|
|
Ước tính hiện nay, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tài sản số. Ảnh: Reuters. |
Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) và Tạp chí TheLeader mới đây đã tổ chức Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề "Khai phá tiềm năng tài sản số".
Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch VACD, cho biết tại Việt Nam, tài sản số đang có những bước tiến ngoạn mục với những tín hiệu tích cực từ hành lang pháp lý, chính sách, điển hình như Nghị quyết 05 của Chính phủ về thí điểm thị trường tài sản mã hóa hay những chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư về việc Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế thời đại.
"Chỉ ít ngày nữa, từ ngày 1/1/2026, tài sản số sẽ chính thức bước ra khỏi 'vùng xám' để trở thành một kênh dẫn vốn chính thống và hiệu quả cho nền kinh tế", ông Thuận nhấn mạnh.
Thị trường gồm những cấu phần nào?
Theo ông Nguyễn Phú Dũng - Tổng giám đốc Tập đoàn PILA, thành viên Hội đồng đầu tư quỹ Solaris Impact thuộc Pacific Bridge Capital - khi tổ chức một thị trường nguồn vốn, dù là vốn chủ hay vốn vay, thông thường sẽ bao gồm các cấu phần cơ bản sau để vận hành trơn tru.
Thứ nhất là đơn vị phát hành. Theo tinh thần của pháp luật hiện hành và Nghị quyết 05, bất kỳ công ty cổ phần hay công ty trách nhiệm hữu hạn nào cũng có thể trở thành đơn vị phát hành tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Thứ hai là đơn vị tư vấn phát hành. Vì đơn vị phát hành đơn lẻ khó có thể hiểu hết toàn bộ thị trường, họ cần các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp, thông thường vai trò này sẽ do các công ty chứng khoán đảm nhiệm.
 |
| Ông Nguyễn Phú Dũng liệt kê 5 cấu phần hình thành nên thị trường tài sản số. Ảnh: BTC. |
Thứ ba là đơn vị lưu ký. Ông Dũng cho biết tài sản thực cần được lưu giữ an toàn để đảm bảo giá trị cho tài sản số. Vì tài sản số là ánh xạ của tài sản thực, nếu tài sản thực trong kho không được quản lý tốt, bị mất mát hay hư hỏng thì tài sản số sẽ trở nên vô giá trị. Do đó, cần có đơn vị lưu ký, thường là ngân hàng hoặc các đơn vị được cấp phép, để bảo quản tài sản thực và đảm bảo tính thanh khoản.
Thứ tư là thị trường sơ cấp, nơi diễn ra các giao dịch mua bán ban đầu giữa đơn vị phát hành và những người mua đầu tiên, đây là lúc dòng tiền thực sự đi vào nền kinh tế phục vụ sản xuất kinh doanh.
Thứ năm là thị trường thứ cấp, chính là các sàn giao dịch mà nhà đầu tư hay nhắc đến. Đây là nơi tạo ra tính thanh khoản, cho phép giao dịch mua đi bán lại để gia tăng giá trị.
Cuối cùng là sự tham gia của các nhà đầu tư và các quỹ đầu tư. Họ sẽ đại diện cho dòng vốn, lựa chọn các danh mục tài sản mã hóa phù hợp để tạo ra giá trị tăng trưởng ổn định và an toàn. Như vậy, một thị trường hoàn chỉnh cần sự tham gia đồng bộ của tất cả đơn vị từ phát hành, tư vấn, lưu ký đến giao dịch và đầu tư.
5 sàn tài sản mã hóa không phải là ít
Bình luận về việc Nghị quyết 05 hiện mới cho phép 5 sàn tài sản mã hóa hoạt động, TS Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam - cho rằng con số này đã là "rất nhiều" nếu so với thị trường chứng khoán, nơi chỉ có 2 sàn Hà Nội và TP.HCM. Theo ông, vấn đề cốt lõi không nằm ở số lượng mà ở cách quản lý.
Trong bối cảnh Việt Nam triển khai các Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC), ông Quý lưu ý TP.HCM dù là đô thị lớn nhưng năng lực tài chính hiện chỉ đứng quanh vị trí thứ 98 thế giới. Khu vực xung quanh lại là những trung tâm tài chính đã phát triển vượt trội như Hong Kong, Singapore, Dubai hay Tokyo. Tuy nhiên, lợi thế của Việt Nam nằm ở việc "đi sau nhưng đúng thời điểm" khi xu hướng on-chain đang hình thành mạnh mẽ và mở ra cơ hội đón đầu.
Từ đó, ông khẳng định mô hình IFC của Việt Nam không thể tách rời hệ sinh thái tài sản số. Khung pháp lý bước đầu đã được hình thành, TP.HCM cũng bắt đầu triển khai các chương trình liên quan.
Theo TS Quý, nền tảng quan trọng nhất của IFC là sandbox - cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Hiện TP.HCM và Đà Nẵng đang tích cực hoàn thiện khung vận hành IFC để các cơ chế đặc thù như sandbox có thể đi vào thực tế.
 |
| TS Trần Quý lưu ý mô hình IFC của Việt Nam không thể tách rời hệ sinh thái tài sản số. Ảnh: BTC. |
Về sự tham gia của doanh nghiệp nước ngoài trong lĩnh vực tài sản số, câu hỏi đặt ra là liệu điều này có mâu thuẫn với Nghị quyết 05, vốn giới hạn sở hữu nước ngoài không quá 49% trong doanh nghiệp vận hành sàn giao dịch.
