Giờ đây nhìn lại, tôi có thể nhận ra khu dự án cũng chính là một chốn thứ ba rộng lớn. Không phải nhà, không phải trường học hay nơi làm việc. Không gian ngoài trời này chẳng đòi hỏi mấy nghĩa vụ nơi ta. Chúng là nơi ta lựa chọn. Chúng là nơi cuộc sống của ta có thể giao cắt với cuộc sống của những người mà về sau sẽ trở thành bạn ta, hay chí ít là thành những gương mặt ta thấy quen thuộc.

Khoảng sân chung - với mấy băng ghế dài và các khu vui chơi - khơi nên sự gắn bó giữa láng giềng với nhau. Đổi lại, hàng xóm láng giềng chung tay nhau nuôi dưỡng nên một dạng đời sống xã hội.

Lên trung học, đam mê của tôi chuyển từ mấy trò như lật thẻ đầu lâu sang những môn thể thao đồng đội nghiêm túc hơn. Tỷ lệ bọn trẻ tới các sân của khu dự án mất cân đối tới mức sinh ra một văn hóa ganh đua đầy rủi ro thực sự. Ai muốn tham gia chơi một trận bóng rổ hoặc bóng bầu dục tự phát chỉ cần có mặt là được, nhưng cái giá phải trả nếu muốn được tiếp tục ở yên trên sân là phải chiến thắng.

Đó là một dạng chế độ đãi ngộ nhân tài không chút khoan nhượng. Nếu đội của bạn thua, bạn sẽ bị đá ra khỏi sân rồi đứng chen chân vào hàng dài những thằng phải đứng ngoài chờ tới lượt. Có khi nhiều giờ sau bạn mới lại được vào sân. Việc phải đứng ngoài biên trong cảm giác vô dụng và chán nản, hoặc phải trở về căn hộ nhà mình trong cảm giác lo lắng và chán nản, với tôi đều là kết quả không thể chấp nhận được.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Pixabay/Pexels.

Nếu muốn thắng nghĩa là buộc phải lăn mình xuống nền bê tông không chút xót thương và rách toác một lớp da thì tôi sẽ làm thế. Tôi hiếm khi về nhà trước khi trời sập tối. Hễ tôi thấy đói vào khoảng giờ ăn trưa, tôi sẽ đứng dưới cửa sổ căn hộ nhà chúng tôi và gọi với lên mẹ, mẹ sẽ thảy một cái bánh mì kẹp nhân cá ngừ xuống hết bảy tầng lầu lên đôi bàn tay đang xòe ra chờ đợi của tôi. Tôi sẽ ngoạm bốn phát là xong rồi chạy vội đi để có thể vào chơi một trận.

Mùa xuân và mùa hè, sân bóng rổ là nơi tôi ra sức chứng tỏ giá trị của mình. Tôi sẽ nhảy khỏi giường, gõ cửa nhà Billy, rồi chỉ mấy giây sau là chúng tôi đã lao khỏi chung cư và sẵn sàng trên sân bóng. Tôi như bị thôi miên bởi mấy câu chuyện phiếm qua lại, mấy tiếng cằn nhằn, mấy cú đập tay ăn mừng, và thanh âm đều đặn khi trái bóng dội trên nền đất.

Rồi khi có đứa thoát được vòng kiềm tỏa, cả một đám đi giày thể thao loại buộc dây rẻ tiền sẽ đuổi bám quanh sân như thể cả tương lai của chúng tôi đều phụ thuộc vào chuyện truy cản được bóng hoặc ném bóng thành công vào rổ. Muốn thắng, bạn phải chơi thật rắn. Đứa nào kêu ca mình bị chơi xấu là chứng tỏ đứa đó yếu đuối, và lâu lâu cũng có ẩu đả xảy ra. Tôi khoái hết tất cả những chuyện này. Nhưng điều tôi khoái nhất chính là được hòa mình cùng mấy đứa trẻ khác trên sân, không ngừng thi đấu để giành được quyền ở lại chơi tiếp.

Khi cái lạnh mùa thu tràn tới, mấy thằng lại chuyển sang chơi bóng bầu dục, và do không có sân bóng lớn nào lân cận nên chúng tôi chơi ngay trên các sân bóng rổ nhựa đường. Dù không chơi kiểu húc, nhưng bóng bầu dục theo kiểu chạm với các quy tắc của Brooklyn vẫn đủ quật nát bất cứ cầu thủ nào, nhất là trung phong, đây là vị trí tôi hay chơi. Lúc chơi bóng bầu dục kiểu húc khi lên cấp ba, tôi bị gãy mũi và vài chấn động nhẹ ở não. Tôi cũng bị rạn xương cổ và phải mất nhiều năm sau mới hồi phục lại.

Nhưng cường độ dữ dội của thể thao không hề làm suy giảm khát khao thi đấu của tôi, và rồi năm này qua năm khác, cú chuyền này sang cú chuyền khác, đợt truy cản này tới đợt truy cản khác, tôi chấp hết những vết bầm tím cùng những phần thịt bị lột da khi sõng soài trên nền đất cứng và lạnh. Có thể khu dự án nơi tôi lớn lên may mắn không phải chứng kiến nhiều tội ác, nhưng cũng chẳng có màn hạ cánh êm đềm nào hết.

Đôi khi tôi là đứa tổ chức các trận tự phát, gõ cửa từng nhà để chiêu mộ cầu thủ hoặc hô lên rủ đại một hậu vệ hay một tay bắt bóng tiềm năng nào đó khi thấy tụi nó phía bên kia sân. Tôi dễ dàng tập hợp được đủ hàng thủ và hàng công. Ai muốn chơi cũng đều có thể tham gia. Họ chỉ cần chứng tỏ khả năng của mình khi nhận bóng.