Báo cáo của Bộ Công Thương cho biết hiện tại nhiều doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước đang gặp khó khăn do thiếu hụt linh phụ kiện nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Năm 2019, Việt Nam nhập khẩu gần 4 tỷ USD phụ tùng linh kiện ôtô, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc là 0,7 tỷ USD (17,54%), từ Hàn Quốc là 1,14 tỷ USD (28,57%), và từ Nhật Bản là 0,72 tỷ USD (18,04%).
Sản xuất xe tải và bus chịu ảnh hưởng lớn nhất
Cụ thể, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô thương mại gồm ôtô tải và xe bus trong nước hiện nay chủ yếu nhập khẩu linh kiện từ phía Trung Quốc. Theo thống kê có đến hơn 70% số doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ôtô tải Việt Nam phụ thuộc vào nguồn này. Khó khăn về nhập khẩu nguyên liệu đang ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, lắp ráp.
Trong khi đó, những doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe du lịch (xe con) cũng chịu ảnh hưởng nhưng ít hơn.
Cụ thể, một số dòng xe nhập khẩu linh kiện từ Trung Quốc như xe Peugeot của Công ty cổ phần ôtô Trường Hải (Thaco) nhập khẩu linh kiện từ Vũ Hán để phục vụ lắp ráp trong nước đang gặp khó khăn.
 |
| Dây chuyền sản xuất xe du lịch tại Việt Nam. Ảnh: Việt Linh. |
Các dòng xe Hyundai của Tập đoàn Thành Công, Kia của Thaco nhập khẩu linh phụ kiện từ Hàn Quốc, Ấn Độ. Các dòng xe thương hiệu Toyota, Honda, Ford... thì nhập linh phụ kiện từ Nhật Bản và các nước Đông Nam Á.
Theo đánh giá, dịch bệnh đang bùng phát tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản khiến một số nhà máy sản xuất ôtô và linh kiện ôtô tạm đóng cửa hoặc có nguy cơ tạm đóng cửa. Do đó, các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ôtô đang gặp nhiều nguy cơ.
Trong khi đó, một số doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất xe tải như Công ty cổ phần ôtô TMT có sử dụng các chuyên gia từ Trung Quốc để phục vụ công tác thử nghiệm sản phẩm hoặc hỗ trợ vận hành dây chuyền sản xuất lại khặp khó khăn về lao động. Các chuyên gia này hiện vẫn chưa trở lại Việt Nam để làm việc.
Hiện tại, một số doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ôtô đang tiến hành hoạt động sản xuất ở các vùng đã được báo cáo là có trường hợp nhiễm bệnh và đang phải tiến hành nhiều biện pháp cách ly phòng dịch như Toyota, Honda và Daewoo (sản xuất xe bus) đang hoạt động ở Vĩnh Phúc.
Hiện tại, các doanh nghiệp tại Vĩnh Phúc vẫn đang vận hành, làm việc bình thường. Tuy nhiên trong trường hợp dịch lan rộng hơn tại địa phương thì có thể sẽ ảnh hưởng tới việc tổ chức hoạt động sản xuất.
Ảnh hưởng của dịch sẽ rõ rệt từ giữa tháng 3
Theo Bộ Công Thương, dự kiến đến giữa tháng 3 hoặc cuối quý I, tác động của tình hình dịch bệnh đến sản xuất lắp ráp ôtô trong nước sẽ rõ rệt. Ảnh hưởng đầu tiên là giảm sản lượng sản xuất. Hoạt động của các doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng mạnh nếu Chính phủ không có các biện pháp hữu hiệu để tháo gỡ các điểm nghẽn nêu trên.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương đánh giá điểm sáng là dự án sản xuất, lắp ráp ôtô Vinfast tại Hải Phòng có thể sẽ gia tăng sản lượng trong năm nay (trong trường hợp thị trường tiêu thụ sản phẩm tốt hơn năm 2019). Nguyên nhân là Vinfast hầu như không nhập khẩu linh phụ kiện trực tiếp từ Trung Quốc.
Trong trường hợp Vinfast gia tăng sản lượng, dự kiến sẽ bù lại một phần sản lượng bị giảm của toàn ngành (đối với ôtô đến 9 chỗ ngồi).
 |
| Một nhà máy sản xuất ôtô tại tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Việt Linh. |
Các doanh nghiệp sản xuất ôtô Chính phủ cần trực tiếp đàm phán với chính quyền các tỉnh, địa phương cũng như cấp trung ương Trung Quốc trong việc xem xét áp dụng hợp lý các biện pháp kiểm soát biên giới trong việc phòng ngừa dịch bệnh để bảo đảm nguồn nguyên phụ liệu, linh phụ kiện đầu vào sản xuất cho các doanh nghiệp công nghiệp trong nước.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp đề xuất sớm ban hành các chính sách mới về thuế nhập khẩu xe lắp ráp trong nước với 100% linh kiện được nhập khẩu (CKD) cũng như chính sách ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ôtô sản xuất trong nước nhằm duy trì ngành công nghiệp ôtô trong dài hạn.
