Sau màn bốc thăm may rủi, không nhiều người lạc quan về cơ hội của U20 Việt Nam ở vòng chung kết U20 châu Á 2023. Đối thủ của thầy trò HLV Hoàng Anh Tuấn là U20 Australia, Iran và Qatar, 3 đội bóng trẻ của 3 nền bóng đá góp mặt ở World Cup 2022. Không có bảng đấu nào khác ở giải đấu này có điều tương tự.
Rơi vào bảng "tử thần", nhưng những gì U20 Việt Nam làm được là đáng khích lệ.
Màn lột xác
Cách đây chưa đầy 5 tháng, U20 Việt Nam thi đấu không thật sự thuyết phục ở vòng loại U20 châu Á. Chiến thắng đậm trước các đối thủ yếu như Timor Leste, Hong Kong là điều tất yếu. Ở trận tranh ngôi đầu bảng với U20 Indonesia, U20 Việt Nam lại nhận thất bại 2-3 và giành vé vào vòng chung kết với tư cách một trong những đội nhì bảng có thành tích tốt.
Trên đất Uzbekistan, U20 Việt Nam lột xác. Màn "thay da đổi thịt" đến ngay từ cách sắp xếp đội hình khi HLV Hoàng Anh Tuấn áp dụng sơ đồ chiến thuật 3-4-3 ở trận gặp Australia. Trước đó, U20 Việt Nam thường xuyên đá 4-3-3 dưới thời HLV Đinh Thế Nam.
Cách sử dụng nhân sự của HLV Hoàng Anh Tuấn cũng gây bất ngờ. Những tiền vệ tấn công tài năng như Khuất Văn Khang, Nguyễn Văn Trường đều được xếp đá trái sở trường. Dù vậy, họ vẫn thi đấu ấn tượng để đóng góp vào chiến thắng của U20 Việt Nam.
Đến cuộc đối đầu Qatar, U20 Việt Nam lại trở về sơ đồ 4 hậu vệ quen thuộc. Nhưng thay vì 4-3-3, HLV Hoàng Anh Tuấn áp dụng sơ đồ 4-2-3-1 để tăng cường khả năng tranh chấp, hỗ trợ phòng ngự ở khu vực giữa sân.
Trong trận Iran, U20 Việt Nam linh hoạt trong khâu vận hành chiến thuật, tùy theo thời điểm. Giai đoạn đầu, Văn Khang và các đồng đội lùi sâu phòng ngự nên phải chơi với hệ thống 3 trung vệ. Khi cần tấn công, U20 Việt Nam lại dâng cao, chuyển sang sơ đồ 4-2-3-1. Đầu hiệp 2, U20 Việt Nam thực sự đã ép sân được U20 Iran, kiểm soát bóng nhiều hơn, tạo nhiều cơ hội hơn và ghi được bàn thắng.
Ở cả 3 trận, U20 Việt Nam đều vận hành chiến thuật và lối chơi một cách trơn tru. Khả năng chuyển trạng thái từ phòng ngự sang tấn công của các học trò HLV Hoàng Anh Tuấn luôn được đánh giá cao. Nhờ đó, ngoại trừ trận gặp Iran, U20 Việt Nam luôn dứt điểm ngang hoặc nhiều hơn đối thủ dù không kiểm soát bóng nhiều.
 |
| U20 Việt Nam chơi cực hay trong những tình huống chuyển trạng thái từ phòng ngự sang tấn công. Ảnh: AFC. |
U20 Việt Nam cũng thể hiện được bản lĩnh thi đấu. Các cầu thủ trẻ thường xuyên rơi vào trạng thái phải tập trung phòng ngự liên tục nhưng vẫn chơi tỉnh táo. Hai bàn thắng ở hiệp hai trận gặp U20 Iran đến khi dàn trung vệ U20 Việt Nam đã xuống sức quá nhiều bởi họ chưa được nghỉ một phút nào còn đối phương gây sức ép quá lớn.
Chính màn trình diễn này giúp U20 Việt Nam nhận được sự công nhận từ đối thủ. Đội trưởng Amin Hazbvi của U20 Iran chia sẻ: "Việt Nam là đội bóng rất mạnh. Việt Nam không xứng đáng bị loại khỏi giải đấu này. Đây là một trận đấu khó khăn với chúng tôi".
Ở quê nhà, đội trưởng Đỗ Hùng Dũng của tuyển Việt Nam dành lời tán thưởng các đàn em: "Thắng Australia - Đả bại Qatar - Khiến Iran hùng mạnh kinh hồn khiếp vía. Một giải đấu quá thành công với các cầu thủ trẻ! Ngẩng cao đầu mà bước tiếp nào các em ơi!".
