Tài liệu mật tiết lộ ông Putin từng cảnh báo TT Mỹ 17 năm trước

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Sputnik

Tổng thống Nga Vladimir Putin từng cảnh báo Tổng thống Mỹ khi đó là ông George W. Bush rằng ý định kết nạp Ukraine vào NATO sẽ dẫn tới một cuộc đối đầu lâu dài giữa Nga và Mỹ.

Thông tin này được nêu trong các tài liệu mật của Chính phủ Mỹ vừa được giải mật và được Trung tâm Lưu trữ An ninh Quốc gia (National Security Archive), một tổ chức nghiên cứu công lập trực thuộc Đại học George Washington (Mỹ) công bố.

Các tài liệu cho thấy, trong cuộc trao đổi năm 2008, ông Putin đã nhắc lại quan điểm của mình về việc NATO mở rộng, từng được ông nêu với Ngoại trưởng Mỹ khi đó là bà Condoleezza Rice và Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates tại Moscow.

Theo bản dịch của Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ, ông Putin đã nói rằng: “Tôi muốn nhắc lại điều tôi đã nói với bà Condi và ông Gates về việc mở rộng NATO. Điều này không mới với ngài và tôi cũng không mong đợi một phản hồi nào, tôi chỉ muốn nói rõ. Tôi muốn nhấn mạnh rằng việc một quốc gia như Ukraine gia nhập NATO sẽ tạo ra, trong dài hạn, một không gian xung đột giữa các ngài và chúng tôi, một sự đối đầu kéo dài”.

Khi được Tổng thống Bush hỏi vì sao lại có nhận định như vậy, Tổng thống Nga cho rằng việc Ukraine gia nhập NATO sẽ tạo ra mối đe dọa khi các căn cứ quân sự và nhiều hệ thống vũ khí khác của NATO có thể được triển khai ngay sát biên giới Nga.

Bên cạnh đó, ông cũng lưu ý rằng không phải toàn bộ người dân Ukraine đều ủng hộ việc gia nhập NATO, đồng thời cho biết khoảng 1/3 dân số Ukraine, tương đương 17 triệu người, là người Nga.

Liên quan đến vấn đề này, trong cuộc phỏng vấn với nhà báo Mỹ Tucker Carlson hồi tháng 2/2024, Tổng thống Vladimir Putin cho rằng Washington đã gây sức ép lên các quốc gia thành viên NATO khác nhằm thúc đẩy việc mở rộng liên minh, bao gồm cả Ukraine và Gruzia.

Ông Putin nhắc lại rằng tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Bucharest năm 2008, liên minh này đã tuyên bố cánh cửa gia nhập NATO được mở cho Ukraine và Gruzia.

“Đức và Pháp dường như phản đối, một số quốc gia châu Âu khác cũng vậy. Nhưng sau này, như tôi được biết, Tổng thống Mỹ George W. Bush – một chính trị gia cứng rắn – đã gây sức ép, và họ buộc phải đồng ý” ông Putin nói.

Theo Tổng thống Nga, sau đó phương Tây lại khẳng định rằng Ukraine sẽ không gia nhập NATO, song ông đặt câu hỏi về độ tin cậy của cam kết này.

“Tôi nói rằng tôi không biết. Tôi chỉ biết là các ông đã đồng ý vào năm 2008. Vì sao các ông không thể đồng ý trong tương lai? Nếu khi đó họ gây sức ép thì ngày mai họ cũng có thể gây sức ép để các ông lại đồng ý. Điều này thật vô lý. Vậy thì còn nói chuyện với ai? Nói chuyện ở đâu? Những bảo đảm nằm ở đâu?” ông Putin nêu quan điểm.

Trước đó, tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Bucharest vào tháng 4/2008, các nước thành viên đã đưa vào tuyên bố chung một cam kết bằng văn bản về việc Ukraine và Gruzia sẽ được kết nạp vào NATO trong tương lai, dù không nêu thời hạn cụ thể.

Tháng 2/2019, Quốc hội Ukraine (Verkhovna Rada) đã thông qua các sửa đổi hiến pháp, chính thức hóa mục tiêu theo đuổi tư cách thành viên NATO. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhiều lần khẳng định mong muốn của Kyiv là gia nhập liên minh quân sự này.

Nga lâu nay vẫn khẳng định việc Ukraine trở thành thành viên NATO là “không thể chấp nhận”, coi đây là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh Moscow.

Một trong những điều kiện trọng tâm mà Tổng thống Vladimir Putin đưa ra để chấm dứt xung đột tại Ukraine là yêu cầu giới lãnh đạo phương Tây cam kết Kyiv sẽ không trở thành thành viên NATO.