Các phương tiện truyền thông nói về “bí ẩn đằng sau tỷ lệ tử vong thấp của Ấn Độ” và cho rằng “Ấn Độ đi ngược lại xu hướng nhiễm bệnh của thế giới”. Tỷ lệ tử vong ở các thành phố lớn của Ấn Độ cũng thấp hơn so với các điểm nóng toàn cầu.
Một cách để hiểu tỷ lệ tử vong là theo dõi xem con số đó tăng gấp đôi trong bao nhiêu ngày. Ấn Độ, con số này là chín ngày. Ấn Độ ghi nhận 825 trường hợp tử vong do Covid-19 vào ngày 25/4, tăng gấp đôi kể từ ngày 16/4.
Các chuyên gia nói rằng đây là tin tốt. Thời gian số người chết ở New York tăng gấp đôi trong cùng giai đoạn này của dịch bệnh là hai hoặc ba ngày, theo BBC.
 |
| Là quốc gia có dân số lớn thứ hai thế giới nhưng Ấn Độ có số ca tử vong do Covid-19 thấp một cách đáng chú ý. Ảnh: BBC. |
Nhiều chuyên gia y tế công cộng và các bác sĩ cho biết biện pháp phong tỏa trên diện rộng mà Ấn Độ áp dụng hơn một tháng qua có thể đã giúp giảm số ca nhiễm và tử vong.
Tạp chí y khoa Lancet cũng nói “biện pháp phong tỏa đã đạt được hiệu quả trong việc làm phẳng đường cong”.
Những người khác tin rằng dân số trẻ đã giúp Ấn Độ giảm tỷ lệ tử vong do người cao tuổi có nguy cơ tử vong cao hơn khi nhiễm bệnh.
Cũng có người nói về một chủng virus có độc lực ít hơn ở Ấn Độ cùng với khả năng thời tiết nóng đã giảm sự lây lan của dịch bệnh. Cả hai tuyên bố này đều không có bằng chứng. Trên thực tế, các bác sĩ điều trị bệnh nhân Covid-19 nguy kịch đã nói rằng virus ở Ấn Độ có độc lực tương tự những nơi khác trên thế giới.
Vậy số ca tử vong ở Ấn Độ có phải là ngoại lệ không?
Nhiều ca tử vong không được ghi nhận?
“Nói thật, tôi không biết và thế giới cũng không biết câu trả lời”, bác sĩ ung thư người Mỹ gốc Ấn Siddhartha Mukherjee nói với BBC. “Đây là một điều bí ẩn và tôi cho rằng một phần của bí ẩn này là chúng tôi không thực hiện đủ xét nghiệm. Nếu chúng tôi xét nghiệm nhiều hơn, chúng tôi sẽ biết câu trả lời”.
Ông Mukherjee đang nhắc đến việc xét nghiệm người nhiễm Covid-19 và xét nghiệm kháng thể để tìm xem ai đã bị nhiễm và khỏi bệnh.
Một câu hỏi khác là liệu Ấn Độ có “đếm thiếu” số ca tử vong không?
Hầu hết quốc gia bị ảnh hưởng bởi dịch đều tính thiếu số ca tử vong. New York Times, sau khi khi nghiên cứu số liệu tử vong của 12 quốc gia vào tháng 3, tính toán rằng có thêm ít nhất 40.000 người đã chết trong đại dịch so với số liệu chính thức. Con số này bao gồm các trường hợp tử vong do lây nhiễm cũng như những nguyên nhân khác.
 |
| Một mẫu thử tại nơi xét nghiệm Covid-19 bên trong khu ổ chuột Dharavi tại Mumbai vào ngày 16/4. Ảnh: CNN. |
Financial Times khi phân tích tỷ lệ tử vong chung trong đại dịch ở 14 quốc gia phát hiện con số thực có thể cao hơn gần 60% so với báo cáo chính thức. Tuy nhiên, hai nghiên cứu trên không xem xét số liệu của Ấn Độ.
Bác sĩ Prabhat Jha thuộc Đại học Toronto, người đứng đầu nghiên cứu Million Death Study của Ấn Độ, tin rằng để “có thể chống dịch, những trường hợp tử vong chưa được ghi nhận phải được xem xét”.
“Vì hầu hết trường hợp tử vong ở Ấn Độ xảy ra tại nhà và trong tương lai gần sẽ như thế, cần phải có các hệ thống khác”, ông Jha nói với BBC.
Khoảng 80% ca tử vong ở Ấn Độ là tại nhà, con số này bao gồm các trường hợp tử vong do bệnh như sốt rét và viêm phổi. Các trường hợp sản phụ tử vong, tử vong do bệnh mạch vành và tai nạn thường được ghi nhận ở các bệnh viện.
“Nhiều người đến bệnh viện vài lần, trở về và chết tại nhà ở Ấn Độ”, ông Jha nói.