Điều còn thiếu
U20 Việt Nam đã cải thiện được thể lực đáng kể. Tuy nhiên, chừng đó vẫn là chưa đủ để cạnh tranh một vé vào tứ kết và xa hơn là suất dự vòng chung kết U20 World Cup 2022. Sau 3 trận liên tiếp phải chịu sức ép liên tục, U20 Việt Nam đuối sức vào nửa sau hiệp 2 trận gặp U20 Iran và nhận 2 bàn thua.
Điều đó cũng cho thấy chất lượng hàng thủ U20 Việt Nam chưa được đảm bảo. Ở giải đấu này, bộ 3 trung vệ được HLV Hoàng Anh Tuấn sử dụng là Nguyễn Mạnh Hưng, Lê Nguyên Hoàng và Nguyễn Đức Anh. Họ chưa có kinh nghiệm thi đấu ở giải hạng Nhất hoặc V.League và mắc sai lầm đáng tiếc ở một số tình huống.
Trên băng ghế dự bị, U20 Việt Nam cũng không có những trung vệ thực sự đáng tin cậy. Điều này trái ngược với hàng công. Nguyễn Thanh Nhàn được cọ xát nhiều ở giải hạng Nhất, Nguyễn Văn Trường, Nguyễn Quốc Việt, Nguyễn Đình Bắc "nhẵn mặt" ở các giải đấu trẻ còn Bùi Vĩ Hào sở hữu hơn 1.100 phút thi đấu tại V.League.
Đó cũng là lý do HLV Hoàng Anh Tuấn chủ yếu thay người trên hàng công. Trong khi đó, bộ 3 trung vệ chơi gần như trọn vẹn 3 trận đấu và yếu thế trong các pha tranh chấp, theo người ở nửa sau hiệp 2 trận gặp U20 Iran.
 |
| Mạnh Hưng mắc một sai lầm khi phán đoán sai điểm rơi, dẫn đến bàn mở tỷ số của U20 Iran. Tuy nhiên, trung vệ này vẫn có một giải đấu ấn tượng. Ảnh: AFC. |
Thu hoạch gì cho tương lai
Chứng kiến màn trình diễn của các cầu thủ U20 Việt Nam, HLV Philippe Troussier khẳng định: "Từ nay tới vòng loại World Cup 2026 và VCK Asian Cup 2023, tôi nghĩ có ít nhất 6-7 cầu thủ U20 Việt Nam đủ sức cạnh tranh vị trí ở đội tuyển Việt Nam". Trong danh sách sơ bộ để chuẩn bị cho SEA Games 32, chiến lược gia người Pháp cũng điền tên 14-15 người.
Tại vòng chung kết U20 châu Á 2023, hàng loạt cầu thủ kinh nghiệm đã thể hiện được bản lĩnh. Đó là Nguyễn Quốc Việt, Nguyễn Văn Trường, Nguyễn Đức Việt, Nguyễn Đức Phú, Khuất Văn Khang, Hồ Văn Cường hay Bùi Vĩ Hào.
Ngoài ra, một số cầu thủ mới sinh năm 2005 nhưng cũng đã chơi cực kỳ ấn tượng là thủ môn Cao Văn Bình, trung vệ Lê Nguyên Hoàng, Nguyễn Mạnh Hưng. Trên ghế dự bị, một số cầu thủ khác cũng sinh năm 2005 giàu tiềm năng là hậu vệ Nguyễn Bảo Long, tiền đạo Hoàng Minh Tiến.
Đây là lứa cầu thủ từng được tập huấn tại Đức cùng U17 Việt Nam, dưới sự dẫn dắt của chính HLV Hoàng Anh Tuấn. U17 Việt Nam từng giành 2 chiến thắng, một trận hòa và một trận thua. Họ ghi 10 bàn thắng và để thủng lưới 6 lần. Sau đợt tập huấn đó, Mạnh Hưng và Minh Tiến được CLB Eintracht Frankfurt giữ lại tập thêm một tuần.
Việc có đến 3 cầu thủ U17 cạnh tranh được suất đá chính ở đội U20 Việt Nam cho thấy những chuyến tập huấn nước ngoài có giá trị ra sao. Đây chính là điều cần phát huy để các đội tuyển trẻ Việt Nam được cọ xát, tích lũy kinh nghiệm. Từ những nền tảng đó, các cầu thủ trẻ mới có thể cạnh tranh được vị trí tại CLB và thi đấu ở hạng Nhất, V.League nhiều hơn.
Mục Thể thao giới cuốn sách nổi tiếng viết về bóng đá châu Phi mang tên "Bàn chân của tắc kè hoa" xuất bản vào năm 2010 của tác giả Ian Hawkey. Chân dung của tân HLV trưởng tuyển Việt Nam, Philippe Troussier, cũng sẽ hiện lên phần nào trong cuốn sách này.
