Kết thúc lượt trận đầu tiên, VCK EURO 2024 mang lại cho người hâm mộ nhiều ấn tượng tích cực với những trận đấu có nhịp độ cao, đầy ắp các bàn thắng, bầu không khí tuyệt vời trên các khán đài tại Đức và sự cạnh tranh khốc liệt ở ngay cả những đội bóng tầm trung.
Tuy nhiên, vẫn còn một điều bất thường đang xảy ra. Các cổ động viên đang được chứng kiến nhiều siêu phẩm sút xa hơn dự kiến.
Hiểu lầm tai hại
Trong bối cảnh chiến thuật bóng đá ngày càng được nâng tầm, phần lớn các chuyên gia đều cho rằng việc sút xa không còn được khuyến khích ở những câu lạc bộ hàng đầu thế giới.
Tuy nhiên, một điều tương phản đang diễn ra ở sân chơi cấp cao nhất của các ĐTQG châu Âu. 8 năm trước, tại VCK EURO 2016, số bàn thắng đến từ dứt điểm ngoài vòng cấm là 16.
Con số này tăng lên thành 19 ở giải đấu tiếp theo. Nhưng chỉ sau 12 trận của vòng chung kết EURO 2024, người hâm mộ được chứng kiến 11 bàn thắng đến từ những tình huống sút xa ngoài vùng cấm.
 |
| VCK EURO 2024 chứng kiến số lượng đáng kể những cú sút xa thành bàn. Ảnh: Sky Sports. |
Vậy tại sao EURO 2024 lại chứng kiến sự khác biệt?
Theo The Athletic, điều đầu tiên cần phải làm rõ, đó là sự sụt giảm số bàn thắng từ cự ly xa đã phần nào bị cường điệu hóa bằng việc sử dụng những con số từ Premier League.
Tại Premier League mùa 2023/24, thống kê từ Sky Sports chỉ ra tỷ lệ phần trăm các pha dứt điểm ngoài vùng cấm giảm ở mức thấp nhất trong 14 năm qua (32,8%).
Tuy nhiên, một điều đáng ngạc nhiên là khi xem xét sâu hơn về số liệu thống kê trên, nó thực sự không dẫn đến sự sụt giảm lớn về số bàn thắng ghi được từ ngoài vòng cấm.
Việc các cầu thủ sút ít hơn dẫn đến hệ quả trực tiếp là số cú sút xa cũng giảm theo. Tuy nhiên, thực tế là các cầu thủ vẫn hoàn toàn được phép sút từ ngoài vòng 16m50 vào đúng thời điểm.
Premier League trong hai mùa giải gần nhất đều lập kỷ lục về tổng số bàn thắng ghi được, một minh chứng cho thấy mô hình các pha sút bóng đã có sự cải thiện đáng kể.
Dựa trên số liệu từ Opta, The Athletic thống kê trung bình có 147 bàn thắng được ghi từ ngoài vòng cấm mỗi mùa giải ở Premier League. Con số này của mùa trước là 143. Điều đó cho thấy không có sự suy giảm đáng kể nào về số pha sút xa ở một trong những giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh.
Nhiều người còn đặt nghi vấn liệu phân tích có đóng vai trò quan trọng trong việc suy giảm số cú sút hay không.
Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng những cú dứt điểm từ ngoài vòng cấm đã giảm dần qua nhiều năm, trước cả kỷ nguyên phân tích số liệu bùng nổ.
Lấy cột mốc từ bản đồ sút bóng trong trận chung kết World Cup 1966 của Opta, có thể dễ nhận ra rằng cả tuyển Anh và Đức đều cố gắng sút bóng bất cứ khi nào có thể.
 |
| Việc các cầu thủ sút bóng ít hơn đã là xu hướng từ nhiều thập kỷ qua. Ảnh: The Athletic. |
Sự thay đổi sâu sắc trong cách tiếp cận trong những thập kỷ tiếp theo đã được tác giả John Muller của The Athletic lập biểu đồ, dựa trên dữ liệu về số cú sút trên mỗi bàn thắng, vốn có liên hệ chặt chẽ với khoảng cách sút bóng.
Kết quả cho thấy, mặc dù việc sử dụng phân tích có thể đã đẩy nhanh quá trình "sút ít hơn" do các đội muốn tối ưu khả năng thành bàn từ cự ly gần hơn, việc dứt điểm cẩn thận hơn đã là xu hướng trong nhiều thập kỷ đã qua.
