Phân tích
 |
Không cầu thủ nào tại V.League mùa giải này đóng góp nhiều hơn vào 9 bàn thắng sau giai đoạn một, con số mà Nguyễn Công Phượng của CLB TP.HCM đang có 6 bàn thắng và 3 đường kiến tạo.
Trong lần đầu tiên chơi cho đội bóng không phải HAGL tại Việt Nam, tiền đạo xứ Nghệ đang cho thấy sự hoàn thiện, không chỉ ở khả năng chuyên môn, mà có lẽ còn là những khát khao của người đàn ông trưởng thành.
Bước ngoặt của Công Phượng
Kể từ khi được người hâm mộ bóng đá Việt Nam nhớ mặt và thuộc tên, Công Phượng đã nhiều lần trải qua những nốt trầm.
Công Phượng trình làng V.League ở tuổi 19, ghi 6 bàn trong mùa giải đầu tiên, tiếp tục ghi 12 bàn trong một mùa giải V.League, rồi trở thành một phần quan trọng trong những chiến tích của các ĐTQG Việt Nam ở 3 năm trở lại đây. Thế nhưng, nhắc tới Công Phượng, người hâm mộ vẫn thấy bên cạnh những hào quang là những khoảng lặng không chỉ về chuyên môn, mà còn là lùm xùm đời tư.
Bản thân Phượng có lẽ cũng hiểu rõ điều đó, càng lớn anh càng trầm lặng và chỉ muốn tập trung cho sân cỏ.
 |
| Công Phượng bắt đầu mùa giải trong màu áo CLB TP.HCM trong vai trò tiền vệ trái. Đồ họa: Minh Phúc. |
Gia nhập CLB TP.HCM sau một năm tu nghiệp được đánh giá là không thành công tại Bỉ, Công Phượng nhận được nhiều sự chú ý từ giới truyền thông. Phần đa trong số đó đương nhiên vẫn là những kỳ vọng.
Song có chi tiết mà giới truyền thông cũng bẵng đi vào thời điểm mùa giải bắt đầu khởi tranh, CLB TP.HCM khi ấy đang có 3 ngoại binh có thể chơi tiền đạo, trong hệ thống 4-4-2 quen thuộc của HLV Chung Hae Seong. Đó là 2 tân binh Victor Prodell, Amido Baldo cùng với Matias Juade, người chơi không tồi ở nửa cuối mùa giải 2019 cho chính CLB TP.HCM.
Không nhiều người biết Công Phượng có trận đấu chính thức đầu tiên cho đội bóng mới với vai trò tiền vệ trái trong sơ đồ 4-4-2 của HLV Chung. Đó là trận đấu mà CLB TP.HCM thua 1-2 trước Buriram United tại vòng sơ loại AFC Champions League.
Đó là thời điểm mà Matias và Prodell hứa hẹn là cặp ăn ý trên hàng công của CLB TP.HCM và cũng là thời điểm nhiều người đã nghĩ cặp ấy sẽ được hỗ trợ bởi hai tiền vệ cánh: Trần Phi Sơn bên cánh phải và Nguyễn Công Phượng ở biên trái.
Tuy nhiên, mọi chuyện không đi theo kế hoạch của HLV Chung, khi cả Matias và Victor gặp phải những chấn thương dây chằng nghiêm trọng khiến đội bóng mang tên Bác buộc phải thanh lý hợp đồng. Trong tay họ khi ấy chỉ có duy nhất ngoại binh có thể chơi trên hàng công là Amido Balde, số lượng không đủ cho sơ đồ 4-4-2.
Và đó cũng là thời điểm Công Phượng được tin tưởng và lựa chọn, trong vai trò sở trường của mình. Đó cũng là lúc mùa giải thực sự bắt đầu với cầu thủ xứ Nghệ.
Chân sút số một của CLB TP.HCM
6 bàn thắng sau 11 trận đấu ra sân không hẳn là thành tích quá ấn tượng, nhưng nó đủ để đưa Công Phượng trở thành chân sút số một của đội bóng được dẫn dắt bởi HLV Chung Hae Seong, cũng như trở thành nội binh ghi nhiều bàn thắng nhất sau giai đoạn lượt đi của V.League.
Nếu chúng ta soi xét kỹ hơn những con số thống kê, 6 bàn thắng sau 877 phút thi đấu là thành tích ghi bàn tốt nhất của Công Phượng trong mùa giải tại Việt Nam.
 |
| Công Phượng bùng nổ trong màu áo CLB TP.HCM dù V.League mới đi được nửa chặng đường. Đồ họa: Minh Phúc. |
Trung bình mỗi 90 phút thi đấu tại mùa này, tiền đạo mang áo số 21 của CLB TP.HCM có 0.62 bàn thắng, con số tốt hơn so với mùa giải 2018 tại Hoàng Anh Gia Lai (0.56 bàn/90 phút) và thậm chí nhiều hơn gấp đôi con số 0.27 bàn thắng/90 phút trong mùa giải ra mắt V.League năm 2015.
