Trước ngày bầu cử 14/5, cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra đã khiến chính trường Thái Lan phải chú ý, khi thông báo trở về nước vào tháng 7.
Hiện chưa rõ nguyên nhân sâu xa, cũng như động thái này sẽ tác động thế nào, đặc biệt đến đảng Pheu Thai mà con gái ông, bà Paetongtarn Shinawatra đang tranh cử.
Song, một điều có thể nhận thấy rằng dù rời xa chính trường lâu năm, ông Thaksin được cho là vẫn có sức ảnh hưởng đáng kể đến chính trị trong nước, dù qua những hành động công khai hay bí mật.
Người đặt nền móng cho đảng Pheu Thai
Rời Thái Lan và sống lưu vong đã lâu, tên tuổi của ông Thaksin vẫn được nhắc đến tại các kỳ bầu cử gần đây, với tư cách là người sáng lập đảng Pheu Thai.
Khi trở thành thủ tướng dân cử đầu tiên năm 2001-2005, ông cũng đã lập ra đảng Thai Rak Thai (TRT), vốn nhận được ủng hộ từ những người ở nông thôn.
Trả lời Zing, tiến sĩ Termsak Chalermpalanupap, (Chương trình Nghiên cứu Thái Lan, Viện Yusof Ishak), nhận định dấu ấn mà ông Thaksin để lại có thể là tiền đề để những cử tri tiếp tục ủng hộ người con gái trong đợt bầu cử lần này.
Ông được cho là bí mật hỗ trợ đảng Pheu Thai, vốn có mạng lưới người ủng hộ rộng lớn ở miền Bắc Thái Lan.
“Cử tri ủng hộ tại địa phương có thể bỏ qua những sai lầm trong quá khứ của ông Thaksin, và nhớ đến ông với tư cách người thúc đẩy phúc lợi cho người nghèo - chẳng hạn tặng 30 bath cho những lần đến khám bệnh”, tiến sĩ Termsak nói.
 |
| Tiến sĩ Termsak từng phục vụ tại Ban Thư ký ASEAN trong gần 20 năm. Hiện nay, ông tập trung vào nghiên cứu chính trị Thái Lan. Ảnh: Viện Yusof Ishak. |
Về mặt pháp lý, ông bị cấm có bất kỳ vai trò trong đảng Pheu Thai. Mọi bằng chứng việc ông có can thiệp trực tiếp vào đảng này có thể khiến Pheu Thai bị giải thể, ông Termsak cho biết.
Song, ông có thể đưa ra những quyết định và hỗ trợ bí mật, riêng tư thông qua con gái hoặc một số thành viên cấp cao của đảng.
Kể từ khi được ông Thaksin đặt nền móng thành lập, đảng Pheu Thai phát triển và mở rộng ảnh hưởng, đặc biệt là khi nó trở thành đơn đảng chiếm nhiều ghế nhất trong kỳ bầu cử Hạ viện Thái Lan năm 2019 với 136 ghế, so với đảng Palang Pracharat của Thủ tướng Prayut Chan-ocha khi đó là 116 ghế.
Bên cạnh đó, trong các cuộc bầu cử địa phương năm 2020, ông Thaksin cũng dùng sự ảnh hưởng để tạo đà chiến thắng cho những người ủng hộ trong cuộc đua vào vị trí lãnh đạo tổ chức hành chính cấp tỉnh (PAO) ở tỉnh Chiang Mai và Chiang Rai, vốn là thành trì của cựu thủ tướng, theo CNA.
Mang "ADN chính trị" cho con gái
Theo tiến sĩ Termsak, với nhiều cử tri, sự ủng hộ ban đầu dành cho người con gái Paetongtarn Shinawatra phần lớn đến từ huyết thống với cựu thủ tướng, khi bà Paetongtarn chưa có nền tảng chính trị trước đó. Bà Paetongtarn nói rằng mình không có tham vọng chính trị khi còn nhỏ, theo Straits Times.
Được người cha khẳng định rằng mình mang “ADN chính trị” trong người, bản thân bà Paetongtarn dần nhận được ủng hộ từ cử tri Pheu Thai, đặc biệt khi bà không ngừng vận động khi sắp sinh, và sớm trở lại cuộc đua nước rút ngay sau khi sinh con vào đầu tháng 5.
