Aziz Asbar, nhà khoa học tên lửa hàng đầu của Syria đã chết hôm 4/8, bởi một quả bom gắn trong xe hơi. Cơ quan Tình báo Israel (Mossad) bị nghi là thủ phạm gây ra vụ việc, New York Times cho biết. Đây ít nhất là lần thứ 4 trong 3 năm qua, Mossad bị nghi dính líu đến việc ám sát các nhà khoa học quân sự của đối phương ở nước ngoài.
Asbar đang dẫn dắt dự án phát triển và tích lũy kho tên lửa dẫn đường chính xác cho quân đội chính phủ Syria. Vũ khí mới có thể tấn công các thành phố của Israel ở cự ly hàng trăm kilomet.
Ông ta có quyền tiếp cận tới các cấp cao nhất trong chính phủ Syria và Iran. Asbar dẫn đầu một đơn vị phát triển vũ khí bí mật, được gọi là Sector 4. Ông cùng các cộng sự đã làm việc chăm chỉ để xây dựng một nhà máy vũ khí ngầm, thay thế cho nhà máy đã bị Israel phá hủy vào năm ngoái.
Loại bỏ sớm các mối đe dọa tiềm tàng
Một quan chức tình báo cấp cao giấu tên ở Trung Đông xác nhận vụ việc hôm 6/8. Vụ ám sát diễn ra vào tối 4/8 tại Masyaf, nơi chính phủ Syria duy trì cơ sở nghiên cứu, phát triển vũ khí quan trọng nhất của họ. Chính phủ Syria, phiến quân Hezbollah ở Lebanon cùng đổ lỗi cho Israel gây ra vụ việc.
 |
| Asbar cùng tài xế đã tử vong trong vụ đánh bom xe hơi vào ngày 4/8. Ảnh minh họa: Jewishpress. |
Vị quan chức tình báo Trung Đông cho biết Mossad đã theo dõi hoạt động của ông Asbar trong một thời gian dài. Tình báo Israel tin rằng ông Asbar lãnh đạo đơn vị bí mật Sector 4, tại Trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học Syria.
Ông ta có quyền ra vào tự do ở dinh tổng thống Syria tại Damascus. Asbar cũng hợp tác chặt chẻ với thiếu tướng Qassim Suleimani, chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Quds và các nhà khoa học khác của Iran để phát triển tên lửa tầm xa. Ông Asbar được cho là đang dẫn dắt dự án phát triển tên lửa tầm xa T600. Dự án động cơ nhiên liệu rắn cho tên lửa, một giải pháp thay thế an toàn cho động cơ nhiên liệu lõng.
Aziz Asbar, từng là giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học Syria. Ông đã hoạt động nhiều năm trong chương trình phát triển vũ khí hóa học của chính phủ Syria. Asbar làm việc chủ yếu ở Al Safir, ngoài Aleppo và ở thành phố Masyaf, phía tây Hama. Ông này cũng tham gia vào việc điều phối các hoạt động của Iran và Hezbollah ở Syria, theo quan chức tình báo Trung Đông.
Gần đây, trong vai trò lãnh đạo Sector 4, Asbar tập trung vào việc cải tiến, nâng cấp vũ khí cũ của Syria để có thể tấn công mục tiêu chính xác ở tầm xa. Đó là một mối nguy hiểm mà Israel đã dành nhiều nguồn lực để ngăn chặn.
Một quan chức Syria giấu tên cho biết ông tin rằng Israel muốn ám sát Asbar, vì vai trò quan trọng của ông ta đối với chương trình tên lửa Syria. Việc ám sát Asbar thậm chí còn được lên kế hoạch trước khi nổ ra cuộc nội chiến ở Syria vào năm 2011.
Phát ngôn viên Thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahu từ chối bình luận về vụ việc. Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Lieberman bác bỏ cáo buộc của Syria và Lebanon, rằng Israel đứng sau vụ nổ.
“Mỗi ngày ở Trung Đông xảy ra hàng trăm vụ nổ và ám sát. Mỗi lần như thế họ (Syria) lại cố đổ lỗi cho chúng tôi”, Bộ trưởng Lieberman nói với kênh truyền hình Channel 2 của Israel.
Ngăn chặn ảnh hưởng của Iran bằng mọi giá
Tel Aviv đang tìm cách ngăn chặn ảnh hưởng của Iran và Hezbollah, khi 2 lực lượng này giúp quân đội chính phủ Syria chống lại phe nổi dậy. Ở Israel xuất hiện sự lo lắng khi cuộc nội chiến ở Syria kết thúc, những lực lượng nước ngoài ở đó sẽ biến sức mạnh sẵn có để chống lại Israel.
 |
| Tòa nhà Trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học của Syria bị phá hủy hoàn toàn sau đợt không kích của Israel vào tháng 4. Ảnh: AFP. |
Các quan chức Israel cũng lo ngại Iran có thể tìm cách tạo ra chỗ đứng quân sự lâu dài bên trong Syria, tạo ra mặt trận thứ 2 dọc theo biên giới phía bắc của Israel. Sự hiện diện quân sự của Iran ở Syria đang gây ra nhiều rắc rối cho Israel.
