Có gì đằng sau cuốn sách best-seller trên TikTok?

Bộ sách về kỹ năng xây kênh TikTok và Marketing Affiliate được giới thiệu trên TikTok.

Bộ sách về kỹ năng xây kênh TikTok và Marketing Affiliate của tác giả Cấn Mạnh Linh được ra mắt từ khoảng tháng 4/2022. Sau hai năm ra mắt, bộ sách đã vượt qua hai hiện tượng BookTok trước đó là Muôn kiếp nhân sinh và Không diệt không sinh đừng sợ hãi để trở thành top 1 sách bán chạy trên nền tảng này.

Tuy nhiên, xung quanh nó có rất nhiều video quảng cáo, review sách theo kiểu đưa ra thông tin không đầy đủ khiến người xem ảo tưởng về doanh thu TikTok.

Review bất chấp để video lên xu hướng

Từ khi bộ sách về xây kênh TikTok ra mắt đến khoảng tháng 4/2023, các video review ấn phẩm này không nhận được quá nhiều sự chú ý. Một số video có thể lên 6.000 lượt xem, trong khi còn lại chỉ dừng ở mức 2.000-5.000. Dù vậy, trên một số nền tảng điện tử, cuốn sách vẫn có thể bán được tới hơn 15.000 bản. Con số vẫn tiếp tục tăng lên một cách đáng kể.

Cho đến hết quý I năm 2024, bộ sách này nhận được sự chú ý của đông đảo reviewer và độc giả hơn nữa. Hàng loạt clip giới thiệu và quảng cáo rộ lên. Lượng mua cuốn sách đã chạm mốc 87.800 bản theo thống kê từ TikTok.

Bộ sách đã vượt qua cuốn Không diệt không sinh đừng sợ hãi về lượng bán.

Cuốn sách thu hút nhiều sự quan tâm của người dùng. Có người cho rằng “mua để biết”, người khác lại nhận thấy “chúng có giá trị tham khảo tốt”. Tuy nhiên, vấn đề không nằm ở cuốn sách này có gì, điều đáng nói hơn là tình trạng một số tiktoker review bộ sách theo cách bất chấp. Họ cắt xén thông tin cũng như bóp méo sự thật về thị trường marketing affiliate (marketing liên kết).

Cụ thể, những nhà sáng tạo nội dung này nói rằng đọc ba cuốn sách có thể khiến độc giả lập tức biết làm kênh TikTok. Doanh thu có thể lên tới 20-30 triệu đồng một tháng, số tiền của mỗi video nhận được từ 12-20 triệu hay doanh thu từ bán hàng liên kết lên tới 5,6 tỷ trong ba tháng.

Đối tượng họ nhắm đến là những người không có việc làm ổn định, phụ nữ sau sinh tìm kiếm việc làm, các bạn trẻ loay hoay trong định hướng và muốn khẳng định bản thân.

Những lời mời chào này đã biến cuốn sách trở thành một cuốn công thức trong mắt nhiều người để tạo ra những video lên xu hướng, được khán giả quan tâm. Theo lời reviewer mô tả: “Cuốn sách ẩn chứa công thức tạo nên video triệu view và từng bước hướng dẫn chi tiết. Mình kiếm được tới 20 triệu sau ba tháng đọc hết cuốn sách”. Những con số đưa ra đi kèm với dẫn chứng ảnh chụp màn hình về thống kê doanh thu kênh.

Một số clip khác review chi tiết hơn về cuốn sách lại có mức tương tác rất thấp. Họ cho rằng “Cuốn sách hợp với người mới tìm hiểu, còn người đã kiếm được tiền rồi nó không có giá trị thông tin nhiều nữa. Cuốn sách kể lại câu chuyện của chính tác giả về quá trình làm TikTok”.

Không có công thức tuyệt đối cho sáng tạo

Trái với những nội dung được quảng cáo ở trên, các nhà sáng tạo nội dung có kinh nghiệm đã chỉ ra những điểm bất hợp lý.