Rõ ràng, nếu chỉ tính các trường hợp tử vong tại bệnh viện sẽ không thể có được số tử vong chính xác do Covid- 19.
Việc tính con số này từ đám tang, nhà hỏa táng và nghĩa trang cũng rất khó khăn. Nhiều người Ấn Độ được hỏa táng ngoài trời trong những khu vực rộng lớn ở vùng nông thôn. Dịch vụ tang lễ chỉ phục vụ cho một nhóm nhỏ.
Đồng thời, vẫn không có báo cáo về sự gia tăng số ca tử vong tại bệnh viện ở Ấn Độ. Nếu điều này xảy ra, chắc chắn sẽ có người báo cáo, ông K Srinath Reddy, chủ tịch Quỹ Y tế Công cộng Ấn Độ, nói với BBC.
Tương tự, ông Reddy tin rằng không có khả năng số ca tử vong tại nhà gia tăng trong một thời gian dài mà không được chú ý.
Không nói trước được điều gì
Do không có hệ thống giám sát sức khỏe cộng đồng hiệu quả, các chuyên gia cho biết có thể dùng điện thoại di động để tìm xem liệu số ca tử vong liên quan đến cúm có tăng bất thường hay không.
Hơn 850 triệu người Ấn Độ sử dụng điện thoại di động và có thể khuyến khích họ gọi vào một đường dây miễn phí để báo cáo về bất kỳ trường hợp tử vong bất thường nào trong làng của họ.
Các nhà chức trách sau đó có thể theo dõi số ca tử vong bằng cách đến nơi và điều tra về trường hợp đó.
Việc đếm số người chết luôn là một môn khoa học không mấy chính xác ở Ấn Độ.
Khoảng 10 triệu người chết ở Ấn Độ mỗi năm. Million Death Study cho thấy một số trường hợp tử vong được ghi nhận ít hơn con số thực tế. Chính phủ Ấn Độ chỉ ghi nhận có 100.000 trường hợp tử vong sớm do HIV trong năm 2005. Con số này chỉ bằng khoảng 1/4 ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
 |
| Một công nhân sắp xếp giường cho một trung tâm cách ly ở Guwahati vào ngày 29/3. Ảnh: CNN. |
Ngược lại, một số trường hợp tử vong bị ghi nhận cao hơn. Số ca tử vong do sốt rét chính phủ Ấn Độ ghi nhận cao gấp 5 lần con số của WHO). Và theo chính phủ Ấn Độ, chỉ 22% trường hợp tử vong tại đây có chứng nhận y tế.
Vậy làm sao để xác định đó là trường hợp tử vong do Covid- 19?
Một số bác sĩ Ấn Độ cho biết rằng nhiều người đã chết vì các triệu chứng giống như Covid-19 mà không được xét nghiệm hoặc “điều trị”. Vấn đề chẩn đoán sai ở một quốc gia nơi các bác sĩ thường chẩn đoán sai nguyên nhân tử vong cũng cần được xem xét.
Ông Jean-Louis Vincent, giáo sư tại Bệnh viện Đại học Erasme ở Bỉ, nói với BBC “nhiều quốc gia, bao gồm cả Ấn Độ” ghi nhận dưới mức thực tế số người tử vong do Covid-19.
“Trước khi chết nạn thường có dấu hiệu nhiễm trùng, đôi khi rất nhỏ. Nếu không xét nghiệm, bạn có thể quy kết nhiều trường hợp tử vong cho Covid-19 hoặc hoàn toàn bác bỏ vai trò của bệnh này. Đó là lý do tại sao tỷ lệ tử vong do cúm Tây Ban Nha năm 1918 khác nhau ở nhiều nơi”, ông Vincent nói.
Bác sĩ Vincent không chắc liệu số ca tử vong có cho thấy bức tranh toàn cảnh về dịch bệnh hay không. “Số ca tử vong do Covid- 19 không có ý nghĩa lắm trong việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh”.
Các chuyên gia cũng nói hầu hết chính phủ lo ngại về việc báo cáo số ca tử vong để tránh làm mọi người sợ hãi.
“Tuy nhiên, không ai cố tình che giấu số người chết. Bạn không thể che giấu khi số người chết quá lớn”, bác sĩ Jha nói.
“Số ca nhiễm bệnh bị ảnh hưởng nhiều bởi các sai lệch trong xét nghiệm. Vì vậy, đếm số người chết đáng tin cậy hơn. Nhưng điều quan trọng là đảm bảo tất cả trường hợp tử vong hoặc một mẫu ngẫu nhiên về các trường hợp tử vong đều được ghi nhận”, ông Jha nói thêm.
Ấn Độ có thể đếm thiếu một số trường hợp tử vong và không tìm được hết những người nhiễm Covid-19. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng quốc gia này có tỷ lệ tử vong thấp và vẫn còn quá sớm để nói rằng Ấn Độ đã tránh được xu hướng của dịch.
“Nói thật, chúng tôi chưa biết được gì”, một chuyên gia nói với BBC.
