Doanh thu thị trường sách không tương xứng kì vọng ban đầu

Theo trang Airmail, chỉ trong vài tháng qua, câu lạc bộ tác giả có hợp đồng sách trị giá hơn 500.000 USD đã chào đón nhà báo Charlotte Runcie với cuốn Bring the House Down, phóng viên khí hậu Emma Pattee với tác phẩm Animal Sounds, cùng nhiều tác giả khác.

Một xu hướng đáng lo ngại

Trong khoảng giá trị hợp đồng từ 250.000 đến 500.000 USD, có nhiều cuốn khác như The Making of Birdie Rhodes của Amy Rossi, The Goldens của Lauren Wilson và Palm Meridian của Grace Flahive. Đó là chưa kể đến nhiều hợp đồng sách khác trị giá từ 100.000 đến 250.000 USD gần đây dành cho các tiểu thuyết gia đầu tay. Một tác giả đầu năm nay đã chia sẻ với Airmail rằng họ chưa bao giờ nghĩ tới những con số này, ngay cả “trong những giấc mơ hoang đường nhất”.

Ngành xuất bản tại thành phố New York hiện náo nhiệt hơn bao giờ hết. Các nhà xuất bản độc lập như Wonder Publishing và Dream Baby Press thường xuyên tổ chức các sự kiện đọc sách, các tạp chí văn học như The Drift và Forever Magazine tổ chức nhiều buổi gặp mặt.

Tác phẩm của nhiều tác giả trẻ không duy trì được sức hút. Ảnh: Aah Magazine.

Trong khi đây là một môi trường phát triển sôi động cho nhiều tác giả trẻ và độc giả của họ, thì trong nội bộ nhà xuất bản lớn, các biên tập viên đang cố gắng thoát khỏi một xu hướng đáng lo ngại. Đó là các độc giả thường chỉ mua một số cuốn được đông đảo mọi người biết đến. Một biên tập viên tại một nhà xuất bản lớn gần đây chia sẻ rằng khi được hỏi kể tên một số cuốn sách, nhiều người sẽ nêu tên tác phẩm đã nổi tiếng từ lâu như Lessons in Chemistry; Tomorrow, and Tomorrow, and Tomorrow, hay Sapiens. “Đây là những cuốn sách duy nhất họ đọc trong cả năm”, biên tập viên này nói.

Morgan Entrekin, Chủ tịch nhà xuất bản độc lập Grove Atlantic và là biên tập viên nổi tiếng của tờ văn học Brat Pack New York những năm 1980, thừa nhận rằng hiện nay là một trong những giai đoạn khó khăn nhất trong 46 năm làm nghề của ông. Ông nói: “Thông thường, trong lĩnh vực này, doanh thu của 20% danh sách có thể đủ bù lỗ cho 80% còn lại. Nhưng ngày nay, các giám đốc điều hành đồng nghiệp than thở rằng tình hình đang tồi tệ đến mức chỉ khoảng 5% phải bù đắp cho 95% còn lại”. Năm 2022, Penguin Random House tiết lộ rằng chỉ 4% đầu sách của họ kiếm được 60% lợi nhuận.

Cạnh tranh gay gắt để mua tác phẩm

Đối với những người trong ngành, tình hình đang ngày càng xấu. Tháng 10 vừa qua, khi tạp chí văn hóa Nylon xuất bản một bài chuyên đề về thế hệ nhà văn nữ trẻ, nhiều biên tập viên sách đã bất ngờ. Nhiều tác giả được đề cập có hồ sơ trực tuyến và mối quan hệ truyền thông rộng. Nhưng khi các biên tập viên tìm hiểu về tác phẩm của họ, thì số lượng tác phẩm ăn khách không nhiều, thậm chí một số người chỉ có mỗi tác phẩm đầu tay là đáng chú ý.

“Không cần nhìn tôi cũng có thể nói với bạn rằng một số cuốn sách chỉ có doanh thu ở mức ba con số (USD)”, Erin Somers, phóng viên của tờ thông tin về sách Publishers Lunch, viết trên Twitter.

Colleen Hoover là một trong số ít tác giả mới thành công hiện nay. Ảnh: Airmail.

Có rất ít người thành công như Colleen Hoover. Biên tập viên của một nhà xuất bản lớn tiết lộ rằng cuốn sách gần đây nhất của bà đã bán được 800.000 bản chỉ trong ngày đầu xuất bản và cho đến nay cuốn đó đã bán được hơn 20 triệu bản.

Do vậy, trước việc nhiều nhà xuất bản đang chi lớn cho những hợp đồng sách vì họ nghĩ rằng độc giả sẽ duy trì gu đọc sách lâu dài, một biên tập viên bày tỏ lo ngại: “Cảm giác thị trường giống như những bong bóng sắp vỡ khi tôi thấy những hợp đồng sách ở mức sáu con số, hoặc thậm chí bảy con số. Bất kỳ công ty nào, dù họ lớn đến đâu, cũng khó có thể chịu đựng tình cảnh này lâu dài nếu nhiều cuốn sách không bán được”.

Giờ đây, việc tăng doanh số bán sách không còn dễ dàng như trước. Các biên tập viên không thể dựa vào mối quan hệ của họ với báo chí để thúc đẩy doanh số bán sách. Chỉ vài năm trước, có ít nhất hơn 10 chuyên mục về sách trên các tờ báo khắp nước Mỹ. Giờ đây, The New York Times Book Review là một trong số ít chuyên mục còn sót lại và các bài đánh giá ở đó cũng không còn nhiều sức hút với độc giả.

Một biên tập viên khác cho biết: “Trước đây, bạn sẽ mua các cuốn sách được NPR chia sẻ. Doanh số có thể là 30.000 bản. Giờ đây, NPR không mang lại doanh thu, thậm chí cuốn sách xuất hiện trên đó chỉ bán được năm bản”.

Trong khi thị trường ngày càng khó khăn và dường như các nhà xuất bản không thể dự đoán được tác phẩm nào sẽ ăn khách, việc đạt được hợp đồng với các tác giả họ nghĩ là giàu tiềm năng thương mại ngày càng trở nên khốc liệt. Một biên tập viên cho biết: “Quy mô giao dịch thường không đại diện cho chất lượng của cuốn sách. Tình hình giống một kiểu thao túng tâm lý giữa người đại diện bản quyền và các biên tập viên, những người đang cạnh tranh và cố gắng suy đoán xem người khác sẽ làm gì”.

Tuy nhiên, vẫn có những tác giả mới thành công với nhiều tác phẩm liên tục. Nhà văn Ireland 55 tuổi Claire Keegan gần đây có hai cuốn tiểu thuyết bán rất chạy là Small Things và So Late in the Day. Hay thành công của nhà xuất bản mới nổi Fitzcarraldo Editions ở London, nơi các tác giả của họ đã nhận được bốn trong số tám giải Nobel Văn học vừa qua.

Có thể thấy thị trường không thiếu những tác phẩm xuất sắc nhưng việc lựa chọn đúng đắn không dễ dàng giữa sự cạnh tranh hiện tại.