"Các trận chiến giành quyền kiểm soát Mariupol vẫn tiếp diễn", Phó thị trưởng thành phố Mariupol Serhiy Orlov nói với BBC hôm 11/4. Ông cũng bác bỏ thông tin về một lữ đoàn thủy quân lục chiến tuyên bố hết đạn dược và phải đối mặt với "trận đánh cuối cùng".
Chỉ huy quân đội Ukraine Valerii Zaluzhnyi cho hay Kyiv đang làm mọi thứ để có thể chiến đấu chống lại lực lượng Nga.
Kể từ khi quân đội Nga và lực lượng ly khai thân Nga bao vây Mariupol vào đầu tháng 3, giao tranh ác liệt vẫn diễn ra ở thành phố này. Theo BBC, kiểm soát thành phố này vẫn là mục tiêu chính trong cuộc tấn công của quân đội Moscow.
 |
Diễn biến chiến sự tại Ukraine tính đến ngày 6/4. Nguồn: Viện Nghiên cứu Chiến tranh Rochan Consulting. Đồ họa: Guardian. |
Vị trí chiến lược
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nhận định rằng Nga muốn kiểm soát thành phố cảng Mariupol vì "vị trí chiến lược" của nó, giữa lúc Điện Kremlin tăng cường tập trung vào miền Đông và Nam Ukraine, theo CNN.
Cụ thể, Mariupol là thành phố chiến lược nằm trên hành lang nối bán đảo Crimea - lãnh thổ thuộc Ukraine bị Nga sáp nhập năm 2014 - với vùng Donbas hiện do lực lượng ly khai thân Nga kiểm soát. Đây là thành phố lớn thứ hai ở tỉnh Donetsk, nằm ở phía đông nam của Ukraine.
Dù chỉ chiếm một vị trí nhỏ trên bản đồ, thành phố này lại đang ngáng đường của quân đội Nga đi lên từ bán đảo Crimea để hội quân với lực lượng ly khai thân Nga ở vùng Donbas.
Nếu kiểm soát hoàn toàn Mariupol, Nga có thể hình thành trận tuyến bao vây các lực lượng vũ trang Ukraine ở khu vực miền Đông và tiến đánh những khu vực sâu bên trong nội địa Ukraine.
Theo TASS, trong cuộc gặp các nhân viên tại Sân bay vũ trụ Vostochny hôm 12/4, ông Putin nói Nga không còn lựa chọn nào khác ngoài thực hiện "chiến dịch quân sự” ở Ukraine để đạt được "mục tiêu cao cả".
Ông nói rằng mục tiêu chính của Moscow là bảo vệ người dân ở Donbas, miền Đông Ukraine, nơi quân đội Ukraine và lực lượng ly khai thân Nga xung đột từ năm 2014.
“Ngoài ra, chúng tôi đơn giản là muốn đảm bảo an ninh của Nga. Rõ ràng chúng tôi không có lựa chọn khác. Đây là quyết định đúng đắn”, ông Putin nói.
Theo BBC, giới chức phương Tây cảnh báo rằng Mariupol là một "cánh cửa rất quan trọng" để viện trợ cho Ukraine, giữa lúc Nga chuẩn bị tái triển khai quân đội đến vùng Donbas.
Nếu Mariupol thất thủ, Nga sẽ kiểm soát 80% đường ra Biển Đen của Ukraine, qua đó cắt đứt giao thương trên biển và cô lập hơn nữa nước láng giềng.
Đối với Moscow, hành lang đất liền này sẽ đảm bảo quyền kiểm soát bờ biển Azov. Các cảng nước sâu đã khiến đây trở thành địa điểm đặc biệt hấp dẫn với hoạt động vận tải. Kiểm soát bến cảng như vậy sẽ cải thiện đáng kể thời gian vận chuyển hàng hải giữa Nga, Donbas và Crimea.
