Từ lâu họ đã đánh giá rằng tên này có thể nắm giữ chìa khóa cho vấn đề", một quan chức Mỹ cho hay. "Điều này chỉ thực sự trở nên rõ ràng trong vài tuần qua".
Lãnh đạo SDF, tướng Mazloum Abdi, nói với NBC News hôm 28/10 rằng một trong những người cung cấp thông tin của ông đã giúp dẫn người Mỹ đến nơi trú ẩn của Baghdadi, và cho biết các vật dụng cá nhân, bao gồm cả đồ lót, được lấy đi xét nghiệm ADN để xác nhận sự có mặt của Baghdadi trong căn nhà.
Cả Lầu Năm Góc lẫn Nhà Trắng đều chưa chính thức bình luận về sự hiện diện của một nội gián cấp cao trong chiến dịch tiêu diệt Baghdadi.
Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đã gián tiếp trả lời khi được hỏi hôm 28/10 rằng liệu có ai đó có liên hệ với SDF liên quan trực tiếp đến cuộc đột kích hay không.
"Tôi không bình luận về những gì có thể đã xảy ra hoặc không xảy ra với SDF về mục tiêu này. Các hành động đối với mục tiêu, máy bay bay đến, máy bay trên đầu và các binh sĩ tiến hành cuộc tấn công, là một hoạt động chỉ có Mỹ tham gia".
Mô tả về người cung cấp thông tin và đóng góp của anh ta được cung cấp bởi hai quan chức Mỹ, gồm một đương nhiệm và một đã nghỉ việc, cũng như một quan chức ở Trung Đông, tất cả đều biết chi tiết về cuộc đột kích hôm 26/10.
 |
| Nơi ở của Baghdadi tại Idlib, Syria, còn lại đống đổ nát sau vụ tấn công. Ảnh: AP. |
Được Baghdadi tin tưởng
Một quan chức am hiểu về người cung cấp thông tin cho biết anh ta là người hỗ trợ hậu cần đáng tin cậy, tham gia vào việc sắp xếp cho Baghdadi đi lại giữa các nơi trú ẩn ở Idlib trước khi chuyển đến căn nhà nơi ông ta bị tiêu diệt.
Anh ta đã cung cấp những chi tiết ít người biết nhưng rất quan trọng về thủ lĩnh khủng bố, bao gồm việc ông ta luôn mang theo đai bom bên người để có thể tự sát nếu bị dồn vào đường cùng. Với Baghdadi, anh ta đáng tin cậy đến mức đôi khi anh ta hộ tống các thành viên của gia đình trùm khủng bố đi điều trị y tế.
Căn nhà nơi Baghdadi ở đã bị tấn công bởi các thành viên của Lực lượng Delta tinh nhuệ và Trung đoàn Biệt động 75 thuộc quân đội Mỹ. Cùng với họ là những con chó được huấn luyện chuyên nghiệp trong quân đội, đã đuổi theo lãnh đạo IS khi ông ta cố gắng chạy trốn.
Các binh sĩ đã xông vào căn nhà sau cuộc đọ súng và Baghdadi buộc phải chạy vào đường hầm bên dưới căn nhà. Kẻ khủng bố người Iraq đã mang theo ba đứa con của ông ta, dường như để làm lá chắn.
Baghdadi đã kích nổ đai bom trên người sau khi một trong những con chó của lính Mỹ tấn công. Ông và ba đứa con đã bị giết và một phần thi thể họ bị chôn vùi khi đường hầm đổ sập. Hai người vợ ông ta cũng bị giết trong chiến dịch. Những con chó sống sót.
Các quan chức Mỹ cho biết người cung cấp thông tin đã được chăm sóc đặc biệt khi các cơ quan tình báo tìm cách tránh lặp lại thảm họa CIA hồi 2009 tại Khost, Afghanistan, khi một người cung cấp thông tin Jordan có thông tin đầy hứa hẹn về các nhà lãnh đạo al-Qaeda, đã kích nổ tự sát và làm thiệt mạng 7 điệp viên Mỹ, một nhân viên tình báo Jordan và một người lái xe Afghanistan.
Các quan chức Mỹ cho biết người cung cấp thông tin đã được trông nom đặc biệt vì các cơ quan tình báo muốn tránh lặp lại thảm kịch của CIA tại Khost, Afghanistan, năm 2009. Khi đó, một nguồn tin từ Jordan, với thông tin đầy hứa hẹn về các lãnh đạo của al-Qaeda, đã kích nổ bom trong một cuộc gặp, giết chết 7 đặc vụ tình báo Mỹ cùng một người Jordan và lái xe người Afghanistan.
