Vụ nổ ở cảng Beirut đã gây thiệt hại lớn cho trung tâm thủ đô Lebanon. “Khu vực số 0”, nơi gần nhất vụ nổ và bị ảnh hưởng nặng nề nhất, từng là khu sầm uất với nhiều nhà kho, nhà hàng, chung cư, cửa tiệm mà cho đến tối 4/8 vẫn như trái tim của Beirut.
Thế nhưng rạng sáng 5/8 thực tế lại khác hẳn. Đa phần phía đông Beirut không còn ở được nữa. Số ít cư dân và chủ tiệm đang đào bới đống đổ nát cũng đang nghĩ như vậy: “Tôi không biết chúng tôi sẽ vượt qua kiếp nạn này như thế nào”, Issam Nassir, chủ một tiệm xăm lốp, nói với Guardian. “Bạn nghĩ Hiroshima còn tệ hơn thế này ư?”.
 |
| Cảng Beirut sau vụ nổ ngày 4/8. Ảnh: Getty Images. |
“Hiroshima còn có thể tệ hơn ư?”
Bên kia đường, một tiệm bán quan tài cũng bị thiệt hại. Một số quan tài bị lật sang bên, một số khác bị tung nắp. Quận Gemmayze, nơi tập trung các quán café, nhà hàng, được coi là bị ảnh hưởng nặng nhất, theo Guardian. Charbel Bassil, chủ nhà hàng Le Chef, bị thổi bay cả người vào tủ lạnh, giờ đang hồi phục tại nhà.
“(Lúc đó) 6 người lớn tuổi đang ngồi trên ghế đằng kia”, Malik, 36 tuổi, lao động di cư người Iraq, nói với Guardian. “Tôi thề là tôi chuyển đến đâu, cái chết đuổi theo đến đấy”.
Bệnh viện St. George gần cảng bị vụ nổ tác động trực diện, và một số nhân viên y tế thiệt mạng. Lãnh đạo bệnh viện phải ra quyết định không tưởng đối với họ, là không nhận thêm bệnh nhân nữa.
“Chúng tôi không còn lựa chọn khác. Một số đồng nghiệp tôi mắc kẹt. Có nơi các mảnh trần nhà còn rơi xuống”, một bác sĩ giấu tên nói với Guardian.
“Hầu hết bệnh nhân khoa chăm sóc đặc biệt (ICU) của chúng tôi đã thiệt mạng... lẽ ra họ nên được tính vào thương vong tổng cộng. Cái chết của họ sẽ còn ám ảnh tôi một thời gian dài”.
 |
| Cửa sổ nhiều tòa chung cư cách đó hàng km bị áp lực làm vỡ. Ảnh: AP |
Bệnh viện Dieu gần đó nhận “không dưới 400” bệnh nhân bị vỡ lá lách hay các chấn thương liên quan tới vụ nổ, gồm nhiều trường hợp nguy kịch. “Chúng tôi quá tải... phải dùng nhiều sinh viên ngành y và thực tập sinh. Chúng tôi cũng phải chữa trị cho nhiều đồng nghiệp. Chúng tôi đều có người trong gia đình và bạn bè đang vật lộn”, bác sĩ Fady Haddad nói với Guardian.
“Chúng tôi phải mở ít nhất 60 phòng (cấp cứu) ở các tầng khác để cấp cứu bệnh nhân. Chúng tôi mở đồng thời 10 phòng cấp cứu và các bác sĩ phẫu thuật ở đó xuyên đêm cho đến 8h sáng. Tôi mất đi hai người bạn”.
 |
| Hàng nghìn người bị thương sau vụ nổ. Ảnh: AP. |
Trái tim Lebanon tan vỡ
Cộng đồng y tế ở Beirut dồn sự hoài nghi về phía giới chức trách. Với nạn tham nhũng mất kiểm soát, họ hoài nghi về những lời kêu gọi quốc tế hỗ trợ. “Nếu nước nào muốn giúp chúng tôi, hãy giúp các tổ chức mà bạn có thể tin cậy”, bác sĩ Haddad nói.
