Trẻ ra đi thương tâm trong hồ bơi cạn: Bác sĩ cảnh báo những sai lầm

Trẻ 0-4 tuổi có tỷ lệ tử vong do đuối nước cao nhất, chiếm khoảng 36%. Ảnh: Shutterstock.

Chỉ trong vòng chưa đầy một tháng, hai trẻ em sinh sống tại TP.HCM đã tử vong sau tai nạn đuối nước. Điều khiến nhiều phụ huynh không khỏi bàng hoàng là cả hai sự việc đều xảy ra tại hồ bơi rất cạn, nơi được cho là “an toàn”, có giáo viên hướng dẫn và nhân viên cứu hộ túc trực.

Đuối nước trong môi trường tưởng an toàn

Trường hợp đầu tiên là bé gái 7 tuổi, gặp nạn trưa 13/12 khi tham gia chuyến dã ngoại cùng Trường Tiểu học Bình Trị Đông A tại một khu du lịch. Bé cùng các bạn xuống vui chơi tại hồ bơi có mực nước khoảng 0,4-0,5 m. Khoảng 15 phút sau, một bạn nhỏ phát hiện bé úp mặt xuống nước, không cử động.

Bé được đưa lên bờ trong tình trạng tím tái, ngưng thở và được sơ cứu tại chỗ nhưng không hiệu quả. Chưa đầy 48 giờ sau tai nạn, bé không qua khỏi.

Trường hợp thứ hai là bé trai 12 tuổi, gặp tai nạn ngày 25/11 trong lúc học bơi cùng thầy giáo. Bé bị ngất và chìm trong nước trong thời gian ngắn, được vớt lên trong tình trạng mê sâu, ngưng tim, ngưng thở. Dù được hồi sức kéo dài và điều trị tích cực nhiều ngày tại Bệnh viện Nhi đồng 1, bé bị tổn thương nghiêm trọng não, gan, thận do thiếu oxy và không qua khỏi vào đầu tháng 12.

Dù trẻ biết bơi, hồ bơi cạn, phụ huynh vẫn nên trang bị áo phao để tránh trường hợp đuối nước. Ảnh: Freepik.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Đinh Tấn Phương, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 1, điểm chung của hai ca tử vong là tai nạn xảy ra tại hồ bơi cạn, có người giám sát. Điều này cho thấy nguy cơ đuối nước vẫn hiện hữu nếu trẻ trượt chân, té ngã hoặc úp mặt xuống nước và không được phát hiện, cấp cứu kịp thời.

“Điều này cho thấy nguy cơ đuối nước vẫn luôn hiện hữu nếu trẻ không có kỹ năng tự bảo vệ khi trượt chân, té ngã hoặc úp mặt xuống nước”, bác sĩ Phương nhấn mạnh.

Trên thực tế, nhiều phụ huynh vẫn mang tâm lý chủ quan khi cho rằng hồ bơi cạn, hồ bơi trẻ em hay bể nước thấp thì ít nguy hiểm. Tuy nhiên, bác sĩ Phương cho rằng, đuối nước không phụ thuộc vào độ sâu của nước mà phụ thuộc vào khả năng đường thở bị ngập và phản xạ tự cứu của nạn nhân.

Đặc biệt ở trẻ em, đuối nước thường diễn ra rất nhanh, âm thầm và khó phát hiện. Khi gặp nạn, trẻ không thể kêu cứu do đang cố nín thở hoặc nước đã tràn vào đường thở. Trong nhiều tình huống, trẻ chỉ vùng vẫy yếu ớt hoặc rơi vào trạng thái bất động, rất dễ bị nhầm lẫn với việc đang vui chơi hay bơi lội.

“Không ít người lớn xung quanh cho rằng trẻ đang đùa nghịch, nên bỏ lỡ thời điểm can thiệp sớm”, bác sĩ Phương nói.

Sai lầm chết người trong sơ cứu đuối nước

Một vấn đề đáng lo ngại khác được các bác sĩ chỉ ra là kỹ năng sơ cứu đuối nước tại hiện trường còn nhiều hạn chế, thậm chí tồn tại những sai lầm nghiêm trọng.

