Ngay sau vụ không kích của Mỹ khiến Tư lệnh Qassem Soleimani thiệt mạng, Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã tuyên bố sẽ đáp trả bằng "những cuộc trả thù tàn khốc". Tuyên bố của lãnh tụ Khamenei không phải chỉ là nói suông, bởi sức mạnh quân sự của Iran được coi là mối đe dọa không thể coi thường đối với Mỹ và các đồng minh tại Trung Đông.
Quy mô quân đội Iran
Lực lượng vũ trang Iran có khoảng 523.000 binh sĩ, theo tính toán của Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế IISS của Anh. Lực lượng này gồm 350.000 binh sĩ quân đội thường trực và ít nhất 150.000 thành viên của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran.
Hải quân Iran có khoảng 20.000 binh sĩ, tất cả thuộc biên chế Vệ binh Cách mạng Hồi giáo. Lực lượng này chịu trách nhiệm tuần tra vũ trang eo biển Hormuz, nơi xảy ra các vụ đối đầu liên quan tới nhiều tàu chở dầu thương mại trong năm 2019.
Vệ binh Cách mạng Hồi giáo cũng đồng thời kiểm soát đơn vị Basji, lực lượng tình nguyện bán vũ trang chịu trách nhiệm kiểm soát an ninh trong nước. Các thành viên của Basji, ước tính lên tới hàng trăm nghìn người, có thể nhanh chóng được điều động tham gia lực lượng vũ trang khi cần thiết.
Nhìn chung, sức mạnh và quyền lực của quân đội Iran tập trung trong tay của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, lực lượng thành lập vào thập niên 1980 sau khi phe thần quyền lật đổ chính quyền Mohammad Reza Pahlavi thân phương Tây và lập ra nhà nước Hồi giáo nắm quyền tới hiện nay.
 |
| Vệ binh Cách mạng Hồi giáo là lực lượng nòng cốt của quân đội Iran. Ảnh: AP. |
Lực lượng Quds làm mưa làm gió ở nước ngoài
Lực lượng Quds, từng trực tiếp dưới quyền chỉ huy của Tư lệnh Qassam Soleimani, chính là đơn vị thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo chịu trách nhiệm tiến hành các hoạt động quân sự của Iran tại nước ngoài. Quds có khoảng 5.000 thành viên và báo cáo hoạt động trực tiếp với Lãnh tụ Tối cao Khamenei.
Quds đã được triển khai tới Syria, nơi lực lượng này huấn luyện và hỗ trợ cho các lực lượng trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad, đồng thời vũ trang cho các nhóm Hồi giáo Shiite trong cuộc nội chiến ở Syria. Tại Iraq, lực lượng Quds trực tiếp tài trợ và chỉ đạo các tổ chức bán vũ trang Shiite trong cuộc chiến chống IS trước đây và tranh giành quyền lực với các phe phái Sunni hiện nay.
Mặc dù vậy, Mỹ cho biết lực lượng Quds đóng một vai trò to lớn trong việc tài trợ, đào tạo, cung cấp vũ khí và thiết bị cho các tổ chức đã bị Washington liệt kê vào danh sách khủng bố ở khu vực Trung Đông, trong đó có phong trào Hezbollah tại Lebannon và tổ chức Jihad tại Palestine. Ngoài ra, Quds cũng được cho là phối hợp chặt chẽ với phiến quân Houthi trong cuộc nội chiến ở Yemen, đối đầu với chính quyền trung ương do Saudi Arabia hậu thuẫn.
Trong kịch bản xung đột nóng xảy ra giữa Mỹ và Iran, các tổ chức ủy nhiệm của Iran dưới sự chỉ đạo của lực lượng Quds sẽ tấn công hàng loạt mục tiêu trên lãnh thổ Israel, Saudi Arabia và các đồng minh của Mỹ tại khu vực.
Tên lửa Iran bao phủ các đồng minh của Mỹ
Iran có năng lực tên lửa đáng gờm, được coi là một trong những lực lượng nòng cốt trong tổng thể sức mạnh quân sự của Tehran.