The Nation Thailand cho biết vào năm 2011, em gái ông Thaksin, bà Yingluck Shinawatra, đã dùng khẩu hiệu tranh cử là "Thaksin nghĩ, Pheu Thai hành động".
Tại buổi phỏng vấn hồi tháng 4, ông Thaksin nói rằng khẩu hiệu kỳ bầu cử lần này nên là "ADN của Thaksin nghĩ, ADN của Thaksin hành động".
 |
| Paetongtarn Shinawatra và ông trùm bất động sản Srettha Thavisin (trái) là hai ứng viên sáng giá của đảng Pheu Thai trong kỳ bầu cử lần này. Ảnh: Reuters. |
Trước thềm khoảng 52 triệu cử tri tham gia bầu cử, ông Thaksin Shinawatra thông báo sẽ trở về Thái Lan trước sinh nhật vào tháng 7. Ông Termsak cho biết dù có thể đối mặt với án tù, nước đi này của cựu thủ tướng nhằm thúc đẩy sự chú ý về đảng Pheu Thai, trong bối cảnh đảng Move Forward (MFP) ngày càng gia tăng ảnh hưởng.
Song, hiện không chắc động thái về nước của ông Thaksin sẽ đem lại tín hiệu tích cực cho Pheu Thai, hay khiến đảng này khó tạo liên minh để đủ đa số ghế thành lập chính phủ.
"Ông Thaksin có thể muốn chơi một canh bạc lớn. Ông ấy muốn về Thái Lan và dành phần đời còn lại ở quê nhà", ông Termsak nhận định với Zing.
Titipol Phakdeewanich, trưởng khoa khoa học chính trị tại Đại học Ubon Ratchathani, cho biết với những phe phái ủng hộ quân đội và hoàng gia, mối đe dọa giờ đây không còn đến từ ông Thaksin, mà từ đảng cấp tiến Move Forward.
Tiếp cận những cử tri trẻ tuổi
Ngoài những người ủng hộ phe "Áo đỏ" truyền thống, cử tri trẻ cũng là nhân tố đang lên và phần nào ảnh hưởng đến cục diện bầu cử.
Hôm 7/5, AFP dẫn một kết quả khảo sát cho thấy ông Pita Limjaroenrat đã vượt qua bà Paetongtarn Shinawatra - đại diện của đảng Pheu Thai - và trở thành ứng viên thủ tướng được cử tri ủng hộ nhất.
Để kết nối với người trẻ, ông Thaksin trước đây thường xuyên dùng nền tảng mạng xã hội Clubhouse, như một nơi ông giải thích và thúc đẩy các chính sách.
 |
| Ông Thaksin thường dùng nền tảng mạng xã hội Clubhouse dưới tên "Tony" để tiếp cận cử tri trẻ tuổi. Ảnh: Nation Thailand. |
Từ năm 2021, ông thường tổ chức các buổi trò chuyện với người trẻ trên Clubhouse. Điều này càng có hiệu quả trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Với tên tài khoản "Tony Woodsome", ông dẫn dắt các buổi thảo luận trực tuyến với tông giọng gần gũi, và để những người trẻ bày tỏ ý kiến.
Khi sinh nhật 72 tuổi vào hai năm trước, ông đã tung chiến dịch "Thaksin 72, Tony 27", với thông điệp rằng nhân vật "Tony" mà ông dùng để tiếp cận giới trẻ vẫn ở độ tuổi hiểu được nguyện vọng của người trẻ Thái Lan.
Song, mang về những lá phiếu từ cử tri trẻ tuổi cho Pheu Thai là điều không dễ trong kỳ bầu cử năm nay, khi đảng Move Forward, vốn đại diện cho phần đông người trẻ, đang giành nhiều sự ủng hộ từ nhóm cử tri này.
Move Forward là đảng đầu tiên hứa hẹn sẽ chấm dứt nghĩa vụ quân sự bắt buộc, phi quân sự hóa chính trị và phá vỡ thế độc quyền của các doanh nghiệp.
Trong khi đó, việc ông Thaksin thông báo trở về Thái Lan trong năm nay có thể mang đến những thông điệp lẫn lộn, khiến việc thu hút lá phiếu từ cử tri trẻ về đảng Pheu Thai có thể khó đoán.
Những cuốn sách nên đọc về ASEAN
Mục Thế giới giới thiệu tới độc giả các cuốn sách hay nên đọc để hiểu thêm về ASEAN - một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại Việt Nam.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