Kỹ thuật sút bóng là lời giải
Trong trận Romania thắng Ukraine thuộc lượt trận mở màn của bảng E hôm 17/6, đội chiến thắng thực hiện 9 cú sút, 6 trong số đó đến từ ngoài vùng cấm. Phần còn lại như người ta vẫn thường gọi, đó đã là lịch sử. Stanciu và Razvan Marin tạo ra hai cú nã đại bác khiến Lunin bó tay.
Đến hôm 18/6, Arda Guler của tuyển Thổ Nhĩ Kỳ vẽ lên đường cong tuyệt hảo làm tung lưới Georgia ở lượt trận mở màn bảng F.
Sang đến lượt trận thứ hai, Hjulmand tung một cú sút cực khó ở cự ly hơn 25 m làm tung lưới Anh, gỡ hòa 1-1 cho Đan Mạch.
Điều thú vị trong những siêu phẩm này chính là quỹ đạo của quả bóng. Nhắc về sút xa, người hâm mộ sẽ dễ liên tưởng đến những cú sút búa bổ đưa bóng đi căng như kẻ chỉ.
 |
| Arda Guler của tuyển Thổ Nhĩ Kỳ vẽ lên đường cong tuyệt hảo làm tung lưới Georgia ở lượt trận mở màn bảng F. Ảnh: Alamy. |
Tuy nhiên, với việc kỹ thuật của các cầu thủ ngày càng được hoàn thiện, lựa chọn đưa bóng đi cuộn và xoáy hơn mới là giải pháp được ưa chuộng trong các pha sút xa.
Những cú sút dạng này tuy không đưa bóng đi quá căng, nhưng lại cực kỳ khó lường do quỹ đạo của quả bóng di chuyển có thể dễ bị bẻ cong, gây ra sự lúng túng trong phán đoán cho các thủ môn.
The Athletic liên hệ điều này đến 2 mùa giải có số bàn thắng từ ngoài vòng cấm cao nhất ở Premier League và thật tình cờ, đây cũng là hai mùa bóng có sự bùng nổ của Cristiano Ronaldo.
CR7 không phải cái tên duy nhất tạo nên sự gia tăng đột biến đó, nhưng cũng đáng suy nghĩ về cách mà cầu thủ này từng thực hiện những siêu phẩm sút xa.
Cách đây khoảng một thập kỷ, chính Ronaldo là người đã đưa kiểu sút knuckle-ball trở thành nỗi ác mộng của những thủ môn.
Cụ thể, siêu sao người Bồ Đào Nha thường đưa một đường bóng thẳng bằng mu bàn chân của mình. Sức mạnh khủng khiếp từ chân của Ronaldo khiến trái bóng bay rất nhanh, cộng với kỹ thuật tiếp xúc với bóng chỉ bằng cách cắt ngang qua phần trên khiến quỹ đạo bóng biến hóa rồi cắm xuống một cách hoàn hảo.
  |
| Mert Muldur lập siêu phẩm sút xa với kỹ thuật chém bóng. Ảnh: Alamy. |
Pha lập công tung lưới Portsmouth tại Premier League 2007/08 là ví dụ hoàn hảo nhất. Quả bóng sau khi rời khỏi chân tiền đạo MU dường như chuyển động bình thường, nhưng rồi đột ngột bay lên, trước khi lại cắm xuống. Ở một mức độ nhất định, kiểu chuyển động kép đó cực kỳ ngẫu hứng và không thể đoán trước.
Quả bóng tại EURO 2024 không phải là một ngoại lệ lớn so với những quả bóng khác trong bóng đá thời đại hiện tại. Tuy nhiên, điều khiến các "siêu phẩm" sút xa xuất hiện với tần suất dày đặc tại giải đấu này đến từ việc các cầu thủ đã áp dụng rất nhiều kỹ thuật sút bóng khác nhau.
Sút thẳng với lực căng, cuộn bóng bằng mu bàn chân, uốn cong quả bóng bằng bằng lòng trong hay dùng má ngoài là ít nhất 4 kỹ thuật đã được các cầu thủ tại EURO 2024 áp dụng cho những bàn thắng sút xa.
Dù tính hiệu quả vẫn còn phải xem xét, nhưng rõ ràng có thể thấy những kỹ thuật tuyệt vời đã được đền đáp bằng những "siêu phẩm" làm nức lòng NHM.
Những nhà khoa học tiên phong
"Những nhà khoa học tiên phong" là một cuốn sách thú vị về lịch sử của những phát minh nổi tiếng. Để có được những đóng góp vĩ đại cho nhân loại, các nhà khoa học nổi tiếng đã làm việc với lòng say mê và tinh thần học hỏi không ngừng.