Có thể thấy sự bất bình của mọi người trong ngày thảm họa ở Beirut. “(Tổng thống Pháp) Macron sẽ đến đây vào ngày mai, và họ (chính phủ Lebanon) sẽ nghĩ là họ xong việc rồi”, Boutros Faris, một chủ tiệm, nói với Guardian. “Họ trì hoãn cải cách lâu rồi, và giờ đây họ nghĩ là chẳng cần phải cải cách nữa. Sẽ lại như ngày xưa, khi các nước khác mang tiền đến, rồi tiền lại biến mất. Tôi mong tổng thống Pháp hiểu điều này”.
Sự bất bình hướng về việc ai sẽ phải chịu trách nhiệm. Nguồn gốc vụ nổ được cho là lô hàng 2.750 tấn hóa chất dễ nổ ammonium nitrate, cất giữ trong một vài nhà kho sau khi thu giữ từ một tàu nước ngoài 6 năm trước. Đang có tranh luận vì sao chất dễ nổ như vậy lại được cho phép cất giữ gần trung tâm Beirut như vậy, và ai đã cấp phép.
Giới chức đã tuyên bố sẽ điều tra 5 ngày, trong đó bất cứ quan chức nào liên quan sẽ bị tạm giữ tại gia, rồi có thể bị truy tố.
“Nếu đây là lệnh của giới chóp bu, vụ này sẽ chìm xuồng. Hoặc họ lại truy tố một tên cấp dưới”, Makram Khaddaj, luật sư 41 tuổi, nói với Guardian.
 |
| Nguồn gốc vụ nổ được cho là lô hàng 2.750 tấn hóa chất dễ nổ ammonium nitrate, cất giữ trong nhà kho suốt 6 năm nay. Ảnh: Reuters. |
Nghi vấn quân đội cất giữ hóa chất?
Một cựu nhân viên cảng Yusuf Shehadi nói với Guardian rằng quân đội Lebanon từng yêu cầu ông và các nhân viên cảng khác cất giữ hóa chất, bất chấp việc các cơ quan chính phủ khác phản đối.
“Mỗi tuần, người của hải quan đến phàn nàn, và giới an ninh cũng vậy. Quân đội liên tục nói không có chỗ nào khác để cất giữ. Ai cũng muốn làm sếp, nhưng không ai muốn ra quyết định thực sự. Họ đấu tranh rất nhiều, và mọi yêu cầu chính thức mà chúng tôi nhận được đều bị bỏ vào ngăn kéo. Chẳng ai dám hành động thật”, ông nói.
Đây đang là phép thử tiếp theo cho một chính phủ Lebanon vốn chưa thuyết phục được đa phần người dân nước này về một mục tiêu đã đề ra: thiết lập một chính phủ minh bạch, có trách nhiệm giải trình.
300.000 người đã rời thành phố để tới các nơi khác. Nhiều người không thể trở về nhà vì hư hại. Các đống mảnh vỡ, mảnh kính, cửa sổ chật kín bên đường. Đến cuối ngày, xe cộ đi qua những con đường tắc nghẽn đã nghiền nát kính thành vô vàn mảnh nhỏ. Nhiều khu ở Beirut như vừa bị mưa đá.
 |
| Ít nhất 4.000 người bị thương được đưa tới các bệnh viện, sau khi phải vượt qua những con phố mà xe không qua lại được. Ảnh: Getty Images. |
Nhưng đồng thời, các nhóm cộng đồng và nhóm công dân bận rộn cả ngày quét dọn, biến đống đổ nát thành một cảnh tượng ít ra là có trật tự hơn. Nước được phát cho bất cứ ai đang cần. Một đoàn của Liên Hợp Quốc, và một đoàn khác của Chữ Thập Đỏ đang quét dọn một trung tâm điều trị chấn thương tạm, nằm trong một bãi đỗ xe, mà đêm trước đó dính đầy máu.
 |
| Đội y tế đang làm việc tại bãi đỗ xe của bệnh viện ở Beirut. Ảnh: Zuma Press. |
Nếu có chút may mắn nào trong thảm họa, thì đó là dịch Covid-19 đã khiến đa số quán bar phải đóng cửa. “Đó là điều may mắn, tôi sẽ không thể đối diện với việc có người thiệt mạng ở đây”, Niamh Fleming Farrell, chủ quán café Ahliay’s ở quận Gemmayze, nói với Guardian. “Ít ra chúng tôi chỉ đang phải dọn dẹp”.
