Căn bệnh về gan nguy hiểm đang âm thầm đe dọa người trẻ Việt

Cả nam và nữ đều có tỷ lệ mắc bệnh viêm gan B cao khi khám tiền hôn nhân. Ảnh: Việt Linh.

Trong gần một tháng qua, Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) đã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ TP.HCM tổ chức khám và tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân cho 121 cặp đôi. Dù số lượng chưa đủ lớn để mang tính đại diện, kết quả bước đầu vẫn phản ánh nhiều vấn đề sức khỏe đáng lưu ý ở nhóm người trẻ chuẩn bị kết hôn.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Xuân Nghiêm, Phó giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, độ tuổi trung bình của nam giới tham gia khám là 28, trong khi nữ giới là 26,9. Đây được xem là giai đoạn phù hợp về sinh lý và sinh sản. Kết quả tầm soát cho thấy vẫn ghi nhận nhiều bệnh lý cần được theo dõi và can thiệp sớm, đặc biệt là viêm gan siêu vi B.

Viêm gan B vẫn âm thầm phổ biến ở người trẻ

Trong số 121 nam giới được khám, có 7 trường hợp (chiếm 5,8%) mắc viêm gan B. Các trường hợp này đều được tư vấn theo dõi chuyên khoa, đánh giá chức năng gan định kỳ và đặc biệt là khuyến cáo tiêm phòng cho bạn đời để phòng nguy cơ lây nhiễm trong đời sống hôn nhân.

Ở nữ giới, kết quả cũng ghi nhận 8 trường hợp nhiễm viêm gan B. Theo bác sĩ Nghiêm, nhóm này cần được theo dõi chặt chẽ hơn, nhất là khi có kế hoạch mang thai, nhằm giảm nguy cơ lây truyền bệnh từ mẹ sang con.

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, có thể lây qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc khi sinh.

"Đây là một trong ba bệnh lây truyền được ngành y tế đặc biệt quan tâm trong chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản, bên cạnh HIV và giang mai", bác sĩ Nghiêm cho biết.

Virus viêm gan B có mặt trong dịch cơ thể. Ảnh: MedlinePlus.

Điểm đáng lo ngại của viêm gan B là bệnh thường diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Nhiều người trẻ vẫn sinh hoạt, làm việc, lập gia đình như bình thường mà không biết mình đã nhiễm virus.

“Khi phát hiện muộn, bệnh có thể đã tiến triển sang viêm gan mạn tính, xơ gan hoặc ung thư gan”, bác sĩ Nghiêm nhấn mạnh.

Theo ThS.BS Lê Võ Minh Hương, Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM), khoảng 90% phụ nữ mang thai bị nhiễm HBV cấp tính và từ 10-20% phụ nữ nhiễm HBV mạn tính có thể truyền virus sang con. Khác với người lớn, trẻ sơ sinh bị nhiễm HBV cấp tính có thể xuất hiện triệu chứng nặng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Đáng lo ngại hơn, có tới 90% trẻ sơ sinh nhiễm HBV cấp tính sẽ trở thành người mang virus mạn tính nếu không được can thiệp kịp thời. Khi trưởng thành, nhóm này đối mặt với nguy cơ tử vong do xơ gan hoặc ung thư tế bào gan lên tới 25%.

Tuy nhiên, bác sĩ Hương cho hay nguy cơ lây truyền này hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu thai phụ được tầm soát và theo dõi đúng cách.

"Tất cả phụ nữ mang thai nên được tầm soát viêm gan B bằng xét nghiệm HBsAg, tốt nhất thực hiện sớm trong thai kỳ để có phương án can thiệp kịp thời", bác sĩ Hương khuyến cáo.

Trong trường hợp xét nghiệm ban đầu âm tính, thai phụ vẫn nên được xét nghiệm lại ở giai đoạn cuối thai kỳ nhằm tránh bỏ sót các trường hợp mới nhiễm virus trong quá trình mang thai.

Can thiệp y học giúp giảm nguy cơ lây nhiễm

Với những phụ nữ có kết quả HBsAg dương tính, bác sĩ Hương khuyến cáo cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu như HBeAg, định lượng tải lượng virus, đánh giá chức năng gan và siêu âm gan trong thai kỳ.

Khi tải lượng virus của mẹ cao hơn 200.000 UI/mL, thai phụ nên được điều trị thuốc kháng virus, bắt đầu từ tuần thai thứ 28-32 và duy trì đến thời điểm sinh. Biện pháp này đã được chứng minh giúp giảm đáng kể nguy cơ lây truyền virus từ mẹ sang con.

Để trẻ khoẻ mạnh sau sinh, phụ nữ cần xét nghiệm viêm gan B trước khi mang thai. Ảnh: Freepik.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh việc nhiễm viêm gan B không ảnh hưởng đến chỉ định sinh thường hay sinh mổ, do không làm thay đổi tỷ lệ lây nhiễm.

Đặc biệt, mẹ nhiễm viêm gan B vẫn có thể nuôi con bằng sữa mẹ. Theo bác sĩ Hương, việc cho con bú hoàn toàn không làm tăng nguy cơ lây truyền virus. Trong một số trường hợp núm ti bị nứt hoặc chảy máu, người mẹ có thể tạm ngưng cho bú trực tiếp, vắt bỏ sữa cho đến khi tổn thương lành lại.

Hiện nay, tất cả trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HBV đều được tiêm một liều huyết thanh miễn dịch (HBIG) và một liều vaccine viêm gan B trong vòng 12 giờ đầu sau sinh. Huyết thanh giúp bảo vệ trẻ trước khi vaccine phát huy tác dụng miễn dịch. Nhờ đó, mẹ có thể cho con bú ngay sau sinh mà không cần trì hoãn.

Theo khuyến cáo của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC), trẻ cần được tiêm đủ ba liều vaccine viêm gan B (sau sinh, 1-2 tháng và 6 tháng tuổi) để đạt miễn dịch tối ưu, đồng thời được xét nghiệm kiểm tra đáp ứng miễn dịch khi 9-12 tháng tuổi.

Với những phụ nữ chưa nhiễm HBV, các chuyên gia nhấn mạnh việc tiêm vaccine phòng viêm gan B là biện pháp dự phòng hiệu quả nhất. Do đó người trong độ tuổi sinh sản nên chủ động kiểm tra tình trạng miễn dịch và hoàn tất tiêm chủng trước khi mang thai.

“Vaccine viêm gan B đã được chứng minh an toàn, kể cả khi tiêm trong thai kỳ. Việc chủ động phòng bệnh không chỉ bảo vệ người mẹ mà còn bảo vệ thế hệ tương lai khỏi những hệ lụy nặng nề về gan”, bác sĩ Hương nói.

Từ thực tế khám tiền hôn nhân, bác sĩ Nghiêm cho rằng việc tầm soát sức khỏe trước khi kết hôn không chỉ giúp các cặp đôi hiểu rõ tình trạng sức khỏe của bản thân, mà còn là bước quan trọng để bảo vệ bạn đời và con cái trong tương lai.