Sau khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul của Afghanistan vào ngày 15/8, Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn duy trì các cuộc đối thoại cấp cao với lực lượng này ở Doha, Qatar như họ vẫn làm trong năm qua.
Cùng lúc đó, những cuộc đàm phán thực sự dường như đang được thực hiện trên những con phố hỗn loạn ở Kabul trong những ngày giữa tháng 8, nơi giới chỉ huy quân đội Mỹ và các chiến binh Taliban liên tục trao đổi về tình trạng an ninh sân bay, theo CNN.
Đàm phán mỗi ngày
Đô đốc Peter Vasely, chỉ huy hàng đầu của quân đội Mỹ tại Afghanistan, đã nỗ lực đàm phán với người đồng cấp Taliban để duy trì an ninh tại sân bay Kabul và đảm bảo an toàn cho cả công dân Mỹ lẫn người Afghanistan rời khỏi nước này.
Các cuộc đàm phán đã đạt một số kết quả nhất định. Quân đội Mỹ đã đảm bảo an toàn cho các chuyến bay sơ tán cất cánh thành công. Tuy nhiên, Đại sứ quán Mỹ cảnh báo rằng họ không thể đảm bảo an toàn cho người Mỹ ở Afghanistan trong quá trình di chuyển đến sân bay.
 |
| Đô đốc Peter Vasely, chỉ huy hàng đầu của quân đội Mỹ tại Afghanistan. Ảnh: defense.gov |
Theo một quan chức Nhà Trắng giấu tên, dù Mỹ có một số kênh liên lạc với Taliban, giới chức nước này vẫn chưa xác định được các chiến binh Hồi giáo kiểm soát những phần nào ở thủ đô Kabul và liệu các chỉ thị có được truyền đạt đầy đủ hay không.
“Cơ chế truyền đạt mệnh lệnh của Taliban không hoàn hảo”, CNN dẫn lời một nhà ngoại giao hoạt động ở Trung Đông và Nam Á cho biết. Đây được cho là lý do khiến một số thỏa thuận do các nhà lãnh đạo đàm phán có thể không được truyền đi một cách đầy đủ đến các binh sĩ hoạt động trên đường phố.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Afghanistan John Bass cũng được điều động đến Kabul để giúp thiết lập lại trật tự xung quanh sân bay và hỗ trợ người Mỹ di chuyển đến cảng hàng không.
 |
| Cựu Đại sứ Mỹ tại Afghanistan John Bass. Ảnh: AFP. |
Trong tuần này, các quan chức quốc phòng Mỹ nhiều lần nói rằng họ không có khả năng để kiểm soát các khu vực bên ngoài sân bay ở Kabul. Taliban đã thiết lập các trạm kiểm soát xung quanh thành phố 6 triệu dân và bên ngoài chu vi sân bay. Họ thậm chí hành hung những người Afghanistan cố gắng tiếp cận Sân bay Quốc tế Hamid Karzai, theo CNN.
“Chúng tôi xem xét kỹ lưỡng mọi báo cáo về các trường hợp không thể đến sân bay với bất kỳ lý do gì”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói với báo giới vào ngày 19/8. Giới chức Mỹ cũng đã kêu gọi Taliban mở đường cho những người muốn tiếp cận sân bay ở thủ đô Kabul để rời Afghanistan.
Theo Thư ký báo chí Lầu Năm Góc John Kirby, Đô đốc Vasely đã liên lạc ít nhất một lần mỗi ngày với một chỉ huy Taliban đóng quân bên ngoài sân bay: “Theo tôi được biết, mỗi ngày họ nói chuyện nhiều một lần, cả trò chuyện trực tiếp với chỉ huy được bổ nhiệm ở đó (sân bay)”.
Theo CNN, Taliban dự kiến cho phép Mỹ tiếp tục các hoạt động sơ tán tại sân bay Kabul, với điều kiện lính Mỹ không kéo vào thành phố và can thiệp vào hoạt động quản lý của Taliban.
 |
| Lính Mỹ đứng gác ở gần Sân bay Quốc tế Hamid Karzai ở Kabul, Afghanistan vào ngày 16/7. Ảnh: AP. |
Quân đội Mỹ có thể ở lại lâu hơn
Một câu hỏi quan trọng được thảo luận xuyên suốt các cuộc đàm phán là lịch trình hiện diện của Mỹ ở Afghanistan. Nhiều người đặt vấn đề liệu chính quyền Biden có cố gắng lưu quân lại Afghanistan sau thời hạn rút quân toàn bộ vào ngày 31/8 hay không.
“Nếu còn người Mỹ kẹt lại Afghanistan, chúng tôi sẽ ở lại để đưa họ về”, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói trong một cuộc phỏng vấn với ABC News.
“Vậy người Mỹ nên hiểu rằng quân đội của chúng ta có thể phải ở lại Afghanistan sau ngày 31/8?”, người dẫn chương trình George Stephanopoulos hỏi lại.
“Không”, Tổng thống Biden đáp. “Người Mỹ nên hiểu rằng chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thành việc di tản trước ngày 31/8”. Nhưng ông cũng nói thêm: “Nếu không thể đạt được mục tiêu đó, chúng tôi sẽ quyết định xem ai phải ở lại Afghanistan”.
Ông Biden cũng khẳng định trong cuộc phỏng vấn rằng Taliban đã đồng ý cho công dân Mỹ đến sân bay Kabul.
Tổng thống Biden nhấn mạnh rằng Washington đã hành động nhanh chóng để sơ tán Đại sứ quán Mỹ ở Kabul mà không gây ra bất kỳ thương vong nào.
Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 17/8 cũng nói với các phóng viên rằng giới chức nước này đang thảo luận với Taliban về thời gian hiện diện của quân đội Mỹ ở Afghanistan song sẽ không sâu đi vào chi tiết.