Theo bác sĩ Phương, khi phát hiện trẻ ngưng tim, ngưng thở, ưu tiên hàng đầu phải là ép tim và thổi ngạt đúng cách.

"Việc bế xốc nạn nhân lên để 'sóc nước' là hoàn toàn không có giá trị cấp cứu. Thao tác này không những không giúp nước thoát ra khỏi phổi mà còn làm mất 'thời gian vàng' để hồi sinh tim phổi", bác sĩ Phương nhấn mạnh.

Theo y văn, chỉ sau khoảng 4 phút ngưng tim, ngưng thở, nguy cơ tổn thương não không hồi phục đã bắt đầu xuất hiện. Sau 10 phút, khả năng cứu sống nạn nhân là rất thấp và nguy cơ tử vong tăng cao. Vì vậy, từng phút chậm trễ trong sơ cứu đều có thể đánh đổi bằng tính mạng của trẻ.

Ngoài ra, nhiều người vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tình trạng "đuối nước khô", thuật ngữ chỉ tình trạng nước còn tồn tại trong phổi sau tai nạn, có thể gây suy hô hấp muộn.

Trong một số trường hợp, trẻ được cứu lên bờ, tỉnh táo, thậm chí có thể nói chuyện bình thường. Tuy nhiên, sau đó vài giờ đến vài ngày (24-72 giờ), trẻ đột ngột khó thở, suy hô hấp và có thể tử vong nếu không được theo dõi y tế.

"Vì vậy, bất kỳ trường hợp nào nghi ngờ đuối nước cũng cần được đưa đến cơ sở y tế để theo dõi, kể cả khi trẻ đã tỉnh", bác sĩ Phương khuyến cáo.

Theo chuyên gia Tony Coffey, tổ chức Kỹ năng sinh tồn Việt Nam (SSVN), đuối nước hiện vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.

Nhân viên cứu hộ cần được huấn luyện kỹ năng sơ cứu. Ảnh: SSVN.

Chuyên gia Tony Coffey cho hay có nhiều nguyên nhân khiến trẻ em vẫn có thể đuối nước, ngay cả khi có người lớn giám sát.

Trước hết là sự thiếu hụt kiến thức và kỹ năng an toàn dưới nước. Trẻ em vốn hiếu động, tò mò, dễ bị cuốn hút bởi môi trường nước nhưng lại chưa có khả năng đánh giá rủi ro và tự bảo vệ bản thân.

Bên cạnh đó, môi trường nước chưa được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Nhiều hồ bơi, ao hồ thiếu rào chắn, biển cảnh báo, hoặc có trang bị cứu hộ nhưng không được sử dụng đúng cách.

Ngay cả khi có người lớn giám sát, chỉ cần một khoảnh khắc lơ là, tai nạn vẫn có thể xảy ra. Thực tế đã ghi nhận nhiều trường hợp trẻ té vào hồ cá, hồ nước trong vườn, hoặc nhân viên cứu hộ mất tập trung, không phát hiện kịp thời trẻ gặp nạn.

Theo ông Tony, phòng chống đuối nước không thể chỉ dừng lại ở việc dạy trẻ biết bơi. Người lớn cần chủ động loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn trong môi trường sống, như đậy kín các vật dụng chứa nước, lắp đặt rào chắn và biển cảnh báo tại hồ bơi, ao hồ; trang bị đầy đủ áo phao, phao cứu sinh, dây và gậy cứu hộ.

"Việc giám sát trẻ phải được thực hiện liên tục, đặc biệt khi trẻ vui chơi hoặc bơi lội gần các khu vực nước. Nhân viên cứu hộ cần được đào tạo bài bản, luôn duy trì sự tập trung và sẵn sàng can thiệp khi có sự cố", chuyên gia Tony nói.

Thêm nữa, người lớn cần được trang bị và thực hành kỹ năng cứu hộ an toàn và sơ cấp cứu, đặc biệt là hồi sinh tim phổi (CPR). Đây là kỹ năng đã được chứng minh có thể làm tăng đáng kể khả năng sống sót của nạn nhân đuối nước cũng như các tình huống ngưng tim, ngưng thở khác.