 |
| Trung Quốc cải tạo đất trên đảo Gạc Ma, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Inquirer |
Trung Quốc gia tăng các hoạt động ở Trường Sa
Sáng 1/5, Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố, hơn một tháng qua, Trung Quốc liên tục duy trì sự hiện diện của đội tàu hộ tống hùng hậu nhằm cản trở lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam bảo vệ chủ quyền.
Trong cuộc họp báo ngày 5/6, ông Trần Duy Hải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia, cho biết, Việt Nam đã nỗ lực đối thoại với Trung Quốc bằng nhiều hình thức, nhiều cấp khác nhau, với trên 30 cuộc trao đổi. Cộng đồng quốc tế đánh giá cao sự kiềm chế và ứng xử của Việt Nam, lên án Trung Quốc. Tuy nhiên, Trung Quốc không dừng lại mà còn phản ứng tiêu cực, vu cáo Việt Nam. Trên thực địa, Trung Quốc mở rộng phạm vi hoạt động của giàn khoan, di chuyển giàn khoan đến vị trí nằm sâu 60 hải lý trong thềm lục địa Việt Nam. Đồng thời, các tàu Trung Quốc có hành vi hung hăng, đâm va, phun vòi rồng vào tàu chấp pháp, ngư dân Việt Nam. Đặc biệt, ngày 26/5, tàu Trung Quốc đâm chìm tàu ĐNa 90152 của ngư dân Việt Nam.
Theo Inquirer, ngày 15/5/2014, Chính phủ Philippines công bố các bức ảnh do thám cho thấy Trung Quốc đang xây dựng trên bãi đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Các quan chức thuộc cơ quan tình báo Philippines cho hay, Trung Quốc đang cải tạo đất để mở rộng diện tích đảo. “Những hành vi này gây mất ổn định trong khu vực, vi phạm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và luật pháp quốc tế”, Bộ Ngoại giao Philippines khẳng định.
Bốn ngày sau đó (19/5/2014), hãng tin Reuters dẫn lời Tổng thống Philippines Benigno Aquino tiếp tục tố cáo Trung Quốc vi phạm các điều khoản trong DOC thông qua việc cải tạo đất ở đảo Gạc Ma.
Trong khi đó, một quan chức Philippines giấu tên cho hãng thông tấn AP biết Trung Quốc đang xây dựng sân bay trên Gạc Ma. Tuy nhiên, Thời báo Hoàn cầu ngụy biện rằng mục đích của hoạt động cải tạo là nâng cao điều kiện sinh hoạt trên đảo.
Ngày 4/6/2014, tờ Philstar dẫn lời Tổng thống Benigno Aquino một lần nữa tố cáo tàu Trung Quốc đang hiện diện ở Đá Ga Ven (Philippines gọi là Gavin) và Đá Châu Viên (Calderon). Trả lời phỏng vấn bên lề Hội nghị Quản lý và Giảm thiểu rủi ro thiên tai Á – Âu, ông Aquino nhấn mạnh: “Chúng tôi quan ngại rằng Trung Quốc lại đang triển khai các động thái làm gia tăng căng thẳng mới”.
Tổng thống Aquino cho biết các tàu mới bị phát hiện dường như giống với loại tàu Trung Quốc đã sử dụng để vận chuyển cát và sỏi ở đảo Gạc Ma. “Theo những gì tôi nhìn thấy trong ảnh, các tàu này dùng để cải tạo đất”, ông Aquino nhấn mạnh.
Cùng thời điểm này, tờ Inquirer cho biết Trung Quốc đang cải tạo đất ở khu vực Đá Én Đất (Malvar). Giới chức Manila lo ngại Trung Quốc lấp đất ở Đá Én Đất nhằm xây dựng một sân bay hoặc căn cứ quân sự.
Những hành động leo thang liên tiếp của Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa tiếp tục bị "vạch mặt" khi tờ South China Morning Post hôm 8/6 dẫn lời ông Li Jie, một chuyên gia hải quân thuộc Viện Nghiên cứu Hải quân Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh đang tìm cách biến căn cứ tại Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa thành một đảo nhân tạo toàn diện. Bắc Kinh sẽ xây dựng đường băng và cảng biển trên đảo nhằm triển khai hiệu quả hơn sức mạnh quân sự ở Biển Đông.
Những lần Trung Quốc cướp đảo ở Trường Sa
Trung Quốc ngang ngược tuyên bố chủ quyền hơn 80% diện tích Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Nhằm hiện thực hóa yêu sách chủ quyền, Bắc Kinh nhiều lần thực hiện các hành động gây hấn trên biển bất chấp luật pháp quốc tế.
Năm 1988, Trung Quốc đưa quân chiếm đóng các bãi đá Cô Lin, Len Đao và Gạc Ma thuộc nhóm đảo Sinh Tồn trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Hải quân Nhân dân Việt Nam đã phải đưa tàu ra bảo vệ chủ quyền bao gồm các tàu vận tải HQ-505, HQ-604 và HQ-605.
Sáng ngày 14/3/1988, tàu khu trục Trung Quốc nổ súng vào tàu ta khiến HQ-505 hư hại nặng trong khi hai chiếc còn lại chìm. Sau trận hải chiến ở cụm đảo Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao, Trung Quốc chiếm đảo Gạc Ma trong khi Việt Nam giữ được hai đảo còn lại.
Ngoài đảo Gạc Ma (tên tiếng Anh là Johnson South Reef), Trung Quốc còn chiếm đóng Đá Xu Bi (Subi Reef) thuộc cụm Thị Tứ, Đá Chữ Thập (Fiery Cross Reef) và Đá Ga Ven (Gaven Reefs) của Cụm Nam Yết, Đá Tư Nghĩa (Hughes Reef) ở Cụm Sinh Tồn, Đá Châu Viên (Cuarteron Reef) ở Cụm Trường Sa trong năm 1988. Bắc Kinh chiếm Đá Vành Khăn (Mischief Reef) ở cụm Bình Nguyên năm 1995.
