Khách sạn Ritz-Carlton ở thủ đô Riyadh to như một lâu đài, từng được mệnh danh là "nơi trú ngụ dành cho những ai đơn giản chỉ muốn tận hưởng cuộc sống hoàng gia". Giờ đây, nơi này đã trở thành trung tâm đầu não trong kế hoạch táo bạo của vị thái tử đầy tham vọng.
Đây không phải "nơi trú ngụ" mà hơn 200 người giàu nhất và quyền lực nhất Saudi Arabia nghĩ tới, và chắc chắn chưa bao giờ mong muốn, khi thái tử Mohammed Bin Salman, 32 tuổi, khởi động chiến dịch chưa từng tiền lệ để bài trừ nạn tham nhũng và lạm dụng quyền lực ở vương quốc Vùng Vịnh.
 |
| Mặt tiền khách sạn Ritz-Carlton ở thủ đô Riyadh của Saudi Arabia. Ảnh: Getty. |
Đã ba tuần nay, khách sạn danh giá bậc nhất Riyadh vẫn là chủ đề trong các cuộc bàn luận. Song kể từ vụ bố ráp lúc nửa đêm bắt giữ ít nhất 11 hoàng tử và một số tỷ phú người giàu có nhất Saudi, thông tin xuất hiện một cách vô cùng nhỏ giọt. Những tin đồn rộ lên ở Riyadh cũng như nhiều thủ đô khác về những gì thực sự xảy ra trong nhà tù mạ vàng này.
Không ai có thể ra vào qua cánh cổng xoay màu đen bằng kim loại lúc này nếu không được cấp phép chính thức.
Chỉ đến nửa đêm một ngày cuối tuần trước, chúng tôi mới được phép lái xe với sự hộ tống của cảnh sát dọc theo một con đường lớn hướng đến khách sạn.
 |
| Hai phóng viên Lyse Doucet and Philip Goodwin của BBC là những phóng viên đầu tiên được vào "nhà tù 5 sao" ở Saudi kể từ vụ bắt bớ hôm 4/11. Ảnh: BBC. |
Khi xuống xe, chúng tôi được đội ngũ nhân viên hoàn hảo của khách sạn chào đón với dịch vụ 5 sao 24/7. Thế nhưng, nơi này giờ đây đã có thêm vài quy định mới: không ghi hình mặt mũi bất kỳ ai, không ghi âm các cuộc trò chuyện trong lần đến đầu tiên của phóng viên.
Một chuyến thăm kéo dài vài giờ, lúc nào cũng có các quan chức vây quanh, không đủ để giúp phóng viên tìm hiểu cặn kẽ mọi chuyện. Song chuyến đi có thể cho thấy những điều cơ bản về cuộc sống bên trong nơi được gọi là "nhà tù 5 sao" này.
Ngay cả vào đêm khuya, những người đàn ông mặc bộ đồ trắng truyền thống và đội chiếc khăn ca-rô đỏ trắng vẫn tụ tập ở các góc khách sạn trò chuyện bằng thứ giọng nói ảm đạm. Hầu như không ai đưa mắt lên nhìn. Chỉ có tiếng leng keng phát ra từ những chiếc muỗng bạc trong tách trà bằng sứ hay trong những ly cà phê latte phủ bọt phá vỡ sự im lặng kỳ lạ.
Ai là những "vị khách đặc biệt"?
Không khí lúc này, cũng cùng thời gian xảy ra sự biến đêm 4/11, hẳn đã trở nên hoàn toàn khác biệt khi một số thành viên của giới tinh hoa quyền lực nhất Saudi Arabia bị ép buộc làm thủ tục nhận phòng.
"Họ không tin điều gì đang xảy ra", một quan chức xác nhận là thành viên của "Ủy ban Đặc biệt" phụ trách chiến dịch chống tham nhũng này. "Họ nghĩ đó chỉ là chương trình không kéo dài."
"Chắc chắn họ cảm thấy tức giận", quan chức trên nói với vẻ thỏa mãn gần như không che giấu. "Nếu bạn nói với ai đó rằng 'mày là một tên trộm', họ sẽ tức giận. Hãy tưởng tượng nếu họ là một VIP".