Đàm Nguyễn Việt Linh (Giám đốc sáng tạo Công ty dịch vụ & giải pháp truyền thông NIG) chia sẻ: “Việc làm TikTok thành công nhờ 3 quyển sách là hoàn toàn không thể. Vì TikTok là nền tảng biến đổi theo ngày, một hiện tượng nổi lên rồi bị đào thải nhanh chóng nếu không chịu thay đổi. Sách chỉ cung cấp lý thuyết, tư duy về nền tảng. Muốn nghiêm túc theo đuổi sự nghiệp TikToker là phải làm, phải thử, phải sai, phải hỏng và từ đó đúc rút ra kinh nghiệm làm tiếp, sửa đổi”.

Đàm Nguyễn Việt Linh hiện là Giám đốc sáng tạo Công ty dịch vụ & giải pháp truyền thông NIG. Ảnh: nhân vật cung cấp.

Việt Linh cũng nhận định rằng TikTok là sân chơi ngày càng khó nhằn, không phải mảnh đất màu mỡ mà ai nhảy vào cũng thắng. Công nghệ luôn được cập nhật và không công thức nào toàn năng đến mức chỉ cần áp dụng là thành công.

Về số tiền được và dẫn chứng về doanh thu đưa ra bên trên, vị giám đốc này cho hay: “Trên TikTok có những nhà bán hàng lớn và những nhà bán hàng nhỏ lẻ. Việc kiếm từng đó là có nhưng không phải việc dành cho số đông. Mức thu đó chỉ có từ các TikToker affiliate đời đầu. Còn những người 'nhảy' vào sau sẽ phải đối mặt với thách thức lớn hơn rất nhiều”.

Dù vậy, Việt Linh khẳng định việc đọc sách, tìm hiểu kiến thức là cần thiết cho những người mới. Bản thân cuốn sách không có vấn đề nhưng cách mọi người tung hô nó khiến hình ảnh cuốn sách không còn đúng như ban đầu. Người xem dễ bị lầm tưởng về khả năng kiếm tiền “thần thánh” từ một công việc.

Mở rộng nguồn tham khảo

Trường hợp trên cho thấy ảnh hưởng của một nhà sáng tạo nội dung đến đánh giá ban đầu về một sản phẩm. Đặc biệt khi văn hóa tiêu thụ nhanh đang ngày càng phát triển, từ ấn tượng tốt, khách hàng hoàn toàn có thể đi đến quyết định chi tiêu cho bản thân.

Theo Nguyễn Linh Chi (Chi Đỡi), dù bản thân là một KOL, sau khi tham khảo reviewer về một sản phẩm hay địa điểm, Chi đánh giá cao trải nghiệm của bản thân hơn. “TikTok có thể khá đa dạng góc nhìn nhưng mình sẽ tìm hiểu thêm thông tin Google, Facebook hay các nền tảng khác về sản phẩm mình muốn mua. Từ đó, mình sẽ có một góc nhìn đa chiều và đưa ra quyết định sáng suốt”, Linh Chi tâm sự.

Ảnh minh họa. Nguồn: Spadu.

Bên cạnh xu hướng review tâng bốc, người dùng TikTok từng phải đối mặt với làn sóng bội thực video “dìm hàng”. Một số reviewer dùng những lời lẽ thậm tệ để miêu tả về trải nghiệm của họ đối với một sản phẩm. Việc “dìm hàng” khiến người xem cảm thấy lời nhận xét của phần đánh giá chân thực hơn.

Trong bối cảnh phong trào BookTok ngày càng sôi động, sách hoàn toàn có thể rơi vào vòng xoáy đó. Tất cả chỉ để giật gân, câu view, gây tò mò và phục vụ mục đích bán hàng. Ở một diễn biến không mong muốn, nếu việc “dìm hàng” đi quá xa, một cuốn sách giá trị vô tình có thể bị ấn tượng xấu trong mắt độc giả. Do đó, người sáng tạo nội dung cần phải ý thức hơn. Đặc biệt, họ cần hiểu sách là một sản phẩm văn hóa tri thức chứ không đơn thuần là mặt hàng tiêu thụ.

Đối với người tiêu thụ, mở rộng nguồn tham khảo là cách tốt nhất giúp bản thân có thể tìm tới các cuốn sách phù hợp, có hàm lượng tri thức cao.