Các công ty và chính phủ khắp châu Âu đang chờ đợi đường ống Nord Stream 1 mở lại vào ngày thứ năm (21/7). Song họ cũng lo ngại Điện Kremlin sẽ tiếp tục trì hoãn, nhằm trả đũa các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Nếu Nord Stream 1 không hoạt động trở lại, châu Âu có thể đối mặt tình trạng thiếu khí đốt trầm trọng trong mùa đông sắp tới, khi nhu cầu sử dụng ở mức cao nhất.
Một số chính phủ, bao gồm cả Đức - nền kinh tế lớn nhất châu Âu, sẽ phải giới hạn phân bổ khí đốt, gây khó khăn cho các ngành công nghiệp và làm tổn hại đến sự tăng trưởng kinh tế vốn đã "mỏng manh".
Hôm 18/7, Ủy ban châu Âu cho biết không hy vọng nguồn cung khí đốt qua Nord Stream 1 sẽ trở lại sau quá trình bảo trì. “Chúng tôi đang làm việc với giả định rằng nó sẽ không hoạt động trở lại”, Ủy viên Johannes Hahn nói.
Nếu điều đó thành hiện thực, Wall Street Journal nhận định châu Âu sẽ rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan về năng lượng.
 |
| Đường ống khí đốt Nord Stream 1 dự kiến vận hành trở lại từ 21/7. Ảnh: Reuters. |
Vì sao Nord Stream 1 là chìa khóa cho nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu?
Đường ống Nord Stream 1 dài hơn 1.200 km, nối các mỏ khí đốt dồi dào ở Siberia (Nga) với Đức qua biển Baltic. Lần đầu tiên được đưa vào hoạt động năm 2011, Nord Stream 1 có công suất 55 tỷ m3 mỗi năm, đủ đáp ứng khoảng 10% lượng tiêu thụ hàng năm của Liên minh châu Âu.
Nga và một tập đoàn năng lượng châu Âu đã xây dựng một đường ống thứ hai, Nord Stream 2, với công suất gấp đôi. Tuy nhiên, chính phủ Đức đã đóng băng dự án này vào tháng 2 vì xung đột ở Ukraine.
Có những đường ống khác chạy từ Nga đến châu Âu, nhưng dòng khí đốt qua những đường ống này đã suy giảm. Trong đó, Ukraine đã dừng một tuyến đường vận chuyển khí đốt vào tháng 5, và đổ lỗi cho sự can thiệp của lực lượng Nga.
Việc vận chuyển khí đốt thông qua một công ty khác, tên Yamal, cũng bị tạm dừng trong năm nay do các lệnh trừng phạt mà Moscow áp đặt với một chủ sở hữu của công ty này.
Trước khi xung đột nổ ra ở Ukraine, EU đã nhập khẩu khoảng 40% khí đốt từ Nga, song con số này đã giảm trong những tháng gần đây.
Tại sao Nga tạm ngưng dòng khí đốt qua Nord Stream 1?
Tuần trước, tập đoàn năng lượng khổng lồ Gazprom của Nga đã tạm ngưng dòng khí đốt để bảo trì định kỳ - một thủ tục thông thường khi không có xung đột. Tuy nhiên, năm nay, các chính phủ châu Âu lo ngại việc bảo trì sẽ trở thành cái cớ để Moscow không khởi động lại đường ống.
Ngay cả trước khi bắt đầu sửa chữa, Moscow đã cắt giảm lượng khí đốt vận chuyển qua Nord Stream 1 xuống còn 40% công suất, viện dẫn lý do rằng các lệnh trừng phạt của Canada khiến Moscow không thể nhận lại các tuabin đã gửi đi sửa chữa trước đó.
Đầu tháng 7, Canada quyết định điều chỉnh biện pháp trừng phạt, cho phép sửa chữa các tuabin của đường ống Nord Stream 1 và chuyển lại cho Nga.
Trong khi đó, các công ty năng lượng châu Âu cho biết Gazprom liên tục viện lý do bất khả kháng để trì hoãn giao các lô hàng khí đốt tự nhiên theo hợp đồng, trong những tuần gần đây.
Hiện không rõ liệu tuyên bố miễn nghĩa vụ thực hiện hợp đồng cho công ty này trong trường hợp nằm ngoài tầm kiểm soát, có bao gồm khả năng cắt đứt dòng chảy của Nord Stream 1 sau khi bảo trì hay không.
Điều gì xảy ra trong quá trình bảo trì?
Đường ống dẫn khí đốt thường được bảo trì vào những tháng mùa hè khi lượng khí đốt tiêu thụ thấp hơn.
Trong quá trình này, nhà điều hành đường ống tạm thời cắt dòng khí đốt để kiểm tra các yếu tố cơ học và hệ thống tự động hóa của đường ống. Các kỹ sư sẽ xem xét hệ thống an toàn, an ninh, viễn thông, hệ thống cung cấp điện và phát hiện cháy, cũng như các thiết bị khác.
Sau đó, họ sẽ so sánh kết quả thu được với kết quả bảo trì từ năm trước. Trong quá trình này, các đường ống thường vẫn chứa đầy khí đốt.
Gazprom cho biết việc bảo trì năm nay sẽ mất 10 ngày, kết thúc vào ngày 21/7. Tuy nhiên, cơ quan quản lý năng lượng Đức cho biết thời gian bảo trì có thể lâu hơn và nước này đã dự trù cho 14 ngày.
Làm thế nào để Nord Stream 1 hoạt động trở lại?
Theo Energy Intelligence, một công ty chuyên theo dõi thị trường khí đốt và các thị trường năng lượng khác, nếu Nga quyết định mở lại Nord Stream 1 sau khi quá trình bảo trì kết thúc, đường ống sẽ bắt đầu hoạt động ngay lập tức với công suất thông thường.
Tuy nhiên, khối lượng khí đốt tiếp tục được vận chuyển lần này vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ. Cơ quan quản lý năng lượng Đức cho biết họ sẽ giám sát dòng khí đốt dựa trên báo cáo từ các nhà điều hành hệ thống truyền tải.
Châu Âu nói gì về vấn đề tuabin?
Các quan chức châu Âu đã bác bỏ lời giải thích về tuabin, và coi đây là cái cớ để Moscow gây sức ép với châu Âu, ngăn các nước này tích trữ đủ khí đốt trước mùa đông.
“Chúng tôi không thấy lý do kỹ thuật”, phát ngôn viên Bộ Kinh tế Đức Beate Baron cho biết hôm 18/7. “Theo thông tin chúng tôi thu thập được, (tuabin chưa được chuyển giao trở lại Moscow) chỉ là thiết bị thay thế, chuẩn bị được đưa vào sử dụng từ tháng 9”.
Bà Baron từ chối bình luận về vị trí lưu trữ tuabin ở Canada với lý do an ninh.
Không rõ khi nào tuabin này sẽ đến Nga và được lắp đặt, nhưng các nhà phân tích của Cơ quan Tình báo Năng lượng cho biết họ dự kiến nó sẵn sàng hoạt động vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8, “trừ khi Gazprom tìm ra lý do khác” để ngăn cản điều này.