Chúng tôi ngồi tại một trong những cụm ghế sofa trang nhã nhất ở sảnh khách sạn cùng một quan chức của cơ quan công tố. Chúng tôi được người này cung cấp một số thông tin ngắn gọn, với điều kiện là không nêu rõ tên của ai.
Tại sao lại đưa họ đến đây? "Chúng tôi sợ rằng một số người sẽ trốn thoát được vì vậy chúng tôi phải giữ họ trong này", quan chức của cơ quan công tố trả lời.
  |
| Phóng viên không được phép ghi hình trực diện những người đang bị "giam lỏng" trong khách sạn Ritz-Carlton. Ảnh: BBC. |
Không có thông báo chính thức từ chính phủ Saudi về danh sách những người được đưa vào đây. Tuy nhiên, những cái tên vang danh đã nhanh chóng xuất hiện, bao gồm hoàng tử Alwaleed bin Talal nổi tiếng và giàu có, người sở hữu mọi thứ từ Twitter và Apple đến các khách sạn Four Seasons và Savoy London.
Người anh em họ thái tử kế vị, Miteb bin Abdullah, đứng đầu lực lượng Vệ binh Quốc gia ưu tú, giờ đây cũng được cho là đang phải trải qua những đêm dài ở khách sạn Ritz. Ông Miteb mới đây đã đạt được thỏa thuận 1 tỷ USD để được thoát tù.
Và tại sao lại là họ mà không phải ai khác, dẫn đến những khẳng định rằng đây là thủ đoạn để loại trừ những người chỉ trích cũng như "kẻ thù" của hoàng gia?
"Chúng tôi đang yêu cầu những người lấy tiền phải trả lại"
"Tất cả những người ở đây đều có hồ sơ", quan chức của cơ quan công tố giải thích. "Mọi thứ đều được ghi lại".
Trong hai năm qua, dưới sự chỉ đạo của thái tử Mohammed, một đội điều tra đã bí mật thu thập những gì được cho là bằng chứng, trong đó có một số tài liệu có từ hàng thập kỷ trước.
Sau đó, ngay khi một ủy ban chống tham nhũng mới được thành lập theo sắc lệnh hoàng gia, những "thợ săn tiền" đã hành động.
Các câu hỏi về tính hợp pháp được trả lời bằng các quy định trong luật của Saudi và bằng sự độc lập của cơ quan công tố.
Các quan chức tư pháp nói rõ rằng đây vẫn là hoạt động "tiền điều tra". "Chúng tôi đang yêu cầu những người lấy tiền phải trả lại", quan chức của cơ quan công tố nói.
"Đó là một quá trình thân thiện", quan chức chống tham nhũng phụ họa theo. Anh cũng cho biết mọi người đều được bảo rằng "chúng tôi sẽ cho anh thấy bằng chứng và chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề".
 |
| Thái tử Mohammed bin Salman là người chỉ đạo trực tiếp chiến dịch chống tham nhũng, lạm quyền tại Saudi. Ảnh: Getty. |
Tin đồn về bệnh tật và ngược đãi
201 người đang bị giam lỏng tại Ritz. Chúng tôi nghe kể rằng đa số họ đều muốn tránh đụng chạm đến người khác. Hầu hết chỉ muốn tập trung vào việc tìm cho mình một lối thoát.
Tình hình lúc này được miêu tả là "rất nghiêm trọng".
Một quan chức đã đọc nhanh danh sách những người mới đến Ritz-Carlton, bao gồm chuyên gia từ các bộ của chính phủ, kho bạc, thị trường chứng khoán, cựu chuyên viên ngân hàng, chuyên gia về rửa tiền, tư pháp cũng như bất động sản. Họ được cho là làm việc 24/7 để phục vụ cuộc điều tra.
Một số ở trong khách sạn và một số làm việc tại văn phòng riêng của họ. Cùng với đội ngũ y tế và nhân viên bảo vệ, hơn 500 người đã đến lưu trú tại Ritz-Carlton với chi phí do chính phủ chi trả.