Không quân Israel liên tục không kích vào các mục tiêu ở Syria, những nơi mà Tel Aviv xem là mối đe dọa chiến lược đối với họ. Mục tiêu không kích thường là những địa điểm nghi kho vũ khí của Iran và Hezbollah, các đoàn tàu vận tải chở vũ khí từ Iran đến Syria và Lebanon.
Tháng 9/2017, Không quân Israel đã không kích phá hủy hầu hết nhà máy vũ khí ở Masyaf, nơi ông Asbar là một quản lý cấp cao. Mùa hè năm nay, Iran bắt đầu xây dựng lại nhà máy, lần này ở dưới lòng đất. Máy móc được chuyển đến nơi khác để bảo quản, tuy vậy Israel đã phá hủy nhiều thiết bị quan trọng trong đợt không kích bằng tên lửa vào ngày 23/7.
Trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học Syria từ lâu là mục tiêu của các cơ quan tình báo phương Tây. Trước cuộc nội chiến, trung tâm này điều hành hoạt động sản xuất và lưu trữ vũ khí hóa học của chính phủ Syria. Trung tâm này sử dụng khoảng 10.000 người làm việc trên các lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất tên lửa, vũ khí hóa học.
Lịch sử ám sát dày đặc
Trước những cáo buộc ám sát, không kích, Israel chưa bao giờ thừa nhận, nhưng Mossad có lịch sử lâu dài trong việc ám sát các nhà khoa học vũ khí, những người có thể tạo ra mối đe dọa cho Tel Aviv. Mossad được cho là đã thực hiện vô số vụ ám sát nhắm vào các nhà khoa học của những quốc gia đối thủ với họ trong nhiều thập kỷ qua.
 |
| Aziz Asbar, nạn nhân mới nhất trong hoạt động loại bỏ mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia Israel, nghi do Mossad thực hiện. Ảnh: New York Times. |
Cuối những năm 1950, một nhóm các nhà khoa học Đức, từng làm việc cho chương trình tên lửa của Hitler đã giúp Ai Cập phát triển tên lửa. Tình báo Israel đã nhiều lần cố gắng ám sát các nhà khoa học, trước khi chiêu mộ các điệp viên bên trong dự án, những người đã giúp phá hủy chương trình phát triển tên lửa của Ai Cập.
Cuối những năm 1970, điệp viên của Mossad được cho là đã đâm chết một nhà khoa học Ai Cập, đầu độc 2 người làm việc cho chương trình hạt nhân của Iraq. Khi hoạt động ám sát chỉ làm gián đoạn chứ không ngưng hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iraq, Israel đã không kích phá hủy lò phản ứng hạt nhân của Iraq vào năm 1981.
Vào năm 1990, 2 điệp viên Mossad ở Brussels, Bỉ đã ám sát Gerald Bull, kỹ sư tên lửa Canada, người đã hứa giúp Ai Cập phát triển khẩu pháo khổng lồ có thể bắn tới Tel Aviv.
Trong những năm gần đây, Iran là mục tiêu thường xuyên của Mossad. Kể từ năm 2007, Mossad được cho là đã ám sát 6 nhà khoa học làm việc cho chương trình hạt nhân và tên lửa của Iran. Một vị tướng phụ trách dự án tên lửa của Iran đã chết cùng 17 người khác tại trụ sở, trong một vụ đánh bom nghi do Mossad gây ra.
Gián điệp Israel cũng nghi dính líu đến một số vụ ám sát ở Syria. Một vị tướng tham gia vào chương trình hạt nhân của Syria bị ám sát tại bãi biển Tartus, Syria vào năm 2008. Một nhân vật cấp cao của Hamas, chịu trách nhiệm mua vũ khí tinh vi từ Iran đã bị ám sát tại Dubai, UAE vào năm 2010.
Người đứng đầu chương trình phát triển vũ khí của Hezbollah bị ám sát ở Beirut, Lebanon vào năm 2013. 2 nhà khoa học khác của Hamas bị thủ tiêu tại Tunis, Tunisia vào năm 2016. Một người khác của Hamas ở Kuala Lumpur, Malaysia vào tháng 4/2016.
Vào tháng 1, Muhammad Hamdan, quan chức cấp cao của Hamas bị thương nặng nhưng sống sót sau vụ đánh bom xe ở Sidon, Lebanon, nơi Hamas đang xây dựng nhà máy sản xuất linh kiện cho tên lửa và máy bay không người lái.