Một báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ miêu tả Iran có kho tên lửa lớn nhất khu vực Trung Đông, bao gồm số lượng lớn tên lửa tầm ngắn và tầm trung. Báo cáo này cũng nhận định việc Iran thử nghiệm công nghệ vũ trụ với mục đích che giấu chương trình phát triển tên lửa đạn đạo liên lục địa với tầm bắn xa hơn, có thể vươn tới châu Âu hay Đông Bắc Á.
 |
| Tên lửa Iran có tầm bắn bao trùm các đồng minh của Mỹ tại Trung Đông. Ảnh: AFP. |
Chương trình phát triển tên lửa đạn đạo của Iran được cho là đã bị đình chỉ, một phần cam kết của Tehran khi Iran đạt được thỏa huận hạt nhân với các cường quốc năm 2015. Tuy nhiên, Viện nghiên cứu quốc phòng và an ninh Hoàng gia Anh nhận định chương trình tên lửa đạn đạo có thể được khôi phục bất cứ lúc nào, đặc biệt trong bối cảnh xung đột leo thang thời gian qua.
Trong kịch bản chiến tranh nổ ra, vô số mục tiêu tại Saudi Arabia cũng như tại các nước đồng minh khác của Mỹ ở Trung Đông sẽ nằm gọn trong tầm ngắm của hàng nghìn tên lửa tầm ngắn và tầm trung của Iran. Các chuyên gia nhận định Israel sẽ trở thành mục tiêu đầu tiên của Tehran.
Tháng 5/2019, Mỹ đã phải triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot tới Trung Đông trong bối cảnh căng thẳng với Iran gia tăng. Hệ thống phòng thủ của Mỹ được cho là có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo, tên lửa dẫn đường và tên lửa phóng từ máy bay chiến đấu.
Chương trình máy bay không người lái
Bất chấp nhiều năm chịu cấm vận khốc liệt của Mỹ và phương Tây, Iran vẫn có thể phát triển chương trình máy bay không người lái.
Tại Iraq, máy bay không người lái của Iran đã được triển khai từ năm 2016 trong cuộc chiến chống IS. Máy bay không người lái được vũ trang của Iran xuất phát từ các căn cứ ở Syria được cho là đã xâm nhập thành công vào không phận Israel, mở ra khả năng tấn công chớp nhoáng các mục tiêu trên lãnh thổ của Nhà nước Do thái.
Năm 2019, máy bay không người lái và tên lửa không xác định đã tấn công các cơ sở dầu mỏ trên lãnh thổ Saudi Arabia. Cả Washington và Riyadh đều lên tiếng cáo buộc Iran đứng sau các vụ tấn công. Tehran bác bỏ trách nhiệm, đồng thời tuyên bố vụ việc do phiến quân Houthi tại Yemen tiến hành.
Bên cạnh việc tự phát triển chương trình máy bay không người lái, Iran được cho là rất sẵn lòng bán hoặc chuyển giao công nghệ này cho các đối tác và tổ chức vũ trang ủy nhiệm của Tehran trong khu vực, đặc biệt là Hezbollah.
Tháng 6/2019, Iran đã bắn rơi thành công máy bay do thám không người lái của Mỹ, cáo buộc máy bay này đã xâm phạm không phận Iran sau khi bay qua eo biển Hormuz.
 |
| Tàu chiến của Hải quân Iran. Ảnh: Getty. |
Năng lực tấn công mạng của Iran
Sau cuộc tấn công mạng quy mô lớn vào các cơ sở hạt nhân Iran năm 2010, Tehran đã đẩy mạnh cải thiện năng lực tác chiến trên không gian mạng. Vệ binh Cách mạng Hồi giáo được cho là đã phát triển cơ quan chỉ huy tác chiến điện tử, hoạt động mạnh trong lĩnh vực gián điệp thương mại và quân sự.
Một báo cáo của quân đội Mỹ năm 2019 cho biết Iran đã tấn công các công ty hàng không vũ trụ, nhà thầu quân sự, các công ty năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, các công ty viễn thông nhằm đánh bí mật kinh doanh, bí mật quân sự trên quy mô toàn cầu.
Cũng trong năm 2019, Microsoft cho biết một nhóm tin tặc "xuất xứ từ Iran và có liên hệ với chính phủ Iran" đã tấn công chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ và tìm cách xâm nhập vào tài khoản của các quan chức chính phủ Mỹ.
