 |
Ngày 28/12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rời Kyiv giá lạnh để đến phòng ăn trang trí lộng lẫy tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida (Mỹ). Mục tiêu của ông là thuyết phục Tổng thống Mỹ Donald Trump “bật đèn xanh” cho bản kế hoạch hòa bình 20 điểm đã được chỉnh sửa, nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine.
Sau hơn ba giờ đàm phán kín, không bên nào công bố bước đột phá lớn trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột Ukraine từ năm 2022. Cả hai nhà lãnh đạo đều thừa nhận tiến trình hòa bình cực kỳ phức tạp và cần thêm thời gian.
Đáng chú ý, dù đã điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó trong ngày, ông Trump vẫn thể hiện quan điểm tương đối “dễ chịu” với lập trường của Moscow, theo CNN.
Tuy nhiên, khác với một số cuộc gặp trước, Tổng thống Mỹ lần này dành lời khen cho ông Zelensky và bày tỏ niềm tin rằng hòa bình đang ở rất gần.
“Tôi thực sự nghĩ rằng chúng ta đang tiến rất sát, có thể là rất, rất gần”, ông Trump nói.
 |
“95% thì dễ, 5% mới quyết định tất cả”
Sau khi bắt tay ông Zelensky tại bậc thềm Mar-a-Lago, Tổng thống Trump khẳng định ông không đặt ra “hạn chót” cụ thể cho việc chấm dứt cuộc xung đột Ukraine. Tuy nhiên, ông ám chỉ rằng thời điểm hiện tại - với các cuộc đàm phán tăng tốc do đặc phái viên Steve Witkoff và con rể Jared Kushner dẫn dắt - có thể là cơ hội tốt nhất để khép lại cuộc chiến gần bốn năm qua.
Dù tỏ ra kiểm soát tình hình, Tổng thống Mỹ không giấu được sự thận trọng khi mô tả các cuộc hòa đàm Ukraine là “rất khó”, nhấn mạnh chỉ một vấn đề chưa được tháo gỡ cũng có thể khiến toàn bộ tiến trình sụp đổ.
“Có một hoặc hai vấn đề gai góc, rất khó. Nhưng tôi nghĩ chúng ta đang làm rất tốt”, ông Trump nói, theo tờ Kyiv Post.
Nhận định này trùng khớp với đánh giá của một quan chức phương Tây cấp cao, cho rằng: “95% của một thỏa thuận hòa bình là tương đối dễ. 5% cuối cùng mới là nơi quyết định liệu xung đột có thực sự kết thúc hay không”.
Phát biểu tại Mar-a-Lago, ông Trump cho rằng 5% cuối cùng không đơn thuần là cảnh báo, mà là phép thử, nơi áp lực và thuyết phục trong thời gian ngắn có thể tạo bước ngoặt cho tiến trình hòa bình.
“Tôi nghĩ chúng ta đang ở giai đoạn cuối cùng của đàm phán. Hoặc xung đột sẽ kết thúc, hoặc nó sẽ kéo dài rất lâu nữa”, ông Trump nói.
 |
| Ông Trump và ông Zelensky phát biểu với báo giới sau cuộc gặp mặt tại Mar-a-Lago. Ảnh: Reuters. |
Về phía Ukraine, Tổng thống Zelensky cho biết hai bên gần như đã hoàn tất một khuôn khổ hòa bình gồm 20 điểm, với khoảng “90% nội dung đã được thống nhất”. Tuy nhiên, phần còn lại lại chứa đựng những vấn đề nhạy cảm nhất của cuộc chiến, đặc biệt là bảo đảm an ninh.
Ông Zelensky khẳng định các bảo đảm an ninh Mỹ - Ukraine đã được “thống nhất 100%”, bao gồm cả khía cạnh quân sự.
“Điều đó còn phụ thuộc vào nội dung thỏa thuận an ninh. Nhưng chắc chắn sẽ có một thỏa thuận mạnh mẽ”, ông Trump nói, đồng thời nhấn mạnh châu Âu sẽ phải gánh phần lớn trách nhiệm bảo đảm an ninh cho Ukraine trong tương lai.
Điểm nghẽn Zaporizhzhia và Donbass
Theo các chuyên gia, chính phần còn lại trong một thỏa thuận mới là phần khó giải quyết nhất, bao gồm số phận nhà máy Zaporizhzhia và vấn đề nhượng bộ lãnh thổ.
Một trong những khoảnh khắc gây chú ý tại cuộc họp báo là khi ông Trump đề cập đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia - cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu hiện do Nga kiểm soát.
Ông cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đang “làm việc với Ukraine để mở lại nhà máy” và khen ngợi Moscow không tấn công vào cơ sở này.
“Tổng thống Putin thực sự đang làm việc với Ukraine để mở lại nhà máy”, ông Trump nói. “Đó là một bước tiến lớn, khi ông ấy không bắn phá cơ sở này”.