Tuy nhiên, điều đặc biệt hơn cả có lẽ đến từ việc cả 6 pha dứt điểm ấy đều được Công Phượng thực hiện trong khu vực 16,5 m của đối thủ. Vẫn còn đó những cú dứt điểm mang tính chất cá nhân từ ngoài vòng cấm, khi 50% số pha dứt điểm của Công Phượng tại V.League mùa này đến ngoài vòng 16,5 m, nhưng nhìn vào vị trí những pha dứt điểm của tiền đạo này, có thể nhận thấy khả năng xâm nhập, chọn điểm và mối nguy hiểm khó lường mà Công Phượng có thể tạo ra khi khoảng cách tới khung thành đối thủ dưới 20 m.
Những bàn thắng có thể đến từ trung lộ, từ biên trái và cũng có thể là biên phải. Đây là sự đa dạng đáng khích lệ.
Sự đa dạng không chỉ dừng lại ở vị trí của những cú đá, mà nó còn tới từ cách Công Phượng thực hiện chúng. Trong 6 bàn thắng, số 21 của CLB TP.HCM đã ghi 3 bàn bằng chân trái, 3 bàn bằng chân phải. Cũng có 2 lần Công Phượng đưa bóng vào lưới đối thủ trong mùa này, một ở trận gặp Yangon United tại vòng bảng AFC Cup và mới nhất là bàn thắng vào lưới Bà Rịa Vũng Tàu tại vòng tứ kết cúp Quốc Gia.
Chưa hết, 4/6 bàn thắng của Công Phượng tại V.League 2020 đến sau những cú đá một chạm. Ở vài khoảnh khắc nào đó, người ta vẫn thấy cậu bé Công Phượng ngày nào với những nỗ lực đi bóng dũng mãnh và dứt điểm quyết đoán, điển hình như bàn thắng xuất sắc vào lưới CLB Nam Định ở vòng 12.
 |
| Thống kê vị trí dứt điểm của Công Phượng tại V.League. Đồ họa: Thành Vũ. |
Hơn thế, người ta còn thấy Công Phượng kết thúc pha dứt điểm 1-2 đầy gọn gàng với Trần Phi Sơn trong bàn thắng cũng ở trận đấu CLB TP.HCM tiếp đón CLB Nam Định hay một Công Phượng di chuyển sau lưng hàng hậu vệ đối thủ, kết thúc một cách gọn gàng trong trận đấu với CLB Bình Dương.
4.97 lần chạm bóng trong vòng cấm và 2.54 pha dứt điểm mỗi 90 phút là đầu ra ấn tượng cho tiền đạo lùi tại V.League. Và không khó hiểu khi đó đang là thông số của một trong những tiền đạo hiệu quả nhất trước khung thành đối thủ của giải đấu.
Sự đa dạng là thứ mà Công Phượng đang tạo ra trong màn trình diễn của mình tại CLB TP.HCM. Sự đa dạng người hâm mộ vốn vẫn luôn kỳ vọng với cầu thủ tấn công có sức mạnh thể chất, tốc độ đoạn ngắn, khả năng kiểm soát bóng và kỹ năng dứt điểm tốt như Công Phượng. Cho đến lúc này, tại tập thể CLB TP.HCM, điều đó dường như mới được phát huy hiệu quả nhất.
Chưa thể là chân chuyền xuất sắc
Dưới sự dẫn dắt của HLV Chung Hae Seong, CLB TP.HCM là tập thể chơi bóng trực diện, hướng đến việc kiểm soát không gian bằng hệ thống phòng ngự đủ tốt ở sân nhà nhằm giúp các cầu thủ tấn công có khoảng trống nhiều hơn để nhận bóng và ra quyết định.
Đó có thể xem là sân khấu để Công Phượng có thể trình diễn thứ bóng đá tốt nhất của mình. Một điều gì đó gợi nhớ về Công Phượng dưới sự dẫn dắt của HLV Toshiya Miura, hay gần nhất là phong cách phòng ngự - phản công của HLV Park Hang-seo.
 |
| Công Phượng nhận bóng trên khắp phần sân đối thủ. Đồ họa: Thành Vũ. |
Vị trí các điểm chạm bóng của Công Phượng sau giai đoạn lượt đi V.League 2020 cho thấy tiền đạo này được phép hoạt động ở gần như mọi không gian có thể có trên phần sân của đối thủ.
Trong hệ thống 4-4-2 của CLB TP.HCM ở đa số các trận đấu tại mùa giải này, với trung phong có sức mạnh thể chất như Amido Balde, những tiền vệ cánh có khả năng bám biên tốt như Võ Huy Toàn hay Trần Phi Sơn, những tiền vệ trung tâm hiếm khi xuất hiện ở 1/3 cuối sân như Ngô Hoàng Thịnh hay Đỗ Văn Thuận, họ đơn giản cần tiền đạo lùi, có khả năng giữ bóng, tạo sự liên kết và hướng bóng lên phía trước với nhiệm vụ tấn công.