Vài ngày trước, bảy nghi phạm đã được trả tự do. Thông tin tuồn ra từ khách sạn, được xác nhận bởi các nguồn bên ngoài, cho biết những người này đã có thể làm rõ những gì có trong hồ sơ về họ và chứng minh sự vô tội của mình.
Theo các nguồn tin chính thức, 4% số người bị cáo buộc nói rằng họ sẽ đưa vụ việc ra tòa. Song 95% người có tên trong danh sách giờ đây được cho là đã sẵn sàng đi đến một thỏa thuận. Điều này có nghĩa họ sẽ giao nộp những khoản tiền mặt hoặc tài sản đáng kể cho kho bạc Saudi để đổi lấy tự do.
"95% người có tên trong danh sách giờ đây được cho là đã sẵn sàng đi đến một thỏa thuận. Điều này có nghĩa họ sẽ giao nộp những khoản tiền mặt hoặc tài sản đáng kể cho kho bạc Saudi để đổi lấy tự do"
Một doanh nhân ở Riyadh, người đã nhìn thấy một số tài liệu, nói với tôi rằng 1.900 tài khoản ngân hàng, bao gồm cả những tài khoản thuộc về các thành viên trong gia đình nghi phạm, đã bị đóng băng. Tổng giá trị tiền mặt và tài sản nói trên được cho là lên đến 800 tỷ USD.
"Ngay cả khi chúng ta chỉ thu hồi được 100 tỷ USD, đó cũng là chuyện tốt", vị quan chức của Ủy ban Đặc biệt trả lời.
Sự sốt sắng của anh ta là rất rõ ràng. "Bạn xem nhé", anh vừa nói vừa lấy một cốc cà phê viền vàng để giải thích quan điểm của mình. "Nó (cốc cà phê) lẽ ra tốn 10 USD, nhưng vì tham nhũng nên tốn đến 100 USD". Sau đó anh đưa ra ví dụ từ các hồ sơ anh đang giữ, bao gồm các trường học chưa hoàn thành và các bệnh viện có kinh phí xây dựng 100 triệu USD nhưng giá trị thực tế chỉ bằng một phần ba số đó.
 |
| Tiền sảnh khách sạn Ritz-Carlton trước khi diễn ra vụ bắt giữ hơn 200 thành viên hoàng tộc, doanh nhân... để điều tra tham nhũng. Ảnh: Getty. |
Bên ngoài "nhà tù 5 sao" này, tin đồn về các hành vi ngược đãi cũng như tình trạng bệnh tật đã xuất hiện.
"Một số vị khách tuổi đã cao, và một số bị bệnh tiểu đường, đau tim hoặc các chứng bệnh khác", quan chức của cơ quan công tố giải thích trong lúc hướng dẫn ngắn gọn cho chúng tôi.
Anh cho biết khách sạn có một trung tâm y tế với bác sĩ và y tá túc trực 24/24, các căn phòng thường xuyên được kiểm tra và các loại thuốc đặc biệt được mang đến từ nhà.
Không khó để tưởng tượng ra sự tức giận và căng thẳng hẳn đang tràn ngập khách sạn này. Những người Saudi từng tung hoành ngang dọc vương quốc giờ lại bị giam giữ trái với mong muốn của mình.
"Nếu bạn làm phẫu thuật, sẽ có đau đớn"
"Nếu bạn làm phẫu thuật, sẽ có đau đớn", quan chức chống tham nhũng nói một cách không cảm xúc. "Và một số người bên ngoài giận dữ vì sếp của họ hoặc các thành viên gia đình họ đang ở đây".
Song anh nhấn mạnh rằng "khi nói đến tỷ lệ phần trăm, 99% người dân Saudi cảm thấy vui vẻ".
'Tôi ở trong phòng cùng luật sư'
Thật khó để được tường thuật chính xác về dư luận ở đây. Tuy nhiên, các cuộc đối thoại bên ngoài khách sạn Ritz cho thấy rõ rằng rất nhiều người ủng hộ việc xử lý những gì được biết đến như là tình trạng tham nhũng lan tràn.