Theo ông Quý, cần nhìn vấn đề trong "tam giác" gồm nhu cầu phát triển nguồn vốn, thể chế và năng lực nguồn lực. Dù phải tuân thủ quy định sở hữu nước ngoài, IFC lại là một khái niệm khác, vẫn tuân theo Nghị quyết 05 nhưng có những đặc thù riêng.
Theo ông, chủ trương hiện nay là tìm kiếm các nhà cung cấp nền tảng mạnh thay vì yêu cầu doanh nghiệp trong nước tự xây dựng hạ tầng từ đầu. Ví dụ như Binance, những năm qua họ đã chứng minh được hạ tầng kết nối của mình. "Chúng ta có thể tận dụng điều này", ông nói, đồng thời thừa nhận việc triển khai cụ thể còn nhiều điểm phải tính toán.
TS Quý cũng lý giải vì sao không đặt kỳ vọng hoàn toàn vào doanh nghiệp nội địa. Theo đó, để vận hành một IFC, hệ sinh thái cần nhiều chủ thể từ nền tảng, hạ tầng cho đến công nghệ kết nối xuyên biên giới. Một trung tâm tài chính quốc tế muốn hoạt động trơn tru phải có hệ thống hạ tầng đủ mạnh để liên kết với mạng lưới giao dịch toàn cầu, đây là điều mà không phải doanh nghiệp trong nước nào cũng có thể đáp ứng ngay lập tức.
Hà Nội mời gọi nhà đầu tư
Tại sự kiện, TS Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, thẳng thắn nói về thực tế nhiều nhân tài rời Hà Nội để lập nghiệp tại TP.HCM, Đà Nẵng hoặc ra nước ngoài như ASEAN, Trung Quốc.
Theo ông, mục tiêu của thành phố hiện tại là trở thành điểm đến hấp dẫn nhất thế giới về đầu tư, một nơi đủ sức kéo trở lại lực lượng chất xám, nguồn nhân lực và dòng vốn tài chính mà Hà Nội đã để vuột mất trong nhiều năm.
Theo ông, năm vừa qua Hà Nội đã bắt đầu cụ thể hóa các định hướng phát triển lớn, dựa trên Nghị quyết 98 của TP.HCM và các nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 68.
Lợi thế lớn nhất của thành phố là Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024, mang nhiều cơ chế vượt trội. Dựa trên luật này cùng các quy phạm pháp luật liên quan, Hà Nội đã ban hành 6 nghị quyết then chốt. Nhiều nội dung của các nghị quyết này lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam, trong đó có cơ chế sandbox.
"Ngay cả TP.HCM cũng chưa có nghị quyết về sandbox, nhưng Hà Nội đã triển khai", ông nhấn mạnh, đồng thời cho biết thành phố xác định 4 nhóm lĩnh vực ưu tiên và hiện tiếp nhận hồ sơ để phối hợp cùng doanh nghiệp triển khai thử nghiệm.
 |
| TS Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cho biết thành phố đã chuẩn bị sandbox một số thí điểm. Ảnh: BTC. |
Thứ hai, Hà Nội đã trở thành địa phương đầu tiên ban hành Nghị quyết thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm. Thành phố đã cấp "vốn mồi" 600 tỷ đồng và thu hút gần 10 nhà đầu tư chiến lược cùng tham gia. Quỹ được vận hành hoàn toàn theo cơ chế thị trường, không có pháp nhân Nhà nước, do Hội đồng quỹ quản lý nhằm tránh sự rườm rà trong thủ tục ngân sách và chấp nhận chia sẻ rủi ro với cộng đồng đổi mới sáng tạo.
Song song, Hà Nội đã thông qua các nghị quyết về phát triển khoa học - công nghệ, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và vận hành Sàn giao dịch công nghệ. Dự kiến ngày 22/12, thành phố sẽ chính thức khởi động sàn này.
TS Tuấn cho biết ông đã báo cáo Thành ủy về việc tích hợp thêm chức năng Sàn giao dịch tài sản số theo tinh thần Nghị quyết 05. "Có những việc cả nước chưa làm được, nhưng Hà Nội vẫn được phép làm nhờ cơ chế của Luật Thủ đô", ông nói.
Theo ông, Hà Nội hiện không còn đặt mục tiêu so sánh với các địa phương trong nước mà hướng thẳng đến chuẩn mực khu vực và quốc tế. Dù chưa được định danh là IFC, ông khẳng định trong tương lai gần, Hà Nội chắc chắn sẽ trở thành một trung tâm như vậy.
Lãnh đạo Sở đồng thời gửi lời mời tới các nhà đầu tư: "Nếu quý vị quan tâm đến Hà Nội, hoặc trước đây từng muốn đầu tư nhưng e ngại môi trường khó khăn, thì nay xin hãy quay lại. Tôi và lãnh đạo thành phố luôn khẳng định Hà Nội nay đã khác rồi. Khác xưa rất nhiều".
Trong môi trường kinh tế hiện nay, đầu tư đã trở thành khái niệm không mấy xa lạ với hầu hết mọi người. Để độc giả có thể tiếp cận những xu hướng đầu tư mới nhất, Tri Thức - Znews xây dựng chủ đề Đầu tư qua sách - nơi ghi lại những cuốn sách, câu chuyện, xu hướng đầu tư đã và đang diễn ra. Trong đó, các lĩnh vực đầu tư phổ biến bao gồm bất động sản, chứng khoán, ngoại hối và tiền ảo... Ngoài các câu chuyện về đầu tư, Đầu tư qua sách còn bao gồm các kiến thức về quản lý gia sản, tài chính cá nhân.
