Một sắc lệnh tổng thống, vẫn đang ở bản thảo, có thể cho phép chính quyền Mỹ hủy visa của các đảng viên Trung Quốc và gia đình đang ở Mỹ và buộc họ phải rời nước này.
Một số ngôn từ trong tuyên bố cũng giới hạn việc đến Mỹ đối với người của Quân đội Nhân dân Trung Quốc hay giám đốc các công ty nhà nước - dù những người này đa phần cũng là đảng viên.
Bốn người biết về các thảo luận nói trên đã mô tả với New York Times, cho biết kế hoạch chưa được hoàn tất, và Tổng thống Trump sau cùng vẫn có thể bác bỏ.
 |
| Các thảo luận về lệnh cấm chưa hoàn tất, và Tổng thống Trump cũng có thể bác bỏ. Ảnh: New York Times. |
Theo New York Times, Tổng thống Trump và chính quyền Mỹ gần đây có nhiều động thái tỏ ra cứng rắn đối với Trung Quốc, để có lợi trong bầu cử. Nhưng bản thân ông Trump thay đổi khá nhiều trong ngôn từ và hành động đối với Trung Quốc, kể từ khi nắm quyền năm 2017.
Ông từng chỉ trích Trung Quốc về nhiều vấn đề, đặc biệt là thương mại, nhưng cũng từng khen ngợi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, đề nghị ông Tập giúp mình tái đắc cử.
Kế hoạch cấm đảng viên cũng vấp phải một số vấn đề trong thực tiễn. Trung Quốc có 92 triệu đảng viên. Số người Trung Quốc tới Mỹ trong năm 2018 lên tới gần 3 triệu.
Đối với đa số công dân Trung Quốc, chính phủ Mỹ không biết họ có phải đảng viên hay không. Vì vậy, xác định ai là đảng viên để cấm đi lại hay trục xuất nếu đang ở Mỹ sẽ gặp khó khăn.
Lệnh cấm, nếu được ban hành, sẽ dùng quyền hạn tương tự như lệnh năm 2017 cấm người từ một số nước đa số theo Hồi giáo đến Mỹ, tức nhắm đến các đối tượng “gây phương hại cho lợi ích của Mỹ”.
Đó sẽ là động thái leo thang nghiêm trọng nhất của Mỹ đối với Trung Quốc, làm quan hệ tiếp tục lao dốc, ngay cả khi hai bên đã đối đầu nhiều năm nay trên nhiều vấn đề như thương chiến, công nghệ, Biển Đông, Hong Kong, hay dịch Covid-19.
Các quan chức Nhà Trắng, Bộ Ngoại giao, Bộ An ninh Nội địa Mỹ vẫn đang bàn luận nhiều cách khác nhau cấm người Trung Quốc, nếu không cấm toàn bộ đảng viên, chẳng hạn chỉ cấm 25 thành viên Bộ Chính trị Trung Quốc và gia đình.
Nếu cấm toàn bộ đảng viên Trung Quốc và gia đình, lệnh này có thể áp dụng tới 270 triệu người, theo ước tính trong nội bộ chính quyền.
“Đa số đảng viên Trung Quốc không liên quan hay góp ý kiến gì trong việc ra chính sách của Bắc Kinh, vì vậy nhắm đến toàn bộ đảng viên sẽ như là Trung Quốc trừng phạt toàn bộ người theo đảng Cộng hòa chỉ vì bất bình với Tổng thống Trump”, Jude Blanchette, học giả về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, nói với New York Times.
“Động thái đó sẽ làm dư luận Trung Quốc sục sôi, vì sẽ nhắm đến gần 10% toàn bộ dân số Trung Quốc và đổ lỗi cho họ theo cách ‘vơ đũa cả nắm’”, bà nói thêm.
Theo New York Times, trong các đảng viên Trung Quốc chỉ có những lãnh đạo là kiểm soát chính sách, ngoại giao, còn đa số những người cấp thấp làm những việc thường ngày hơn như quản lý trường học hay tổ dân phố.
Lệnh cấm nói trên được bàn thảo trong bối cảnh Mỹ đang giới hạn visa với một số nhóm người Trung Quốc, như quan chức mà Mỹ cáo buộc là vi phạm nhân quyền, quan chức liên quan đến luật an ninh cho Hong Kong, hay các sinh viên cao học có liên hệ với các tổ chức quân đội ở Trung Quốc.
Chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục với chính sách visa chặt chẽ của mình, nhất là đối với phóng viên Mỹ ở Trung Quốc. Bắc Kinh còn đang thắt chặt, với việc không gia hạn giấy tờ cho phóng viên phương Tây ở Hong Kong, theo New York Times.
