 |
Thẩm phán tòa án New York Juan Merchan ngày 4/4 sẽ đảm nhiệm trọng trách xử lý một kiện chưa từng có tiền lệ, khi đây là lần đầu một cựu tổng thống bị truy tố. Nhiều khả năng vụ án sẽ có những thủ tục đặc biệt so với những vụ kiện khác, theo AP.
Ông Trump sẽ phải đứng trước tòa để trả lời vị cựu công tố viên 16 năm kinh nghiệm về cáo buộc trả tiền bịt miệng sao phim khiêu dâm Stormy Daniels trong chiến dịch tranh cử năm 2016.
“Thẩm phán đó ghét tôi”, ông Trump đả kích thẩm phán Merchan trên mạng xã hội Truth Social ngày 31/3.
Ông Trump tuyên bố mình vô tội và phủ nhận vụ việc, mặc dù ông thừa nhận đã trả tiền cho bà Daniels. Ông cho rằng các cáo buộc mang động cơ chính trị.
 |
| Bên ngoài Tòa án Hình sự Manhattan, nơi cựu Tổng thống Donald Trump sẽ nghe cáo trạng vào ngày 4/4. Ảnh: AP. |
Thử thách di sản
Ông Merchan nhận vụ án của ông Trump khi đảm nhận vai trò luân phiên giám sát đại bồi thẩm đoàn và các vụ án phát sinh. Ông cũng thường xử lý các trường hợp liên quan đến tài chính.
“Có rất nhiều áp lực ở vụ án này bởi những điều mới lạ”, Patricia Brown Holmes, cựu thẩm phán tòa án tiểu bang ở Illinois, nói.
“Là một thẩm phán, bạn phải làm đúng, phải công bằng. Công chúng cần phải biết điều đó là công bằng. Bạn muốn chắc rằng bạn đang tách biệt khỏi chính trị. Vụ án cần được gói gọn trong luật pháp”.
Thẩm phán Juan Merchan hiện 60 tuổi, sinh ra ở Colombia. Ông di cư khi mới 6 tuổi và lớn lên ở thành phố New York. Là thành viên đầu tiên trong gia đình học đại học, ông Merchan lấy bằng luật tại Đại học Hofstra vào năm 1994.
 |
| Cảnh sát New York đứng gác bên ngoài Trump Tower. Ảnh: Reuters. |
Ông trở thành công tố viên tại Manhattan và làm việc trong văn phòng tổng chưởng lý tiểu bang. Năm 2006, ông được Thị trưởng Michael Bloomberg bổ nhiệm làm thẩm phán tòa án gia đình.
Ba năm sau, ông Merchan được bổ nhiệm vào tòa án tối cao ở New York. Nhiệm vụ đặc biệt của ông bấy giờ bao gồm giám sát một tòa án sức khỏe tâm thần ở Manhattan. Một số bị cáo được ông trao cơ hội làm lại cuộc đời bằng cách điều trị và giám sát.
Giống như nhiều thẩm phán New York khác, ông Merchan đã có kinh nghiệm với những câu chuyện gây chú ý.
Ông Merchan đã kết án lao động công ích đối với những người nhảy dù từ tòa tháp Trung tâm Thương mại Thế giới khi nó đang được xây dựng vào năm 2013. Ông cho rằng họ đã “làm xấu đi ký ức về những người phải nhảy khỏi tòa tháp vào ngày 11/9, những người bắt buộc phải nhảy chứ không phải vì thể thao”.
Cơn ác mộng của ông Trump
Trong vụ gian lận thuế chống lại Trump Organization, ông Merchan đã tham gia nhiều cuộc đàm phán, cuối cùng dẫn đến lời nhận tội của CFO Trump Organization. Ông Weisselberg thừa nhận đã trốn thuế để đổi lại những đặc quyền trong công việc, bao gồm các căn hộ ở Manhattan và học phí. Theo thỏa thuận, ông Weisselberg nhận án tù năm tháng để đổi lấy việc đồng ý làm chứng chống lại công ty.
Sau khi nghe lời khai của bị cáo Weisselberg tại phiên tòa, thẩm phán Merchan nói rằng ông ước mình có thể áp dụng một hình phạt nghiêm khắc hơn. Ông rất kinh hoàng khi vợ của Weisselberg nhận được khoản thanh toán 6.000 USD cho một công việc giả nhằm đủ điều kiện nhận trợ cấp An sinh Xã hội, dù chồng cô có lương cao ngất ngưởng.
“Rất nhiều người Mỹ làm việc chăm chỉ với hy vọng một ngày nào đó được hưởng lợi từ những đóng góp của họ cho An sinh Xã hội”, vị thẩm phán nhận xét. Tuy nhiên, ông vẫn giữ lời hứa tuyên án.
 |
| Ông Trump vẫy tay trước khi lên máy bay tới New York. Ảnh: AP. |
Nicholas Gravante, người đại diện cho ông Weisselberg trong các cuộc đàm phán nhận tội, cho biết thẩm phán Merchan là “người thực sự lắng nghe, chuẩn bị chu toàn, dễ tiếp xúc và giữ lời”.
“Ông ấy quan tâm đến vai trò biện hộ của tôi và đồng nghiệp, đối xử với chúng tôi bằng sự tôn trọng tối đa cả trong tòa án công khai và đằng sau hậu trường”, ông Gravante nhớ lại.
Trump Organization tuyên bố công ty không được hưởng lợi từ kế hoạch của ông Weisselberg, đồng thời khẳng định ông Trump và gia đình không hề biết. Một bồi thẩm đoàn đã kết tội công ty, trong khi thẩm phán Merchan áp dụng mức phạt kịch khung 1,6 triệu USD.
Bản thân ông Trump không bị buộc tội trong vụ án đó. Nhưng khi kết thúc tranh luận, ông Merchan đã để các công tố viên tuyên bố rằng ông Trump biết về các thủ đoạn gian lận thuế.
Cựu tổng thống đối đầu công lý
Cựu chiến lược gia của ông Trump tại Nhà Trắng Steve Bannon cũng nằm trong danh sách theo dõi của ông Merchan khi bị buộc tội lừa đảo xây tường ngăn biên giới Mỹ và Mexico. Ông Bannon được ông Trump ân xá trong những giờ cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống.
Cựu Tổng thống Trump thường xuyên nghi ngờ về tính hợp pháp hoặc công bằng của các thẩm phán trong các vụ án liên quan đến doanh nghiệp hoặc chính quyền của ông.
 |
| Giới truyền thông tập trung bên ngoài Trump Tower. Ảnh: AP. |
Ông Trump cho rằng một thẩm phán gốc Mexico không thể xử lý công bằng một vụ kiện chống lại Đại học Trump hiện không còn tồn tại.
Khi còn là tổng thống, ông Trump gọi một luật gia liên bang khác là “người gọi là thẩm phán” sau khi ông ra phán quyết chống lại lệnh cấm du lịch tới 7 quốc gia chủ yếu Hồi giáo.
Ông cũng tấn công thẩm phán Merchan, tuyên bố ông đã lôi kéo Weisselberg vào hành động “xấu xa” trong vụ kiện Trump Organization.
Những thẩm phán phải chấp nhận công việc đi kèm với những lời chỉ trích. Bà Holmes lưu ý thẩm phán cần tập trung vào phòng xử án, chứ không phải dư luận.
“Thẩm phán không phải trung tâm của sự chú ý. Bằng chứng mới là trung tâm của sự chú ý”, bà nói.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
