Ngoài điều chế thành dạng viên, có thể dùng hoa cúc và kỷ tử để pha trà. Ảnh: L.C.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, dưỡng gan không chỉ là bồi bổ duy nhất một cơ quan, bởi nó còn “có trên có dưới”, mẹ của gan là thận, con của gan là tim, khi gan có vấn đề, cả mẹ lẫn con đều sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí đến “khắc tinh” là phổi cũng không thể khỏe mạnh. Đây là lý do nhiều bài thuốc dưỡng gan đều sử dụng cả những vị thuốc bổ thận.

Nếu can âm và thận âm đồng thời suy yếu, ngoài các triệu chứng can âm hư như chương một đã đề cập, bạn còn có các triệu chứng thận âm hư như cảm thấy ù tai, đau mỏi ở hông và đầu gối… Sau đây, tôi sẽ giới thiệu cho mọi người Kỳ Cúc Địa Hoàng Hoàn, loại thuốc giúp tư dưỡng cả can âm và thận âm.

Bài thuốc này được ghi chép trong cuốn sách Y cấp bảo giám của danh y thời nhà Thanh - Đổng Y Viên. Thực chất nó là Lục Vị Địa Hoàng Hoàn cho thêm câu kỷ tử và hoa cúc. Công dụng chính của bài thuốc này là dưỡng âm, bổ thận. Nếu bạn có các triệu chứng như đau mỏi thắt lưng và đầu gối, chóng mặt, ù tai, đổ mồ hôi ban đêm do thận âm thiếu hụt thì đều có thể sử dụng.

Công dụng của câu kỷ tử và hoa cúc thì chúng ta đã quá rõ. Câu kỷ tử đi vào kinh lạc của phổi, gan, thận, có thể dưỡng thận, ích tinh, dưỡng gan, cải thiện thị lực; hoa cúc có tác dụng thanh nhiệt giải độc, giúp tinh thần sảng khoái, bình gan, sáng mắt. Thông thường, âm hư và hỏa vượng luôn đi đôi với nhau, do đó các loại thuốc dưỡng âm thường cần thêm yếu tố thanh nhiệt.

Hoa cúc và câu kỷ tử, thêm vào sáu vị thuốc trong Lục Vị Địa Hoàng Hoàn, bao gồm thục địa hoàng, hoài sơn, sơn thù, mẫu đơn bì, phục linh, trạch tả sẽ phát huy tối đa công dụng dưỡng gan sáng mắt.

Các bạn nữ bị đau bụng kinh, chóng mặt, ù tai, đau lưng mỏi gối, thị lực suy giảm, mất ngủ, hay quên, bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm, miệng khô… đều có thể dùng bài thuốc này để điều tiết lại cơ thể.

Cũng giống như Nhất Quán Tiễn, những bài thuốc cổ này đã trải qua sự kiểm nghiệm của thời gian, công dụng và tính an toàn được kiểm chứng. Trong thực tế, chúng tôi cũng sẽ gia giảm các loại nguyên liệu dựa trên tình hình thực tế của bệnh nhân.

Ví dụ, nếu bệnh nhân hoa mắt, thậm chí bị quáng gà, chúng tôi sẽ cho thêm đương quy hoặc bạch thược; nếu bệnh nhân đau đầu, chóng mặt dữdội, chúng tôi sẽ cho thêm hoàng tinh. Tuy nhiên, tôi không khuyến khích mọi người tự ý thêm bớt các vị thuốc khi chưa có hướng dẫn của bác sĩ.

Ngày nay, chúng ta có thể mua được Kỳ Cúc Địa Hoàng Hoàn thành phẩm tại các hiệu thuốc, nhưng mọi người cũng không nên tự ý sử dụng. Đầu tiên, người tỳ vị hư hàn (hay đi ngoài ra phân lỏng) nên tránh do một số vị thuốc có tính hàn.

Thứ hai, bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính như cao huyết áp, bệnh tim, bệnh gan, bệnh tiểu đường, bệnh thận chỉ được dùng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, phụ nữ có thai cho con bú và trẻ em cũng vậy, điều này được ghi rõ trong hướng dẫn sử dụng của thuốc. Cuối cùng, nếu sau khi sử dụng hai tuần triệu chứng không thuyên giảm, cần gặp bác sĩ để chữa trị kịp thời.