 |
| Bệnh nhi tổn thương gan thận tuỵ vì sốc sốt xuất huyết. Ảnh: BVCC. |
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho biết bệnh viện vừa tiếp nhận và điều trị thành công một ca bệnh sốc sốt xuất huyết nặng ở trẻ N.Đ.N.Đ. (ngụ phường Tân Sơn Nhì, TP.HCM).
Khai thác bệnh sử cho thấy, trong các ngày N1 đến N3, trẻ sốt cao liên tục, không đáp ứng thuốc hạ sốt, kèm ho, sổ mũi. Gia đình cho trẻ uống thuốc theo đơn bác sĩ tư nhưng tình trạng không cải thiện.
Đến chiều ngày N4, trẻ bắt đầu ói nhiều lần, dịch ói lợn cợn màu nâu, mệt lả, tay chân lạnh. Trẻ được đưa vào bệnh viện địa phương trong tình trạng rất nặng, mạch không bắt được, huyết áp không đo được.
Các bác sĩ chẩn đoán sốc sốt xuất huyết nặng ngày thứ 4 và tiến hành truyền dịch chống sốc theo phác đồ, sau đó chuyển khẩn đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố.
Khi nhập viện tuyến trên, bệnh nhi trong tình trạng sốc rõ rệt với mạch nhẹ, chi mát, huyết áp kẹp 90/70 mmHg, da nổi bông, thời gian phục hồi màu da kéo dài 4-5 giây. Trẻ được chẩn đoán sốc sốt xuất huyết dengue nặng và lập tức điều trị chống sốc tích cực theo phác đồ.
Các bác sĩ tiến hành truyền dịch, truyền albumin 10%, sử dụng thuốc vận mạch dưới sự theo dõi bằng đo áp lực tĩnh mạch trung tâm (CVP) và huyết áp động mạch xâm lấn. Tuy nhiên, tình trạng trẻ tiếp tục diễn tiến nặng với sốc kéo dài, rối loạn đông máu, xuất huyết tiêu hóa và suy hô hấp.
"Bệnh nhi phải đặt nội khí quản thở máy, truyền nhiều chế phẩm máu gồm hồng cầu lắng, huyết tương đông lạnh, kết tủa lạnh và tiểu cầu đậm đặc", bác sĩ Tiến nói.
Đặc biệt, các xét nghiệm cho thấy trẻ bị tổn thương gan, thận rất nặng với men gan tăng trên 1.500 đơn vị/L, creatinine máu trên 450 micromol/L. Đáng chú ý, bệnh nhi còn bị tổn thương tụy nghiêm trọng với amylase và lipase đều vượt trên 1.000 đơn vị/L.
Trước tình trạng rối loạn chức năng đa cơ quan, các bác sĩ quyết định chỉ định lọc máu liên tục, kết hợp điều trị hỗ trợ gan và tụy. Trong quá trình điều trị, trẻ có lúc cải thiện, lúc xấu đi, diễn tiến lâm sàng phức tạp, kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng bệnh viện nên phải sử dụng kháng sinh phổ rộng.
Theo bác sĩ Tiến, đây là ca bệnh sốt xuất huyết dengue có tổn thương tụy nặng rất hiếm gặp. Y văn thế giới ghi nhận từ năm 1981 đến 2024 chỉ có khoảng 70 trường hợp tương tự được báo cáo.
Cơ chế bệnh sinh hiện vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn, nhưng có một số giả thuyết được đặt ra, gồm virus dengue xâm nhập trực tiếp vào tế bào tụy gây viêm và phù nề; tổn thương vi mạch và thoát huyết tương dẫn đến thiếu máu cục bộ tụy; phản ứng miễn dịch quá mức với “cơn bão cytokine” gây tổn thương mô tụy; cũng như rối loạn đông máu gây xuất huyết tụy.
Sau gần 4 tuần điều trị tích cực với 5 đợt lọc máu liên tục cùng các biện pháp hỗ trợ chức năng cơ quan, tình trạng bệnh nhi cải thiện dần. Trẻ bắt đầu tiểu khá trở lại, các chỉ số chức năng gan, thận và tụy hồi phục về mức bình thường.
Bệnh nhi được cai máy thở, tỉnh táo, tiếp xúc tốt và tiếp tục theo dõi phục hồi chức năng trước khi xuất viện.
Từ trường hợp này, bác sĩ Tiến khuyến cáo phụ huynh cần chủ động phòng bệnh bằng cách diệt muỗi, lăng quăng, cho trẻ ngủ mùng và theo dõi sát khi trẻ bị sốt.
Nếu trẻ sốt cao trên 2 ngày kèm một trong các dấu hiệu như quấy khóc, bứt rứt hoặc li bì; đau bụng; chảy máu mũi, chảy máu chân răng, ói ra máu hoặc tiêu phân đen; tay chân lạnh, mệt nhiều, bỏ ăn uống… cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và xử trí kịp thời.
Khoảng trống y khoa về một hội chứng quen thuộc
Căng thẳng độc hại là một hội chứng nhiều người gặp phải. Có điều, các nghiên cứu y khoa về vấn đề này chưa toàn diện. Đây là khoảng trống gây khó khăn cho việc điều trị.
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn sách Tầng giếng sâu – cuốn sách mang tới cho người đọc một cái nhìn đầy đủ và sâu sắc hơn về những ảnh hưởng của "nghịch cảnh thời thơ ấu" (ACE) với sức khỏe tinh thần của con người.