Đó chính là vai trò của Công Phượng trong ý tưởng xây dựng đội hình của HLV Chung Hae Seong.
Cả trong trạng thái chủ động kiểm soát bóng hay những tình huống phản công, cách Công Phượng nhận, đoạt bóng, hướng trái bóng lên phía trước với thói quen sử dụng những tình huống dẫn bóng đầy sức nặng và độ tịnh tiến là ý đồ giúp CLB TP.HCM đẩy cao tốc độ của tình huống tấn công.
Tuy nhiên, đó cũng là thứ mà cầu thủ mang áo số 21 chưa thực sự hoàn thiện hoặc có thể là sẽ khó lòng có thể hoàn thiện.
Trong 3 đường kiến tạo cho tới lúc này tại V.League 2020, Công Phượng mới chỉ duy nhất một lần chuyền bóng cho đồng đội ghi bàn từ tình huống không phải bóng chết. Pha bóng chuyển trạng thái mẫu mực trong trận đấu gặp Viettel khi số 21 nhận bóng, hướng lên phía trước ngay lập tức và cũng đưa bóng ra sau lưng hàng thủ đối phương một cách tức thì cho pha băng xuống của Huy Toàn.
Những tình huống ra quyết định nhanh trong các đường chuyền kiểu như vậy vẫn không phải là yếu tố làm nên thương hiệu của Công Phượng. 28 tình huống đi bóng thành công, trung bình 2.73 lẫn mỗi 90 phút của tiền đạo này vẫn là con số ấn tượng tại giải đấu, vị trí những pha đi bóng thành công cũng cho thấy kỹ năng kiểm soát bóng ấn tượng của cầu thủ này khu vực 1/3 cuối sân, nhưng có điểm chưa hoàn hảo trong cách chơi bóng của Công Phượng, khi sau một nỗ lực loại bỏ đối thủ, thường không phải là đường chuyền có tính sát thương cao.
 |
| Công Phượng là mũi tấn công trực diện của CLB TP.HCM. Đồ họa: Thành Vũ. |
Chơi 11 trận đấu, tiền đạo này mới có vỏn vẹn 9 đường chuyền tạo ra cơ hội cho đồng đội đi cùng với con số thống kê cụ thể hơn là chỉ 9 đường chuyền thành công vào khu vực 16,5 m, tức trung bình chưa tới một đường chuyền có độ nguy hiểm cao mỗi trận đấu. Con số thực sự không mấy ấn tượng.
Những con số thống kê phức tạp hơn một chút cũng chỉ ra Công Phượng đang ghi nhận chỉ số kiến tạo kỳ vọng, chỉ số đánh giá độ nguy hiểm của các đường chuyền (expected assists, xA) đạt 1.79, con số không ấn tượng so với những tiền vệ công/tiền đạo nội khác như Nguyễn Văn Quyết (4.6), Phan Văn Long (3.0), Nguyễn Quang Hải (2.4), Nguyễn Tiến Linh (2.3) hay Phan Văn Đức (2.1).
Dễ thấy, đặt trọng trách kiến thiết lối chơi lên Công Phượng xem ra không phải là giải pháp thực sự mang đến hiệu quả tốt nhất. Đó có thể xem là lý do tại sao HLV Chung Hae Seong lại tin tưởng Seo Yong-Deok như thế, mẫu tiền vệ kiến thiết tầm trung có khả năng liên kết tốt và đưa bóng đến 1/3 cuối sân một cách ổn định xuyên suốt trận đấu.
Mùa giải của sự trưởng thành
Những điều chưa hoàn thiện ấy chẳng thể làm mờ đi sự thật rằng Công Phượng và CLB TP.HCM là 2 đối tượng sẵn sàng đưa ra những đòn tấn công trực diện, tốc độ và đầy nguy hiểm cho bất cứ đối thủ nào.
Trong hệ thống chơi bóng được trao nhiều khoảng không hơn, sự tự do, tính đột biến trong phong cách chơi bóng của Công Phượng đang được phát huy đầy hiệu quả.
Có thể tiền đạo sinh năm 1995 sẽ không thể là chân kiến thiết xuất sắc, nhưng đây là mùa giải cho thấy Công Phượng lạnh lùng trước khung thành đối thủ, biết cách để có mặt ở những phạm vi có thể dứt điểm tốt hơn, biết tiết chế nhiều hơn khi có bóng và cũng biết làm thể nào để chơi hay ngay cả khi không được chạm bóng quá nhiều.
Vai trò tiền đạo lùi lúc này có thể coi là vai trò sở trường cho cầu thủ tấn công có bộ kỹ năng đặc thù như Công Phượng. Đặt Công Phượng đúng vào sở trường, tạo cho anh ta nhiều sự tự do, cùng tâm lý được giải phóng, cậu bé nhận được sự kỳ vọng lớn lao của người hâm mộ bóng đá Việt Nam ngày nào đang thực sự chơi mùa giải xuất sắc và đầy hiệu quả.
Một mùa giải có thể coi là của sự trưởng thành.
