Các quan chức cấp cao thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết gần 80.000 binh lính Nga vẫn hiện diện tại biên giới giữa nước này với Ukraine. Đây là lực lượng quân đội Nga lớn nhất từng được tập hợp tại khu vực này kể từ khi Moscow sáp nhập Crimea vào năm 2014, theo New York Times.
Quân đội Nga đã cho rút một số đơn vị trước ngày 1/5 khỏi khu vực biên giới, các quan chức Mỹ cho biết.
 |
| Hàng rào chống xe tăng của Ukraine dọc biên giới với Nga. Ảnh: TASS. |
Thông điệp rõ ràng
Tuy nhiên, nhiều đơn vị quân đội vẫn để lại xe tải và xe bọc thép ở khu vực đóng quân. Đây là tín hiệu cho thấy quân đội có thể quay trở lại nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin quyết định triển khai một lần nữa.
Chính quyền Mỹ đã kết hợp lời đề nghị tổ chức một cuộc gặp mặt với việc tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Nga. Washington cáo buộc Moscow đã tổ chức các cuộc tấn công mạng, can thiệp bầu cử Mỹ, đe dọa Ukraine và liên quan tới việc chính trị gia đối lập Aleksei Navalny trúng độc.
Ngày 4/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông “hy vọng và kỳ vọng” có thể gặp Tổng thống Putin trong chuyến công du đến châu Âu vào tháng 6. Trong chuyến đi này, tổng thống Mỹ sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels, Bỉ. Đối với Nga, một cuộc họp sẽ là biểu tượng quan trọng cho sự ảnh hưởng của Moscow đối với hệ thống chính trị quốc tế.
Chính quyền Mỹ coi việc duy trì sự hiện diện quân đội Nga tại khu vực biên giới với Ukraine là một thông điệp của Moscow. Tổng thống Putin muốn cho quân đội Mỹ và NATO đang tập trận tại châu Âu biết rằng Nga có thể duy trì số lượng binh lính tương ứng và có thể nhiều hơn nếu cần thiết.
 |
| Tàu USNS Bob Hope mới đến được nhìn thấy neo đậu ngay ngoài khơi Durres, Albania chuẩn bị cho cuộc tập trận Defender Europe. Ảnh: U.S. Army. |
Cuộc tập trận do Mỹ dẫn đầu có tên là Defender Europe, chính thức bắt đầu từ ngày 4/5. Sẽ có khoảng 28.000 quân từ Mỹ và các đồng mình châu Âu tham gia các cuộc tập trận. Các cuộc tập trận này sẽ kéo dài hai tháng tại Albania và các khu vực khác của Đông Âu, trước ngưỡng cửa bước vào đất Nga.
Trong tháng 6, NATO sẽ tiếp tục mở một cuộc tập trận khác có tên là Steadfast Defender 21 tại Romania và Bồ Đào Nha.
Các nhà phân tích quân sự lưu ý rằng việc triển khai quân đội của ông Putin có mục đích rõ ràng. Đây là một động thái nhằm thể hiện sức mạnh và nằm trong quy trình hoạt động của Điện Kremlin, nhất là khi Mỹ bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống mới. Có thể Tổng thống Putin cũng đang thử thách quyết tâm của ông Biden.
Tuy nhiên, điều nguy hiểm là bất kì sự tập trung quân đội nào cũng có thể vượt ra khỏi tầm kiểm soát. Thậm chí nó có thể khiến một cuộc khủng hoảng trở nên trầm trọng hơn nhiều lần.
Ian Lesser, phó chủ tịch Quỹ Marshall của Đức cho biết: "Tất cả các chiến lược có chủ ý có nguy cơ xảy ra sự cố, nhất là khi các thông điệp bị hiểu sai. Một chiếc máy bay bị bắn hạ có thể khiến điều gì đó tồi tệ xảy ra".
Tranh giành "miếng thịt trong bánh sandwich"
Các quan chức Mỹ vẫn chưa thể xác định chính xác mục tiêu của tổng thống Nga là gì. Cho đến nay, Nga vẫn không tuân thủ hoàn toàn thông báo rút quân. Có thể sự mơ hồ là một phần trong tính toán của người đứng đầu nước Nga.
"Nga đã giữ lại một lực lượng đáng kể trong khu vực và chỉ rút số lượng không đáng kể", Thiếu tướng Michael S. Repass, cựu chỉ huy của lực lượng Đặc nhiệm Mỹ ở châu Âu, hiện là cố vấn hoạt động đặc biệt của NATO cho Ukraine nhận định.
“Điều đó cho biết Nga có thể sẽ đưa quân trở lại khi thời gian và bối cảnh thuận lợi hơn. Chắc chắn điều này sẽ xảy ra một lần nữa”.
 |
| Quân đội Nga trong một buổi chào cờ. Ảnh: Reuters. |
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price tuyên bố Ngoại trưởng Antony Blinken sẽ có mặt tại Kyiv vào ngày 6/5 "nhằm tái khẳng định sự ủng hộ kiên định của Mỹ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine khi đối mặt với sự xâm lược của Nga".
Ông Blinken sẽ tìm cách hạ nhiệt trong khu vực. Bên cạnh đó, ngoại trưởng Mỹ cũng sẽ nói về việc Kyiv muốn gia nhập liên minh NATO. Hành động này có thể kích động sự giận dữ của Moscow.
James G. Stavridis, một cựu đô đốc và cựu chỉ huy NATO cho biết: "Cuộc tập trận lớn của NATO gần như chắc chắn đã ảnh hưởng đến quyết định của Nga trong việc duy trì sự hiện diện quân đội đáng kể ở biên giới Nga - Ukraine".
“Thông điệp của Tổng thống Vladimir Putin rất đơn giản: Ukraine đừng bao giờ nghĩ về tư cách thành viên NATO. NATO cũng không nên đưa ra một đề nghị với Ukraine. Bất kỳ động thái nào theo hướng đó sẽ dẫn đến sự can thiệp của Nga", ông Stavridis nhận định.
Việc triển khai quân đội Nga về cơ bản sẽ phơi bày sự lừa dối của Mỹ và châu Âu đối với lời hứa bảo vệ Ukraine khỏi Nga. Hành động này cũng cho Kyiv thấy rõ các giới hạn của sự hỗ trợ từ phương Tây. Nga muốn khơi dậy một phản ứng từ phương Tây. Phản ứng này sẽ dập tắt hy vọng của chính quyền Ukraine.
Nga có thể đã đạt được mục tiêu đó. Mỹ cho biết họ sẵn sàng áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Moscow và lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ Ukraine. Tuy nhiên, chính quyền của ông Biden đã không thực hiện bất kỳ hành động nào khác với tư cách thành viên NATO hoặc tăng viện trợ quân sự cho Kyiv.
