 |
"Đầu tiên là TikTok, sau đó tới khí cầu, bây giờ Lầu Năm Góc đã xác định một công cụ giám sát khác - cần cẩu khổng lồ", trang Nasdaq mở đầu với việc liệt kê những thiết bị và công nghệ của Trung Quốc bị Mỹ nghi là hỗ trợ Bắc Kinh do thám trên lãnh thổ Mỹ.
Tuy vậy, không chỉ riêng những yếu tố trên, từ lâu Bộ Quốc phòng Mỹ đã cảnh báo về rủi ro an ninh với các sản phẩm từ nước ngoài, như trạm biến áp hay thiết bị soi chiếu ở sân bay.
Năm 2022, Mỹ đã ra lệnh cấm, nhắm vào các công ty viễn thông của Trung Quốc là Huawei và ZTE, lo ngại nó được dùng để theo dõi khách hàng tại Mỹ.
Đến ngày 5/3, Washington lại đề cập đến rủi ro bị do thám do các cần cầu hàng do nhà sản xuất ZPMC (Trung Quốc), và ví những cần cẩu này như "con ngựa thành Troy".
“Cần cẩu có thể là ‘Huawei’ mới”, Bill Evanina, cựu Giám đốc Cơ quan Phản gián và An ninh Quốc gia Mỹ (NCSC), đề cập đến khả năng cần cẩu có thể được dùng để giám sát Mỹ như thiết bị của Huawei Technologies.
“Đó là sự kết hợp hoàn hảo giữa hoạt động kinh doanh hợp pháp và sự giả dạng của hoạt động thu thập thông tin tình báo bí mật”, ông nói.
Thêm một lĩnh vực của Trung Quốc bị nghi ngờ
Căng thẳng gần đây sau sự cố khinh khí cầu mà Mỹ cáo buộc là thiết bị do thám của Trung Quốc đã phần nào nói lên những thay đổi về bản chất của hoạt động gián điệp và cái cách các quốc gia theo dõi lẫn nhau gần đây. Nhiều phương tiện do thám đã được áp dụng ngoài các công cụ thu thập tình báo thông thường như điệp viên hay vệ tinh.
Một đại diện từ Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ nói rằng những lo ngại của Washington về cần cẩu ZPMC là "hoang tưởng" nhằm cản trở hợp tác thương mại với Trung Quốc.
 |
| Cần cẩu ZPMC được lắp trên tàu. Ảnh: Port Technology. |
Những năm gần đây, các quan chức an ninh của Mỹ đã đề cập về một loạt thiết bị được sản xuất tại Trung Quốc có thể tạo điều kiện cho việc giám sát, bao gồm hệ thống soi chiếu hành lý và máy biến thế điện, theo Wall Street Journal.
Giờ đây, những cần cẩu lại nổi lên như một công cụ nghi là do thám, khi những lo ngại của Washington đến từ việc Trung Quốc kiểm soát các cảng trên thế giới thông qua những khoản đầu tư chiến lược. Bắc Kinh chế tạo hầu hết container mới cho thế giới, cũng như quản lý dữ liệu vận chuyển đường biển.
Hồi tháng 12/2022, các nghị sĩ Mỹ đã thông qua dự luật chính sách quốc phòng trị giá 850 tỷ USD, bao gồm việc yêu cầu Bộ Giao thông Mỹ phối hợp với Bộ Quốc phòng nghiên cứu xem liệu các cần cẩu do nước ngoài sản xuất có mang lại rủi ro an ninh mạng hay an ninh quốc gia cho các cảng biển ở Mỹ hay không.
Chưa có biểu hiện rõ ràng
Các quan chức an ninh quốc gia Mỹ chưa nêu chi tiết bất kỳ trường hợp cần cẩu nào được sử dụng cho mục đích bất chính. Trong khi với khí cầu Trung Quốc hồi tháng 2, giới chức Mỹ nói rằng phương tiện này được chế tạo bởi doanh nghiệp có quan hệ trực tiếp với quân đội Trung Quốc, và mang theo các thiết bị cảm biến cùng ăng-ten cho mục đích liên lạc.
Cần cẩu của ZPMC đã vào thị trường Mỹ trong hơn 20 năm, và được các giám đốc trong lĩnh vực này cho rằng sẽ mang lại những thiết bị chất lượng với giá thành rẻ hơn nhiều so với các nhà cung cấp phương Tây.
 |
| Sau Huawei, TikTok hay khí cầu Mỹ, cần cẩu của ZPMC trở thành lo ngại của Washington về việc bị Trung Quốc do thám. Ảnh: SDC. |
Những năm qua, ZPMC đã phát triển thành tập đoàn hàng đầu trong ngành cảng biển tự động hóa, hợp tác với Microsoft và các công ty khác để tạo ra bộ dữ liệu phân tích theo thời gian thực.
Hồi năm 2017, cựu Chủ đốc ZPMC Qingfeng Huang đã nói trong video quảng bá của Microsoft rằng những cần cẩu này có thể được giám sát và khắc phục ngay từ văn phòng ở Thượng Hải. Microsoft chưa bình luận về việc này.
Ngày nay, ZPMC cho biết họ chiếm khoảng 70% thị trường cần cẩu toàn cầu và đã bán thiết bị của mình tại hơn 100 quốc gia. Một quan chức Mỹ nói công ty này sản xuất gần 80% số cần cẩu từ được sử dụng tại các cảng của Mỹ.
Các cần cẩu trên được lắp ráp trên tàu và vận hành bởi phần mềm Trung Quốc. Các quan chức Mỹ nói điều này xuất hiện kịch bản công dân Trung Quốc được đưa sang Mỹ vận hành cần cẩu có thể là con đường thu thập tin tình báo.
"Không khó để người tấn công tắt cảm biến của cần cẩu và ngăn nó di chuyển. Hệ thống này được thiết kế để tối ưu vận hành chứ không phải an ninh", Chris Wolski, cựu nhân viên an ninh mạng tại cảng Houston, cho biết.
Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) đã có đánh giá mật vào năm 2021 và phát hiện Bắc Kinh có khả năng điều tiết giao thông cảng hoặc thu thập tin tình báo về các thiết bị quân sự đang được vận chuyển.
Song, các quan chức Mỹ không tiết lộ liệu các cần cẩu của ZPMC có liên quan đến hoạt động gián điệp hay không.
Theo các nguồn thạo tin, FBI vào năm 2021 đã khám xét một tàu hàng đang vận chuyển cần cẩu ZPMC đến cảng Baltimore và phát hiện thiết bị thu thập thông tin tình báo trên tàu. Chi tiết các vật dụng thu thập không được tiết lộ.
Một số giám đốc trong ngành không nghĩ rằng các cần cẩu có thể truy cập vào dữ liệu nhạy cảm, song họ cũng đã chuyển qua sử dụng phần mềm của công ty ABB tại Thụy Sĩ để vận hành cần cẩu ZPMC.
Trong khi đó, thủ tục pháp lý với an ninh tại các cảng được cho là chưa chặt chẽ.
Trong kế hoạch an ninh mạng hàng hải quốc gia Mỹ năm 2020, không có một cơ quan nào chịu trách nhiệm cho an ninh mạng hàng hải, khiến giám đốc các cảng không phải tuân theo những quy chuẩn nào và có thể tự do mua thiết bị từ bất kỳ nhà cung cấp nào.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
