Dù rất hứa hẹn, ngành xe bay toàn cầu vẫn chậm “cất cánh” do vướng nhiều rào cản kỹ thuật và pháp lý. Nhưng các doanh nghiệp Trung Quốc đang mạnh mẽ thúc đẩy hướng đi tương lai này nhờ tận dụng những tiến bộ nhanh chóng trong ngành drone và xe điện, cùng sự hậu thuẫn chính sách.
“Trung Quốc có tiềm năng thiết lập lợi thế cạnh tranh” trong ngành xe bay, Zhang Yangjun, Giáo sư thuộc Trường Xe và Di động Đại học Thanh Hoa, nói. “Kiểm soát chi phí và hiệu quả chuỗi cung ứng sẽ là các yếu tố then chốt giúp cạnh tranh trong tương lai, và đây là nơi Trung Quốc đang nắm ưu thế rõ rệt”.
 |
| Chuyến bay đầu tiên của nguyên mẫu Xpeng Aeroht tại Quảng Châu vào tháng 10/2022. Ảnh: Xpeng Aeroht. |
Xe bay Trung Quốc hưởng lợi nhờ xe điện, drone
Có thể thấy trước tương lai xe bay tại một nhà máy đang thử nghiệm sản xuất hàng loạt ở Quảng Châu. Tại đây, công nhân đeo găng trắng tỉ mỉ kiểm tra hệ thống cánh quạt của mẫu máy bay hai chỗ vừa hoàn thiện, trong khi robot chạy tới lui vận chuyển linh kiện.
Mẫu máy bay hạng nhẹ này có 6 cánh quạt, có thể cất cánh thẳng đứng và có khả năng nhét vừa vào chiếc ô tô cỡ lớn. Đây là cấu phần của mẫu phương tiện dạng mô đun mang tên Tàu Sân bay Trên cạn do Aridge, đơn vị thuộc hãng xe điện XPeng, phát triển. Bộ phận giúp chiếc xe bay được cất giữ và sạc trong chiếc xe trên mặt đất, được gọi là “tàu mẹ”.
Khi vận hành tối đa, nhà máy Aridge có thể hoàn thiện một chiếc mỗi 30 phút. Dây chuyền bắt đầu chạy thử đầu tháng 11 và công ty dự kiến giao xe trong năm tới. Họ cho biết đã nhận hơn 7.000 đơn đặt trước.
Chuyên gia cho rằng khó có thể so sánh trực diện giữa Trung Quốc và các thị trường khác. Nhưng “nếu xét về chuỗi cung ứng xe điện, Trung Quốc đang dẫn đầu với khoảng cách khá xa”, theo nhà đầu tư Brandon Wang tại Bắc Kinh.
Nguyên nhân một phần là chỉ cần các linh kiện xe điện được chứng nhận đủ điều kiện dùng trong xe bay, doanh nghiệp Trung Quốc có thể mở rộng quy mô nhanh hơn. Bên cạnh đó, lực lượng kỹ sư dồi dào giúp họ xử lý vấn đề kỹ thuật nhanh trong quá trình sản xuất, theo ông Wang.
Tuy nhiên, khả năng xe bay trở thành cảnh tượng hàng ngày vẫn còn khá xa.
“Quy định chính sách, tâm lý chấp nhận của người dùng, cùng với công tác quản lý vùng trời và quản lý chuỗi cung ứng… tất cả đều phải cùng nhau tiến lên từng bước”, Michael Du, Phó chủ tịch Aridge, nói với phóng viên tại sự kiện gần đây.
 |
| Nhân viên làm việc trên dây chuyền lắp ráp xe bay điện Tàu sân bay trên cạn tại nhà máy Aridge, công ty con của Xpeng, ở Quảng Châu, Trung Quốc, vào ngày 6/11. Ảnh: AFP-JIJI. |
Cuộc đua xe bay “nóng” dần
Cuộc cạnh tranh giữa các tập đoàn công nghệ toàn cầu đang nóng dần. CEO Tesla Elon Musk gợi ý sẽ trình làng nguyên mẫu xe bay trong vài tuần tới.
“Nó sẽ còn điên rồ hơn tất cả mẫu xe của điệp viên James Bond kết hợp lại”, ông Musk nói.
Nguyên mẫu xe bay đầu tiên ra đời năm 1917 do nhà tiên phong hàng không Mỹ Glenn Curtiss chế tạo. Tuy nhiên, các thiết kế thành công chỉ xuất hiện những năm gần đây nhờ sự tiến bộ của động cơ điện và pin hiệu suất cao.
Nhiều công ty lớn đã thử nghiệm xe bay có người lái, gồm Joby và Archer ở Mỹ, cùng Aridge, EHang và Volant tại Trung Quốc. Năm nay, EHang trở thành hãng xe bay đầu tiên trên thế giới được cấp phép vận hành thương mại hoàn chỉnh, trong khi Aridge chưa đạt bước này. EHang dự định đưa vào dịch vụ taxi bay với giá tương đương taxi cao cấp trong vòng ba năm.
“Xe bay hiện còn ở giai đoạn sơ khởi”, Giáo sư Zhang cho biết, nhận định rằng ngành này xứng đáng đầu tư dài hạn.
Bắc Kinh cũng đã xác định “nền kinh tế tầm thấp” - gồm xe bay, drone và taxi bay - là lĩnh vực chiến lược trong 5 năm tới và muốn đẩy nhanh phát triển các ngành này. Nhiều tỉnh từ Quảng Đông đến Tứ Xuyên cũng cam kết nới quy định.
Báo cáo của hãng tư vấn Boston Consulting Group dự báo thị trường xe bay Trung Quốc đang tiến gần “điểm bứt phá” và có thể đạt trị giá 41 tỷ USD vào năm 2040.
Tuy nhiên, tại các thị trường khác, ngành này vẫn đang loay hoay tìm kiếm mô hình kinh doanh. Trong quá khứ, một số tên tuổi lớn ở châu Âu đã phá sản, trong khi các hãng lớn Mỹ tiếp tục “đốt tiền” nhưng chưa có mẫu nào đi vào sản xuất hàng loạt.
Những cuốn sách để hiểu về Trung Quốc
Mục Thế giới giới thiệu tới độc giả các cuốn sách nên đọc để hiểu thêm về Trung Quốc - một trong những cường quốc châu Á và đối tác hàng đầu của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
