Khi chiến sự Ukraine mới được một tuần, quân đội Nga tổ chức đoàn xe cơ giới hóa dài hơn 60 km, gồm xe bọc thép và xe chở quân nhu, để hỗ trợ đợt tấn công lớn vào Kyiv từ phía bắc. Nhưng kế hoạch này dường như bị cản trở vì đoàn xe bị đình trệ chỉ sau vài ngày.
Đoàn xe này đã đối mặt với những đòn phục kích ban đêm của 30 lính đặc nhiệm và lính điều khiển drone, Guardian dẫn lời một chỉ huy quân đội người Ukraine.
 |
| Ảnh vệ tinh đoàn xe dài hơn 60 km bên ngoài Kyiv. Ảnh: Maxar Techonologies. |
Cưỡi xe địa hình đi phục kích
Nhóm 30 binh sĩ Ukraine tham gia phục kích đoàn xe ngoài Kyiv được chọn từ Aerorozvidka, đơn vị trinh thám trên không được thành lập 8 năm trước.
Chỉ huy Aerorozvidka là trung tá Yaroslav Honchar, một cựu binh Ukraine trở lại quân ngũ sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014.
Theo ông Honchar, hôm đó, binh sĩ Ukraine xuất kích vào buổi tối, mang theo kính nhìn đêm, súng bắn tỉa, mìn kích nổ từ xa, drone gắn camera nhiệt ảnh và các loại drone khác có thể thả bom nặng 1,5 kg.
Để tiếp cận đoàn xe của Nga, nhóm này cưỡi những chiếc xe địa hình bốn bánh băng xuyên cánh rừng dọc hai bên con đường chạy theo hướng nam dẫn tới thủ đô Kyiv.
“Tối hôm ấy, đơn vị bé nhỏ này đã phá hủy 2-3 phương tiện đi đầu, khiến cả đoàn mắc kẹt. Trong 2 đêm tiếp theo, đơn vị này tiếp tục tiêu diệt nhiều xe nữa”, ông Honchar nói.
Đoàn xe của Nga sau đó phân tán thành nhiều nhóm nhỏ để cố tiếp cận thủ đô Kyiv. Nhưng chính đơn vị drone nói trên tiếp tục tung đòn vào kho chứa quân nhu Nga, theo trung tá Honchar.
 |
| Thành viên của Aerorozvidka lắp ráp một chiếc drone. Ảnh: Aerorozvidka. |
“Đội hình đầu tiên của lực lượng Nga bị mắc kẹt mà không có máy sưởi, nhiên liệu, bom hay khí đốt. Tất cả đều do hành động của 30 con người”, vị trung tá cho biết.
Đơn vị Aerorozvidka cũng tuyên bố đã giúp chống trả đòn tấn công của lính nhảy dù Nga nhắm vào sân bay Hostomel ở phía tây bắc Kyiv trong ngày đầu giao tranh. Họ dùng drone để xác định vị trí đối phương và oanh tạc khoảng 200 lính dù Nga ẩn nấp ở một đầu sân bay.
“Điều này phần lớn đã khiến quân đội Nga không thể dùng sân bay Hostomel để triển khai các đợt tấn công mới”, trung úy Taras, phụ tá của trung tá Honchar, nói.
Theo Guardian, lời kể trên không thể được kiểm chứng hoàn toàn. Nhưng quan chức quốc phòng Mỹ từng cho biết các đòn tấn công của Ukraine đã góp phần khiến đoàn xe bọc thép phải dừng lại quanh Ivankiv. Lượng lớn video tác chiến trên không do Ukraine công bố cũng thể hiện tầm quan trọng của drone trong nỗ lực phản kháng của họ.
Tác chiến như bầy ong
Thành lập Aerorozvidka là những người Ukraine trẻ tuổi được đào tạo đại học và từng tham gia Euromaidan (Cuộc biểu tình hướng về châu Âu) năm 2014.
Nhà sáng lập Aerorozvidka - Volodymyr Kochetkov-Sukach, một nhân viên ngân hàng - đã tử trận khi tham chiến tại Donbas, vùng ly khai ở miền Đông Ukraine, vào năm 2015.
Trung tá Honchar, chỉ huy hiện tại của Aerorozvidka, từng làm chuyên viên tư vấn thị trường IT sau khi xuất ngũ. Nhưng các sự kiện năm 2014 khiến ông quyết định quay lại. Taras, cũng là một chuyên viên tư vấn, phụ trách gây quỹ cho cả đơn vị và mới tham gia toàn thời gian từ tháng 2.
 |
| Binh sĩ Ukraine đẩy một chiếc drone thuộc mẫu Bayraktar TB2 trong buổi diễn tập năm 2021 tại Mykolai, miền Nam Ukraine. Ảnh: Ukrinform. |
Thời gian đầu, Aerorozvidka dùng drone do thám được bán sẵn trên thị trường. Sau đó, đội ngũ kỹ sư, thiết kế phần mềm và người đam mê của Aerorozvidka tự chế thêm nhiều mẫu mới như thiết bị mang 8 động cơ, dài 1,5 m có thể thả bom và lựu đạn chống tăng tên lửa đẩy.
Aerorozvidka cũng tạo ra hệ thống Delta, mạng lưới cảm biến được lắp dọc tiền tuyến để cung cấp dữ liệu cho bản đồ số, giúp các chỉ huy quan sát chuyển động của đối phương trong thời gian thực. Hiện, Delta sử dụng hệ thống vệ tinh Starlink để cung cấp dữ liệu trực tiếp cho pháo binh Ukraine để họ nhắm bắn mục tiêu của Nga.
Đơn vị Aerorozvidka từng bị bộ trưởng Quốc phòng Ukraine giải tán vào năm 2019 nhưng đã nhanh chóng được khôi phục trở lại vào tháng 10/2021.
Việc có được tầm nhìn trên cao đóng vai trò then chốt trong chiến thuật du kích của Ukraine. Tuy nhiên, Aerorozvidka đang gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô đơn vị và thay thế trang bị thất lạc. Nguyên nhân một phần là do nguồn cung drone và cấu kiện còn hạn chế.
Ngoài ra, một số loại camera ảnh nhiệt và modem tiên tiến mà Aerorozvidka được sản xuất tại Mỹ và Canada nên bị kiểm soát xuất khẩu. Thành viên đơn vị đang phải gây quỹ cộng đồng và nhờ bạn bè quốc tế tìm kiếm trên eBay cùng các website khác.
Aerorozvidka cũng đang tìm cách vượt qua hoạt động gây nhiễu của Nga trong chiến dịch tác chiến điện tử tại Ukraine. Hiện, Aerorozvidka thường chờ cho quân đội Nga tắt máy gây nhiễu để phóng drone và bật thiết bị. Sau đó, Aerorozvidka sẽ tập trung hỏa lực vào các phương tiện tác chiến điện tử của đối phương.
Theo trung tá Honchar, những trận đánh công nghệ như của Aerorozvidka sẽ là tương lai của chiến đấu. Trong bối cảnh ấy, nhiều đơn vị nhỏ hoạt động dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau với đường liên lạc thông suốt sẽ lấn át đối thủ lớn và được trang bị nặng hơn.
“Chúng tôi như một bầy ong vậy”, vị trung tá nói. “Một con thì không là gì, nhưng cả nghìn con hợp lại sẽ có thể đánh bại lực lượng lớn”.