Nếu thành phố này thất thủ, các lực lượng Ukraine hiện đóng tại đó sẽ phải đối mặt với sự cô lập về hậu cần hoặc bị bao vây.
Cảng biển huyết mạch
Bên cạnh đó, ông Kirby cho rằng thành phố này cũng quan trọng đối với Ukraine, vì “nó đại diện cho huyết mạch kinh tế của họ”.
Mariupol là một cảng quan trọng trên biển Azov, một phần của Biển Đen. Báo cáo của BBC cho biết đây là cảng lớn nhất trong khu vực biển Azov, gần nhiều nhà máy sản xuất thép lớn.
Mariupol cũng là một trung tâm công nghiệp quan trọng, nơi tập trung các xí nghiệp luyện kim trọng điểm. Sản xuất thép và sắt tại các doanh nghiệp Illich Iron & Steel Works và Azovstal có tầm quan trọng chiến lược đối với Ukraine.
Đây là cũng trung tâm xuất khẩu chủ chốt đối với thép, than và ngô của Ukraine tới các khách hàng ở Trung Đông và nhiều nơi khác trên thế giới.
Moscow hiểu rằng việc kiểm soát thành phố, các cảng chính, cũng như những ngành công nghiệp trọng điểm sẽ gây áp lực kinh tế lên chính phủ Ukraine. Nếu Nga kiểm soát thành phố cảng chiến lược này, điều đó sẽ gây tổn hại lớn cho nền kinh tế Ukraine.
Nâng cao nhuệ khí
Bên cạnh đó, việc Nga kiểm soát được thành phố Mariupol sẽ có ý nghĩa lớn về mặt tâm lý. Bằng cách kiểm soát được Mariupol, Điện Kremlin sẽ có thể cho người dân thấy Nga đang đạt được các mục tiêu của mình.
Mariupol không chỉ nằm trong lãnh thổ được Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng tuyên bố chủ quyền, nó còn là một phần trong tầm nhìn của tổng thống Nga về "Novorossiya", một vùng lãnh thổ trải dài từ miền Đông tới miền Nam Ukraine dọc theo bờ Biển Đen. Ông từng coi đó là "vùng đất lịch sử của Nga", theo Guardian.
Bên cạnh lợi ích về địa lý và kinh tế, khía cạnh lịch sử và tuyên truyền cũng được coi là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến giành quyền kiểm soát Mariupol. Năm 2014, Mariupol đã bị các lực lượng thân Nga chiếm đóng trong thời gian ngắn ngủi, nhưng sau đó quân đội Ukraine giành lại quyền kiểm soát.
Mariupol là quê hương của Tiểu đoàn Azov, một lực lượng dân quân cực hữu của Ukraine. Tiểu đoàn này đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy lùi các lực lượng Nga khỏi Mariupol vào năm 2014. Kể từ đó, họ đã chiến đấu với các phe phái do Nga hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine, như một phần của Lực lượng Vệ binh Quốc gia.
Dù Tiểu đoàn Azov chỉ là một phần nhỏ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, Nga tuyên bố các chiến binh Azov phải chịu trách nhiệm cho những vụ giết hại dân thường và tấn công phá hoại ở Mariupol.
Ngoài ra, việc thành công kiểm soát Mariupol cũng sẽ là một chiến thắng to lớn đối với hoạt động tuyên truyền của Điện Kremlin, trong đó mô tả “chiến dịch quân sự” một phần nhằm “phi phát xít hóa” Ukraine.
“Mariupol có ý nghĩa thiết thực và mang tính biểu tượng đối với nước Nga”, Andrii Ianitskyi, lãnh đạo một trung tâm thuộc trường Kinh tế Kyiv, nhận định.
Mặt khác, việc mất Mariupol sẽ là một đòn giáng mạnh đối với người Ukraine, không chỉ về mặt quân sự và kinh tế mà còn đối với những người dân chiến đấu bảo vệ đất nước trên tiền tuyến.