Quan chức Mỹ cho biết người cung cấp tin lần này trở mặt vì anh ta "rõ ràng đã mất niềm tin" vào IS. Dù có sự trợ giúp của anh ta, kế hoạch giết hoặc bắt giữ Baghdadi đã bị gạch bỏ hoặc thay đổi nhiều lần khi tình hình hiện trường thay đổi.
"Tôi không thể nhớ được bao nhiêu lần mà chúng tôi cảm thấy như, 'Được rồi, chúng ta đã có được anh ta'", quan chức này cho hay. "Vài tháng gần đây, chúng tôi cảm thấy thời cơ đang đến, nhưng phải đến tháng trước chúng tôi mới cảm thấy, 'Được rồi, lần này là thật'".
Thời điểm tiến hành cuộc đột kích bị ảnh hưởng bởi nguy cơ Baghdadi sắp di chuyển. "Đó là nỗi sợ hãi... thúc ép hành động", người này nói.
 |
| Các tay súng IS trên đường phố Mosul thuộc Iraq năm 2014. Ảnh: AP. |
Thời cơ đến
Các quan chức Mỹ và Trung Đông nói rằng cuộc đột kích là đỉnh điểm của nhiều năm làm việc cùng 6 đối tác và đồng minh nước ngoài. Kể từ ít nhất năm 2015, các đặc công Mỹ, cùng với lực lượng Iraq và người Kurd, đã được triển khai đến khu vực chỉ để chuyên săn lùng Baghdadi và các lãnh đạo cấp cao khác của IS.
Đội ngũ đã gặt hái được nhiều thành công, như tiêu diệt lãnh đạo tuyên truyền của IS, Abu Muhammad al-Adnani, vào năm 2016. Song Baghdadi đã chứng tỏ là kẻ khó nắm bắt hơn nhiều vì thường xuyên di chuyển và không sử dụng điện thoại di động hoặc các thiết bị có thể bị theo dõi khác.
Một quan chức Trung Đông cho biết trọng tâm của cuộc săn lùng chuyển sang Idlib vào mùa hè này, với đội ngũ Mỹ và Pháp cùng các thiết bị trinh sát hàng đầu lùng sục khu vực để tìm ra nơi ở của Baghdadi.
Idlib, tỉnh bị chiếm đóng bởi các lực lượng dân quân đối đầu nhau và cách xa căn cứ của IS, ban đầu dường như không thể là phương án mà Baghdadi sẽ lựa chọn, theo các quan chức.
"Không ai có thể vào được đó", quan chức Mỹ nói, mô tả nơi này đầy rẫy những phần tử Hồi giáo cực đoan. "Người Nga kiểm soát không phận ở đây".
Với sự giúp đỡ của người cung cấp thông tin, các quan chức Mỹ đã thu hẹp trọng tâm tìm kiếm về thị trấn Barisha, ở phía tây bắc tỉnh Idlib, nơi Baghdadi chuyển đến một căn nhà an ninh cao với các đường hầm. Việc lên kế hoạch cho cuộc đột kích bắt đầu hôm 23/10, với kỳ vọng rằng có thể bắt sống thủ lĩnh khủng bố.
 |
| Nơi trú ẩn cuối cùng của Baghdadi là ở Idlib, Syria. Đồ họa: AP. |
Lực lượng tấn công đã bao vây khu nhà và kêu gọi những người bên trong ra đầu hàng.
Gần một chục trẻ em xuất hiện cùng với một số người lớn, nhưng Baghdadi vẫn ở bên trong, đưa ba đứa con trốn vào đường hầm nơi cuối cùng ông ta bị dồn vào chân tường và kích hoạt đai bom tự sát.
Chỉ huy lực lượng tấn công đã quyết định không gom thi thể những người thiệt mạng, trong đó Baghdadi vẫn đang mang đai bom, quan chức trên nói. "Người chết nằm dưới đống đổ nát này", vị quan chức nói. "Chúng tôi sẽ phải đào đưa họ ra. Và trên người họ có chất nổ rất nhạy cảm. Điều này quá nguy hiểm".
Đầu của Baghdadi dường như vẫn còn nguyên vẹn sau vụ nổ, và các đặc vụ Mỹ tin rằng ông ta thực sự đã bị tiêu diệt ngay cả trước khi việc xét nghiệm ADN được tiến hành để xác nhận, quan chức này nói.
Một trong những người lính đặc công nói ấn tượng của mình.
"Nhìn hắn ta đi. Đây là Baghdadi", anh nói. "Giải độc đắc đấy".
