Ngày 12/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un ký tuyên bố chung khẳng định cam kết phi hạt nhân hóa toàn diện bán đảo Triều Tiên.
Một số chính trị gia và nhà bình luận cho rằng hai nhà lãnh đạo có thể sẽ được trao giải Nobel vì nỗ lực cho nền hòa bình. Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng giải thưởng danh giá này vẫn "nằm ngoài tầm tay" của cả tổng thống Mỹ và nhà lãnh đạo Triều Tiên.
 |
| Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim lần đầu gặp nhau hôm 12/6. Ảnh: Reuters |
Ủy ban trao giải sợ mắc sai lầm cũ
Theo nhận định của giới quan sát, sự kiện hôm 12/6 chưa chắc mang lại kết quả tốt đẹp về lâu dài. Vấn đề giải trừ vũ khí hạt nhân luôn phức tạp, hàm chứa nhiều rủi ro, đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và tiền bạc.
"Giờ còn quá sớm để bàn về giải Nobel. Tuy nhiên, nếu thỏa thuận ngày 12/6 thực sự dẫn đến tiến trình giải trừ vũ khí trên bán đảo Triều Tiên, sẽ rất khó để không trao giải cho họ. Đây sẽ là một tình huống kỳ lạ nhưng từng xảy ra trước đây, một số người có quá khứ liên quan đến bạo lực đã được trao giải Nobel Hòa bình", ông Asle Sveen, nhà sử học chuyên nghiên cứu về giải Nobel nhận định.
Trước cuộc thượng đỉnh tại Singapore, nhiều người, gồm Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In, cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter và Ngoại trưởng Anh Boris Johnson, cho rằng Tổng thống Trump xứng đáng với giải thưởng danh giá.
9 năm trước, giải Nobel Hòa bình của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama bị nhiều người phản đối gay gắt vì được trao "quá sớm", sau khi ông giữ chức mới được 9 tháng.
Cả thế giới ngỡ ngàng với sự lựa chọn của Ủy ban Nobel Na Uy, bởi khi ấy tổng thống Mỹ chưa làm được điều gì cụ thể để xứng đáng với vinh dự đó. Ủy ban Nobel Na Uy cho biết lý do ông Obama đoạt giải là “vì những nỗ lực phi thường nhằm tăng cường sức mạnh ngoại giao quốc tế và sự hợp tác giữa các dân tộc”. Tuy nhiên, sau làn sóng chỉ trích dữ dội, hội đồng trao giải có thể sẽ không muốn lặp lại sai lầm trong quá khứ.
 |
| Tổng thống Obama nhận giải Nobel Hòa bình năm 2009. Ảnh: Getty. |
Năm 2000, cựu Tổng thống Hàn Quốc Kim Dae Jung cũng được trao giải Nobel vì nỗ lực hòa giải với Triều Tiên nhưng ông bị nghi ngờ có ý đồ chính trị đằng sau, theo chuyên gia Henrik Urdal, trưởng Viện nghiên cứu Hòa bình tại Oslo, Na Uy.
"Tôi nghĩ họ sẽ muốn chờ xem hai bên có đạt được kết quả quan trọng nào không trước khi trao giải thưởng", AFP dẫn lời ông Urdal.
Giải Nobel Hòa bình xứng đáng hơn cho một người khác?
Chuyên gia Dan Smith, trưởng Viện nghiên cứu hoà bình quốc tế Stockholm (SIPRI) đồng ý giải Nobel trao cho ông Trump hoặc ông Kim bây giờ sẽ là quá sớm.
"Thỏa thuận ngày 12/6 là bước khởi đầu tốt đẹp nhưng hành trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên vẫn còn rất dài và phức tạp. Những điều mà ông Trump đã làm, trong đó có việc rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và xe bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran, không tích cực lắm với nền hòa bình thế giới", ông Smith nói.
Nếu tiến trình phi hạt nhân hóa được thực hiện trên bán đảo Triều Tiên, ủy ban trao giải Nobel có thể gặp phải tình trạng khó xử vì quá khứ không được "trong sạch" của hai nhân vật chính.
"Nhiều người từng nhận giải Nobel Hòa bình đã có hành động gây tranh cãi. Câu hỏi đặt ra là họ có làm đủ tốt nhiệm vụ của mình để xóa đi quá khứ hay không. Cả Trump lẫn Kim đều chưa nỗ lực đủ để nhận giải", ông Urdal nhận định.
Tiến sĩ Geir Lundestad, thư ký phụ trách giải Nobel Hòa bình từ năm 1990 đến 2014, thường nói giải thưởng này không dành cho "những vị thánh".
"Nhưng cũng không nên quá vin vào điều này", Lundestad nói. Ông hoan nghênh cuộc thượng đỉnh Singapore nhưng vẫn thể hiện thái độ nghi hoặc về việc trao giải Nobel cho tổng thống Mỹ và nhà lãnh đạo Triều Tiên.
 |
| Nhiều chuyên gia nghi ngờ khả năng hai nhà lãnh đạo Mỹ - Triều nhận giải Nobel Hòa bình nếu tuyên bố chung ngày 12/6 không đưa đến kết quả lâu dài. Ảnh: AFP. |
Trong khi đó, chuyên gia Urdal chỉ ra sự mâu thuẫn trong chính sách ngoại giao của Tổng thống Trump.
"Điều có khả năng làm tổn hại đến cơ hội nhận giải của ông Trump đó là việc ông rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Cùng thời điểm lựa chọn giải pháp hòa bình với Bình Nhưỡng, ông lại gây sốc khi châm ngòi mâu thuẫn tại Trung Đông và khiến cả khu vực lâm vào tình trạng nguy hiểm", Urdal nói.
Tiến sĩ Peter Wallensteen, chuyên gia Thụy Điển về quan hệ quốc tế, cho rằng Tổng thống Moon Jae In mới là người xứng đáng nhất lúc này cho giải thưởng danh giá.
Mối quan hệ với Triều Tiên là sự quan tâm lớn nhất của ông Moon trong năm đầu đảm nhiệm vai trò tổng thống Hàn Quốc. Sau cuộc gặp lịch sử với nhà lãnh đạo Kim Jong Un, Tổng thống Moon đã phải đi đi về về giữa Triều Tiên và Mỹ. Ông hội đàm cùng Tổng thống Trump ngày 22/5, rồi lại sang phần lãnh thổ Triều Tiên ngày 26/5 để gặp ông Kim.
Tất cả nỗ lực trên chỉ nhằm một mục đích: đảm bảo cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều thành công, theo New York Times.
"Tuy nhiên nếu ông Moon được trao giải Nobel Hòa bình, đó sẽ là một cú tát đối với Tổng thống Trump", Wallensteen nói.