"Nó giống như việc bạn mất đồng hồ và sau đó bạn tìm thấy nó", một nhà phát triển bất động sản trẻ nói. "Đó là đồng hồ của bạn, vì vậy bạn muốn nó trở lại".
"Các văn bản của chúng tôi giờ đi qua các cơ quan chính phủ một cách nhanh chóng hơn", một CEO nổi tiếng cho hay, nói rằng không ai dám "vòi tiền" lúc này.
Tuy nhiên sự lo lắng vẫn hiện diện. "Đó là một cơn ác mộng", một bác sĩ người Saudi than thở. "Sếp của con trai tôi đang ở trong đó và tất cả chúng tôi đều lo lắng". Bà nói về tin đồn bạo hành trong các cuộc thẩm vấn và việc các bác sĩ tim mạch được gọi đến.
Trong lúc ở Ritz, chúng tôi chỉ nghe về những gì được gọi là "vấn đề về lối sống".
"Họ có thể có mọi thứ họ muốn trong khách sạn 5 sao cộng này", một quan chức nói.
"Họ có thể có mọi thứ họ muốn trong khách sạn 5 sao cộng này"
"Nhưng chúng tôi không thể cung cấp thức ăn đặc biệt từ một quốc gia đặc biệt", ông nói thêm, cho biết có người yêu cầu món trứng cá muối của Nga. Những người khác được cho là đã yêu cầu thợ cắt tóc riêng, bác sĩ riêng của họ.
Những người quen với việc kiểm soát và ra quyết định giờ đây lại bị lấy đi điện thoại di động. Họ chỉ có thể gọi điện thoại với thứ được gọi là "hotphone" (đường dây nóng) trong phòng. Luật sư và các thành viên trong gia đình là những người được họ gọi.
Các lãnh đạo khác trong công ty của họ cũng gọi điện hoặc ghé thăm để họ có thể tiếp tục điều hành việc kinh doanh. Khách ghé thăm đi lối cửa sau để bảo vệ sự riêng tư. Email cũng có thể được sắp xếp.
Vào đầu giờ sáng, một vài người tập thể dục trong phòng gym, một hồ bơi lung linh không có người và nhạc được mở trong một sân chơi bowling đìu hiu.
 |
| Ritz-Carlton từng là nơi tổ chức các sự kiện dành cho giới siêu giàu như ra mắt mẫu xe mới của Audi. Ảnh: Getty. |
Tôi được sắp xếp cuộc gặp với một nghi phạm được những người hộ tống chúng tôi lựa chọn.
"Tôi dành phần lớn thời gian ở trong phòng với luật sư để tập trung xử lý vụ của tôi", người đàn ông Saudi với bộ râu xám xù xì nói với tôi trong lúc ngồi cạnh chiếc ti vi phát một trận bóng của giải Premier League. "Tôi nói chuyện với gia đình qua điện thoại mỗi ngày nhưng không muốn họ đến thăm tôi".
Những người hộ tống tôi bảo tôi đừng hỏi về vụ của người đàn ông này. Khi chúng tôi rời đi, người đàn ông vội vàng nói: "Tôi xin lỗi vì đã quên mất truyền thống của chúng tôi. Tôi nên đem cho cô thứ gì đó để ăn hoặc uống". Anh nói kèm theo một nụ cười như muốn xin lỗi.
Cho đến khi câu chuyện Ritz-Carlton kết thúc, sự thật đầy đủ hơn về loạt truyện gay cấn này sẽ không được biết đến. Các quan chức cho biết họ hy vọng những người bị giam giữ sẽ có thể ra khỏi khách sạn vào cuối năm nay hoặc đầu tháng 1 năm sau.
"Thái tử phải nhanh chóng khép chương này", một nhà đầu tư nổi tiếng người Saudi nói. "Nếu nó kéo dài, các câu hỏi sẽ tiếp tục được nêu ra".