Ông Trump khẳng định ông tin rằng ông Putin nghiêm túc với hòa bình: “Ông ấy muốn điều đó xảy ra. Ông ấy nói với tôi rất rõ ràng, và tôi tin ông ấy”.
 |
| Số phận của nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia trở thành một trong những vấn đề nan giải nhất trong hòa đàm Ukraine. Ảnh: Reuters. |
Bên cạnh đó, ông Trump cho rằng nên tính đến các nhượng bộ đất đai ngay từ bây giờ, trước khi Nga tiếp tục mở rộng kiểm soát.
Trong khi đó, ông Zelensky nhấn mạnh mọi nhượng bộ lãnh thổ, nếu có, phải thông qua trưng cầu dân ý toàn quốc. “Đó là đất đai của người dân Ukraine, không phải của riêng ai”, ông nói.
Ông Trump cũng thừa nhận vấn đề này vẫn chưa được giải quyết. “Đó là vấn đề họ phải tháo gỡ”, ông Trump nói với phóng viên, từ chối cho biết ông sẽ gây áp lực gì lên Moscow nếu đàm phán bế tắc.
“Chúng ta sẽ xem xét. Tôi không muốn nói về điều đó vì chúng tôi đang rất gần rồi”, ông Trump nhấn mạnh.
Trước thềm cuộc gặp, ông Zelensky thể hiện sự linh hoạt hơn khi cho biết sẵn sàng đưa bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào ra trưng cầu dân ý toàn quốc - điều bắt buộc theo Hiến pháp Ukraine. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh cần có lệnh ngừng bắn để tiến hành.
Nga, trong khi đó, tiếp tục từ chối thảo luận về ngừng bắn và thậm chí mở thêm các đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái trước ngày đàm phán. Theo Điện Kremlin, trong cuộc gọi với ông Trump, hai nhà lãnh đạo “có quan điểm tương đồng” rằng một lệnh ngừng bắn tạm thời chỉ khiến xung đột kéo dài.
Ông Trump: Tôi sẵn sàng tới Ukraine nếu cứu được 25.000 sinh mạng/tháng
Cuộc gặp tại Mar-a-Lago khép lại một ngày ngoại giao dồn dập, khi ông Trump và ông Zelensky tiếp tục điện đàm với hàng loạt lãnh đạo châu Âu, gồm Anh, Pháp, Đức, Ba Lan, Italy, Phần Lan, Na Uy và Liên minh châu Âu.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hoan nghênh “những tiến triển tích cực”, song nhấn mạnh yêu cầu về “các bảo đảm an ninh vững chắc ngay từ ngày đầu tiên”.
Ông Trump cũng công bố mở rộng các nhóm công tác Mỹ - Ukraine, với sự tham gia của Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth, ông Jared Kushner và đặc phái viên Steve Witkoff, cho biết các nhóm này sẽ bắt đầu làm việc trực tiếp với Nga.
Tổng thống Mỹ để ngỏ khả năng thăm Ukraine và sẵn sàng phát biểu trước Quốc hội nước này nếu điều đó giúp thúc đẩy đàm phán.
“Nếu điều đó giúp cứu 25.000 sinh mạng mỗi tháng, tôi sẵn sàng làm”, ông Trump nói.
Ông Zelensky lập tức khẳng định nhà lãnh đạo Mỹ “luôn luôn được chào đón”.
 |
Cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump tại Mar-a-Lago ngày 28/12 diễn ra trong không khí thân thiện hơn rất nhiều so với căng thẳng hồi tháng 2. Ảnh: Reuters |
Kể từ cuộc gặp “thảm họa” hồi tháng 2, mọi cuộc tiếp xúc giữa ông Trump và ông Zelensky đều được theo dõi chặt chẽ. Dù chưa lần nào tái diễn căng thẳng công khai như trước, nhiều cuộc trao đổi vẫn được mô tả là khó khăn sau cánh cửa đóng kín.
Lần này, khi đón tiếp ông Zelensky tại Mar-a-Lago, Tổng thống Trump tỏ ra thân thiện hơn. “Ông ấy đã làm việc rất chăm chỉ, rất dũng cảm, và người dân Ukraine cũng vậy”, ông Trump nói.
Đáng chú ý, ông Zelensky mở đầu và kết thúc phát biểu bằng lời cảm ơn Tổng thống Mỹ - điều mang ý nghĩa đặc biệt sau khi ông từng bị chỉ trích vì “chưa đủ biết ơn” trong cuộc gặp hồi tháng 2.
Không gian Mar-a-Lago, vốn từng được ông Trump dùng để xây dựng quan hệ cá nhân với các nhà lãnh đạo như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hay cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, mang lại bầu không khí ít trang trọng hơn Nhà Trắng.
“Khi bước vào, ông ấy nói: ‘Nơi này thật đẹp’. Tôi không nghĩ ông ấy còn muốn đến Nhà Trắng nữa”, ông Trump kể lại.
Những cuốn sách hay về châu Âu
Tri Thức - Znews giới thiệu tới độc giả các cuốn sách hay nên đọc để hiểu thêm về châu Âu, khu vực có bề dày lịch sử được mệnh danh là "lục địa già".
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
